Diktatörlük Nedir ? Özellikleri, Doğası ve Çeşitleri Nelerdir ?
Diktatörlük bir kişinin ya da küçük bir grubun yönetimidir. Tarih boyunca birçok değişik diktatörce yönetim biçimi uygulanmıştır. İktidar delisi tiranlar, baskıcı budala iyilikçiler ya da milliyetçi askeri klikler antik çağdan beri vardır. 20. Yüzyılın ayırıcı özelliği birçok diktatörlüğün sadece otorite sağlamaya yönelmemesi, bunu bir bütün olarak toplumu devrimcileştirmeye yönelik büyük ölçekli bir tür sosyal ütopya adına yapmasıdır.
Diktatörlüğün Doğası ce Çeşitleri
Bütün iktidar bir kişinin elinde olduğu zaman, o yönetim biçimi diktatörlük olarak adlandırılır. Bazı diktatörlükler yurttaşların kişisel özgürlüklerini diğer diktatörlüklerden daha fazla ihlal eder.
Diktatörlük ve demokrasi temelde birbirlerini dışlayan yönetim biçimleridir. Demokratik iktidarın kullanılması halkın iradesine bağlı ve sistematik bir denetime tabidir, bir diktatörlükte ise bütün iktidar tek kişinin ya da grubun elinde toplanır. Bununla birlikte birçok demokratik devlet bazen iktidarın geçici olarak diktatörce yönetime benzer bir tarzda yürütülmesine açık kapı bırakır. Bu yönetim biçimine genelde olağanüstü durumlarında üstesinden gelmek için başvurulur. Örneğin, Almanya’da bir kriz durumunda temel demokratik haklar sınırlanabilir. Fransa’da olağanüstü hal ilan edilince bütün temel haklar 12 günlüğüne askıya alınabilir. Büyük Britanya’da Savaş Önlemleri Yasası hükümete savaş sırasında ek yetkiler tanır.
Bir Diktatörlüğün Ayırıcı Özellikleri
Değişik tarihsel tezahürlerine karşın, bütün diktatörlükler tipik ortak özellikler taşır. Gerçek anlamda bir diktatörden söz etmek için, kalıcı ve sınırsız bir iktidar savının bulunması gerekir. Güçler ayrılığının askıya alınması da kilit bir unsurdur. Mahkemeler ve eğer varsa parlamento sadık yandaşlarla doludur. Temel demokratik haklar ve siyasal sürece katılım kısıtlanır ya da ortadan kaldırılır; bütün muhalefet şu ya da bu ölçüde şiddetle bastırılır. Özellikle 20. Yüzyılda birçok diktatör iktidara demokratik süreçlerle gelmiştir. Bunlar sözde demokratik bir görünüm verilen güdümlü seçimlerle yönetimlerini meşrulaştırırlar.
Totaliter Diktatörlükler
Topluma kapsamlı bir yeni değerler sistemini benimsetmeye ve otoritelerini genel yaşamın kişisel alanlarına kadar genişletmeye çalışan siyasal yönetim biçimlerine ‘’ totaliter diktatörlükler ‘’ denir. İnsanları devlete ve devlete bağlı kuruluşlara bütünleştirmek için çocukluktan itibaren düşünsen yönde güdümlemeyi amaçlayan kitlesel propaganda da ayırıcı bir özelliktir. ‘’ Devletin düşmanlarına ‘’ karşı keyfi terör özgür iradeleri kırmaya ve halkı yönlendirilebilen uysal bir kitleye dönüştürmeye yöneliktir. 20. Yüzyılın komünist ve faşist diktatörlükleri tipik örnekler sayılır.