Chia Tohumu Nedir ? Besin Değeri, İçerdiği Bileşikleri, Faydaları ve Zararları Nelerdir ?

Photo of author

By Bilgio.Net

Chia Tohumu Nedir ? Besin Değeri, İçerdiği Bileşikleri, Faydaları ve Zararları Nelerdir ?

Dünyadaki en sağlıklı besinler arasında yer alan bu minik sihirli tohumlar Güney Amerika coğrafyasında yetişmektedir. Aztek ve Maya medeniyetlerinde en önemli besin kaynaklarının başında gelen Chia toumları, yüzlerce yıldır Güney Amerika’da yaşayan topluluklar tarafından önemli bir besin olarak kullanılmıştır. Chia ismi Aztek dilinde güç anlamına gelen ‘’ chian ‘’ kelimesinden türetilmiş olup yerel halk tarafından ‘’ yüksek enerji kaynağı ‘’ olarak isimlendirilmiştir. Azteklerin chia tohumlarını kutsal kabul edip, dini törenlerde tanrılarına sundukları bilinmektedir. Amerika’nın keşfiyle, bölgede yerel halkın ekonomik gücünü ele geçirmek adına birçok gıda gibi chia tarımı yapılması İspanyol sömürgeciler tarafından yasaklanmıştır. Uzun süre tarımı yapılamayan bu gıda, Meksika’da az miktarda bakir bölgelerde yetiştirilmeye ve tüketilmeye devam edilmiştir. Daha sonra da Meksika’dan tekrar tüm Güney Amerika’ya dağılmış ve tarımı yapılmaya başlanmıştır.

1990’lı başında ABD’li ve Güney Amerikalı bilim adamları, kayıp Maya ve Aztek medeniyetlerinin gıdaları hakkında araştırma yaparken chia tohumu dikkatlerini çekmiş ve bu mucize tohum hakkında ciddi anlamda araştırmalar yapılmaya başlanmıştır. Maya ve Aztekler chia tohumlarını, ilaç, enerji kaynağı, un, çiğ tüketim ve yağ kaynağı olarak kullanmışlardı. Bu minik mucizevi tohumların bu kadar kısa sürede popüler olmasının en büyük nedeni, çok zengin içeriği ve karakteristik baskın bir tadın olmaması sayesinde kattığınız her gıda ile birlikte tüketilebilmesi ve asıl gıdanın tadını değiştirmemesidir.

Chia Tohumunun Besin Değeri Nedir ?

15 gram chia tohumunda;

  • Enerji 73,5 kalori,
  • Diyet lifi 6 gr ( günlük ihtiyacın % 22’sini karşılar )
  • Protein 2,4 gr ( günlük ihtiyacın % 5’ini karşılar )
  • Fosfor 140 mg ( günlük ihtiyacın % 14’ünü karşılar )
  • Kalsiyum 40 mg ( günlük ihtiyacın % 10’unu karşılar)
  • Potasyum 23 mg ( günlük ihtiyacın % 0,5 ‘ini karşılar )
  • Çinko 0,006 mg ( günlük ihtiyacın % 4’ünü karşılar )
  • Bakır 0,05 mg ( günlük ihtiyacın % 1.5’ini karşılar )
  • Omega-3 yağ asitleri 2,480 mg ( günlük ihtiyacın 2 katını karşılar )
  • Omega-6 yağ asitleri 815 mg ( günlük ihtiyacın % 8’ini karşılar )
  • Demir 1,3 mg ( günlük ihtiyacın % 16’sını karşılar.)

Chia Tohumunda Bulunan Diğer İçerikler Nelerdir ?

Ayrıca E vitamini, A vitamini, B vitamini, D vitamini, alfa-linolenik  ve lionleik asit, mucin, stronsinyum, kükürt, demir, iyot, magnezyum, manganez, niasin, tiamin bakımından oldukça zengin bir kaynaktır.

Chia Tohumun Sağlık Üzerindeki 10 Önemli Etkisi Nelerdir ?

