Aspir Bitkisinin Faydaları Ve Zararları Nelerdir ?
İngilizce Adı : Safflower
Bilimsel Adı : Carthamus Tinctorius
Aspir Bitkisi
Tohumlarından çıkarılan yağ için üretilir.İnsanlığın en eski mahsullerinden biridir.Tutankamun’un mezarında aspirden yapılmış boya ve kumaş bulunmuştur.Dünyadaki yaygınlığı,kolay toplanması ve üstün biyolojik etkilerinden dolayı gıda ve tıbbi bitki olarak kullanılmaktadır.Carthamus tinctorius L’den elde edilen öz ve yağ,sahip olduğu birçok farmokolojik özelliğinden dolayı ilaç geliştirmede önemli bir maddedir.
Dünya üretimi 650,000 tondur.Aspir yağı dünya üretiminde Hindistan,ABD ve Meksika en büyük üreticilerdir.Ülkemizde bilinen diğer isimleri ise şöyledir ; ASfur,hasbir,kurlum,yalama safran.
Aspir Faydaları Nelerdir ?
Geleneksel tıpta msühil,ateş düşürücü,zehirlenmelere karşı antidot olarak,ağrılı adette,doğum sonrası kanamada,osteoporozda kullanılmıştır.Antioksidan,enfeksiyona karşı ve kan şekerini düşürücü özelliklere sahiptir.
Kamferol bileşikleri iskemik inme gibi nöroenflamasyonda etkili tedavi ajanı olarak ümit vaat etmektedir.İçerdiği aspir sarısı A Alzheimer’ı önleyici ve tedavi edici potansiyele sahiptir.Sıçan kalp kası hücre kültüründe yapılan bir çalışma oksidatif stresi ve apoptozu baskılayarak,bu hücreleri koruduğunu göstermiştir.Diyabetin tedavisinde faydalı etkileri vardır.Kemik kaybına sebep olan hastalıklara karşı koruyucu etkileri bulunmaktadır.
Aspir Bitkisinin İçerdiği Bileşikler
Kamfebol -3 –O- rutinozid (KRS) ve Kamferol-3-O-glukozid (KGS) Carthamus tinctorius L’de bulunan başlıca flavonoidlerdir.Kartamin ve aspir sarısı çiçeğin başlıca etken maddeleridir.Kartamidin,izokartamidin,hidroksiaspir sarısı A,aspir sarısı A,safflamin C ve luteolin bu çiçekten elde edilen başlıca kimyasallardır.Karyofillen,p-alliltoluen,1-asetoksitetralin ve heneyikozan çiçeklerdeki uçucu yağın ilk saptanmış ana bileşenleridir.Aspir tohumundaki serotonin türevleri olan N-p-kumaroil serotonin ve N-feruloyil serotonşn doğal alfa glukozidaz enzimini baskılayıcı etkiye sahiptir.
Tekil doymamış yap asitlerinden ve çoklu doymamış yağ asitlerin zengin aspur yağı üretilen iki çeşidi vardır.Günümüzde yenebilir aspir yağı yüksek oleik (Tekil doymamış)asit içeren tipidir.Bu tip 100 gramında 7,5 gram doymuş,75,2 gram tekil doymamış,12,8 gram çoklu doymamış yağ asidi içerir.Diyetle alınan yüksek linoleik asit tipi’nin,adiponektin düzeylerini arttırdığı bildirilmiştir.Bu tipin 100 gramı 8 gram doymuş,15 gram tekil doymamış,75 gram çoklu doymamış yağ asidi içerir.Çoklu doymamış yağ asitlerinden zengin tipi genelde özellikle beyaz olmak üzere boya yapımında kullanılır.
Aspir Bitkisinin Laboratuvar Testlerinde Etkisi
Serumda HDL- ve LDL- kolesterolü düşürür.