  1. Chia Tohumunun Kilo Kontrolü Üzerindeki Faydaları

Chia tohumları özellikle çok düşük kalorili yapısı, yüksek miktarda protein ve yüksek diyet lifleri içermesi nedeniyle çağımızın en yaygın hastalığı olan obezite ile mücadelede en etkili silahımız olabilir. Birçok insan için şişman olmak ciddi bir hastalık olarak gözükmese de bu durum  yüksek tansiyon, kalp, damar, şeker hastalıklarına neden olan çok ciddi bir hastalıktır. Peki, chia tohumları kilo kontrolünde ne iş görür? Chia tohumlarının  diğer tüm tohumlardan en belirgin farkı, su ya da diğer içeceklere ilave edildiğinde jelleşmesidir. 15 gr chias tohumu, yaklaşık 150-170 gr arasında sıvıyı jelleştirerek hapseder. Bu jelleştirme etkisi ile tokluk hissi vermektedir. 1 su bardağı şeker ilavesiz taze elma suyuna 15 gr chia tohumu ilave edip karıştırır içerseniz, bu karışım bir öğün yerine geçer ve toplamda sadece 162 kalori gücündedir. Dünyada çok az gıda ile bir öğünde 162 kalori ile doymak, öğün geçirmek mümkündür. Yüksek oranda diyet lifi içermesi ise kilo kontrolünde en güçlü silahımızdır. Chia tohumlarında çok yüksek oranda bulunan protein, kilo verme sırasında kaslarımızı koruyarak gün içerisinde harcadığımız kalorinin yağlardan karşılanmasını destekler. Chia tohumları diyet ya da kilo kontrolünde özellikle enerji kaybı yaşayanlar için bulunmaz bir nimettir. Yapılan karşılaştırılması bir testte, denekler chia tohumlarının sentetik enerji içecekleri kadar enerji verdiğini beyan etmişlerdir. Ayrıca zengin mineral kaynağı olması egzersiz ya da spor yapanlar için dayanıklılığı arttırmaktadır. Chia tohumu eğer doğru kombinasyonlarla hazırlanırsa iyi bir detoks ve kilo kontrol ürünü olarak kullanılabilir.

  1. Chia Tohumunun Sindirim Sistemi Üzerindeki Faydaları

Özellikle yüksek oranda lif ve sağlıklı yağlar içermesi nedeniyle chia tohumu için sindirim sistemi dostu diyebiliriz. Chia tohumları su ile temas ettiğinde kabuklarında bulunan jelleşen madde, bağırsaklarda kayganlık sağlayarak dışkılamayı kolaylaştırır. Bağırsak hareketlerini düzenler. Düzenli chia tohumu kullanan kişilerde kabızlığın önüne geçilir. Chia tohumu, sindirimin kolaylaşması sayesinde bağırsak florasında yaşayan probiyotiklerin çoğalmasını destekleyen bir prebiyotik olarak çalışır. Tüm bu özellikler sayesinde, başta zehirlerden arınmak ve bağışıklık sistemimizin güçlenmesi olmak üzere, sağlığımıza ciddi anlamda katkı yapmış oluruz.

  1. Chia Tohumunun Diyabet Hastalığı Üzerinde Faydaları

Chia tohumları diyet lifi ve alfa-linolenik asit açısından oldukça zengin olup bu çok değerli yağ asitleri sayesinde metabolik hastalıkların önlenmesinde yardımcı olabilir. Bu kadar yüksek dyet lifi içeren bir süper gıda, sindirimi yavaşlatarak ani şeker düşmelerinin ve yükselmelerinin önüne geçmektedir. Fareler üzerinde yapılan deneylerde, farelerde yapay olarak insülin direnci geliştirilmiş, 3 hafta boyunca chia tohumu ile besleme sonucunda deney farelerinde insülin direncinin kalktığı gözlenmiştir. Bu durum diyabet hastaları için umut olmakla beraber, insülin direnci nedeniyle kilo veremeyen kişiler için umut olmuştur.

  1. Chia Tohumunun Diş Sağlığı Üzerinde Faydaları

Chia tohumlarının bileşiminde oldukça fazla miktarda bulunan kalsiyum, fosfor, A vitamni ve çinko diş sağlığımız açısından da süper bir gıda olduğunu göstermektedir.  Kalsiyum, dişlerimizin temel yapı taşlarından en önemlisidir. Çinko, dişlerde tartar oluşmasının önüne geçerken, kötü kokuya neden olan bakteriler üzerinde antibakteriyel etki gösterir. Beslenmemizde yeteri kadar fosfor alamıyorsak, gıdalar ile aldığımız kalsiyum diş ve kemiklerde depolanamaz ve dişler güçsüzleşip kırılgan hale gelebilir. A vitaminin özellikle diş etleri üzerindeki önemli etkisi vardır, eksikliği durumunda ciddi diş eti sorunları ortaya çıkabilir. Tüm bunlar chia tohumlarının diş ve ağız sağlığımız konusunda ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

  1. Chia Tohumunun Kemik Sağlığına Faydaları

Günlük önerilen miktar olan 15 gr chia tohumunun bileşiminde, günlük ihtiyacımız olan kalsiyum miktarının % 10’unu karşılaması, kemik sağlığımız açısından bir süper gıda olduğunu göstermektedir. Kalsiyum, kemiklerimizin önemli bir yapı taşlarından olup kemik sağlığı ve yoğunluğu için önemli bir mineraldir. Chia tohumlarının bileşiminde bulunan bor da kemik sağlığımız için çok değerli bir madde olup gıdalardan almış olduğumuz kalsiyum, magnezyum, manganez, fosforun emilimi ve depolanmsı için gerekli ve değerlidir. Bor ayrıca kemik gelişiminde çok etkili bir role sahiptir ve çocukların aldıkları gıdaların bileşiminde bulunması durumunda boy uzamasını desteklemekte ve iskelet sisteminin sağlıklı olmasında çok önemli rol oynamaktadır. Kemik sağlığı açısından bu kadar değerli mineralleri bileşiminde barındıran bu süper gıda, özellikle kemik erimesi yatkınlığı olan kişiler için eşsiz bir besindir.

  1. Chia Tohumunun Sporcu Besini Olarak Faydaları

Chia tohumları, yüksek miktarda protein içeren gıdaların başında gelmektedir. Özellikle güce dayalı performans sporlarında yüksek oranda enerji vermesinin yanı sıra kas gelişimini destekleyip vücuttaki yağ oranının azalmasına yardımcı olur. Ağır antrenman ve egzersiz sırasında vücudumuzda kalsiyum, fosfor, magnezyum, manganez, bakır, çinko, demir ve B3 vitamini seviyelerinde eksilmeler görülmektedir. Sporcular için çok önemli olan bu mineralleri ve vitaminleri bol miktarda içermesi, chia tohumlarını onlar için de süper kategorisine dahil etmiştir.

  1. Chia Tohumlarının Enerji e Metabolizmaya Faydaları

90 dakika boyunca spor yapan, şeker ve kafein içeren enerji içecekleri tüketen kişiler üzerinde yapılan karşılaştırmalı deneylerde, şeker içermeyen, sadece su ve chia tohumundan yapılan içeceklerin sentetik enerji içecekleri kadar enerji verdiği beyan edilmiştir. Beslenme programınıza chia tohumu eklenmesi, özellikle bel ve karın bölgemizde depolanan viseral yağ dokusunu eritmek için metabolizmamızın uyarılmasına yardımcı olur. Tüm bu özellikler chia tohumlarını ‘’ enerji ve metabolizma dostu süper gıda ‘’ yapmaya yetmektedir.

  1. Chia Tohumlarının Meme ve Rahim Ağzı Kanserine Faydaları

Chia tohumları omega-3 yağ asidi olan lineik asit ( ALA ) bakımından oldukça zengindir. Özellikle 2013 yılında yüksek oranda alfa lineik asit içeren gıdalar ile beslenen kadınlarda, meme ve rahim ağzı kanserlerinde hastalığın ilerlemediği gözlemlenmiştir. Bu nedenle, chia tohumları kadın sağlığı açısından süper gıda unvanını almayı fazlasıyla hak etmektedir.

  1. Chia Tohumlarının Kalp ve Damar Sağlığına Faydaları

Chia tohumlarının enflamasyonu azaltması, kan basıncını düzenlemesi, kolesterolü düşürmesi kalp sağlığı için çok önemlidir. Chia tohumu tüketen topluluklarında damar sertliği vakalarının çok az olması oldukça dikkat çekicidir. Chia tohumlarının bileşiminde oldukça fazla bulunan omega-3’ün, yüksek kan basıncı, LDL kolesterol ve enflamasyonu düşürerek kalbi koruduğu tüm bilim dünyası tarafından kabul gördüğüne göre, kalp ve damar sağlığı açısından chia tohumlarına süper gıda demek abartı olmaz.

  1. Chia Tohumalarının Antiaging Etkisi

En son yapılan araştırmalara göre chia tohumlarında yeni antioksidan maddeler olduğu tespit edilmiştir. Chia tohumlarının, eski kıta Avrupa’ya göre yeni gıda statüsünde olduğunu belirtmiştik. Güney Amerika üniversitelerinin araştırma imkanları ve mali güçleri göz önüne alındığında, araştırmaların çok daha ağır ilerlediği gerçeği karşımıza çıkmaktadır. Birde bu sihirli tohumların kıta Avrupa’sında yetiştirilmediği ve mali kazanç sağlanamadığı göz önüne alındığında, araştırma sayısının azlığının nedeni anlaşılabilir. Meksika’da son yapılan araştırmalarda, daha önce yapılan araştırmalara göre toplam doğal fenolik ( antioksidan ) konsantrasyonu iki kat fazla çıkmış, serbest radikal aktivitenin & 70’ini durdurabileceği bildirilmiştir. Chia tohumlarında bu denli bol miktarda bulunan antioksidanlar, cildin onarım sistemini hızlandırmak ce daha fazla zarar görmesini engellemekle kalmayıp, yaşlanmayı yavaşlatması nedeniyle süper gıda unvanını fazlasıyla hak etmektedir. Bu kadar güçlü antioksidan içeriği sadece cilt güzelliği ve yaşlanmasına göre değerlendirmek biraz haksızlık gibi gelebilir. Bu zengin içerikli süper gıdalar, insanoğlunu kanser hastalığına karşı koruyacak en büyük doğal silahımız olabilir.

Chia Tohumunu Kullanma Şekli Ve Dozu Nasıldır ?

Her kim olursa olsun Avrupa Birliği ve ülkemizde yetişkinlerde tavsiye edilen günlük tüketim mikarı 15 gr’dır. Chia tohumları çocuklar için 24 aylıktan itibaren güvenle kullanılabilir. Hamilelikte chia tohumu kullanılmasında herhangi bir mahsur olmadığı için, güvenli bir süper gıda olarak kabul görmüştür. Zengin içeriği sayesinde bebek gelişimini destekler. Emziren anneler de chia tohumu kullanabilir.

Chia Tohumunun Zararları ve Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Nelerdir ?

Yapılan bazı çalışmalarda, alfa lipolik asidin prostat kanseri riskini artırabileceği yönünde yayın yapılsa da daha sonra yapılan daha kapsamlı çalışmalarda önceki çalışmaların bağımsız olmadığını, bilimsel dayanaklar yerine ön yargı ile yapıldığını ortaya koymuştur.

Chia tohumunun kabul edilebilir tek yan etkisi, yüksek miktarlarda kullanımlarda az su tüketilmesi durumunda kabızlık yapması olabilir.

Yorum yapın