Elma Nedir? Besin Değeri, İçerdiği Maddeler, Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Photo of author

By Bilgio.Net

Elma Nedir? Besin Değeri, İçerdiği Maddeler, Faydaları ve Zararları Nelerdir?

Elmanın İngilizce Adı : Apple

Elmanın Bilimsel Adı : Malus Domestica

Elma Nedir? Elma Hakkında Bilgi

Elmanın ana vatanı Orta Asya’dır. Kuzey Amerika’ya Avrupalılar tarafından götürülmüştür. Büyük İskender tesadüfen bodur elma ağacını MÖ 328’de Kazakistan’da bulup Yunanistan’a Aristo’ya yollamıştır.

2010 yılında dünya elma üretimi 69 milyon ton olarak bildirilmiştir. Türkiye 2,6 milyon tonla, Çin ve ABD’den sonra, üretimde dünya üçüncüsüdür. 2009 yılında en büyük ihracatı Çin, ABD, Polonya; İtalya, Şili, Fransa, en büyük ithalatı Rusya, Almanya, İngiltere jve Hollanda yapmıştır. Memleketimizde yetişen bazı yerel elma çeşitleri Amasya, Arap Kızı, Başkışla ( Manyan ), Can Atan, Altın Çekirdek, Dağ Elması, Dalda Bir, Göcer Elması, Gönen Elması, Hanım Teni, Kaba Elma, Kara Mustafa, Kokulu Misket, Koraş Elması, Kumpanya, Pomajin, Şafran, Şeker Elması, Çekirdek, Ekin Elması, Boyacı Elması, Yaz Elması ve Tavşan Başı’dır.

2010 yılında İtalyanlar tarafından yönetilen konsorsiyum elma genomunun tamamını deşifre edildiğini ve 57000 gene sahip olduğunu açıklamışlardır. ( İnsan genomu 30000 gen içermektedir). Günümüzde elmanın 7500 çeşidinin üretildiği belirtilmektedir. Bazıları çiğ, bazıları pişirilerek yenmek veya sirkesi için üretilmektedir. Elma kabuğu ile birlikte yenilebilir, çekirdeği ise az da olsa zehirli olduğu için yenmez. Çiğ tüketilene ‘’ sofralık ‘’ veya ‘’ tatlı ‘’ denmektedir. Distilasyonla elma şarabı veya başka alkollü içkiler, çekirdeğinden elma çekirdeği yağı üretilir.

Olgun bir elma ağacı yılda 40-200 kilo elma verebilmektedir. Değişik çeşitlerin ürünleri değişik zamanlarda olgunlaşır; ‘’ Gala ‘’ yaın, ‘’Fuji ‘’ sonbaharda, ‘’ Granny Smith ‘’ kışın meyve veren cinslere örnektir. Elma, ticari olarak özel kontrollü atmosferlerde aylarca depolanabilir, evde buzdolabının en serin yerinde 2 hafta muhafaza edilebilir. Granny Smith ve Fuji bir yıl bozulmadan kalabilir.

Elma birçok dinde yasaklanmış meyve olarak yer alır. Havva ve Ademin hikayesiyle elma bilginin, ölümsüzlüğün, günaha girmenin, dürtünün simgesi olmuştur. Latince’de elma ve kötülük aynı kelimelerdir. İnsan boğazında larenksin ‘’ Ademin elması ‘’ olarak adlandırılması elmanın Adem’in boğazında kalmasından kaynakladığı fikrinden doğmuştur. Yunan mitalojisinde Herakles’e verilen 12 görevden biri olarak ‘’ Yaşam Ağacı ‘’ndan altın elmalar getirmesi istendiği anlatılır. Truvalı Paris, ona dünyanın en güzel kadını olan Ispartalı Heleni vaat eden Afrodit’e, ‘’ En güzele ‘’ diyerek elma vermesi, dolaylı olarak Truva savaşının çıkmasına neden olmuştur. Eski Yunan’da birine elma atmak sembolik olarak aşkını itiraf etmek, yakalamaksa unu kabul etmek olarak algılanmaktaydı. Buna rağmen 17, yüzyıla kadar böğürtlenler hariç, tüm yabancı bitkilere elma dendiği düşünülmektedir.

Elmanın Besin Değeri ve İçerdiği Bileşikler Nelerdir?

100 gram kabuklu elma 52 kcal, 13,8 gram karbonhidrat, 2,4 gram diyet lifi, 29 mikrogram lutein ve zeksantin, 27 mikrogram beta karoten, 4,6 mg C vitamini, 0,18 mg fosfor, az miktarda B kompleks vitaminleri içerir. Kersetin, epikatekin, prosiyanidin başlıca fenolik fitokimyasallardır. Dilimlenmiş elma havadaki oksijenle temas edince doğal fenolik maddelerinin melanine dönüşmesi ile kahverengimsi bir renk alır. Asitli bir suya konan dilimler ise renk değiştirmez.

Elmanın Etkileri ve Faydaları Nelerdir?

‘’ Günde bir elma doktoru uzak tutar ‘’ sözü 19, yüzyıl İngiltere’sinden kalmadır. Elma kolon, prostat ve akciğer kanseri riskini azaltır. Elma kabuğu iskelet kası ve kahverengi yağ dokusunu arttırıp, beyaz yağ dokusunu azaltır; obezite, glukoz intoleransı ve yağlı karaciğer riskini azaltır. Elma tüketimi farklı mekanizmalarla kardiyovasküler hastalık, kanser, astım, Alzheimer gibi kronik hastalık riskini azaltmaktadır. Yaşla görülen bilişsel azalma, kilo kontrolü, diyabet, kemik ağlığı, akciğer fonksiyonu ve sindirim sistemi üzerinde faydalı etkileri bulunmaktadır, diş çürümesini önler.

Hayvan deneyleri, elma ürünlerinin cilt, mem ve kolon kanserinden koruduğunu göstermiştir. Elma suyu konsantresinin farelerde asetil kolin üretimini arttırdığı, oksidan hasarı ve bilişsel faaliyet azalmasını önlediğini gösterilmiştir. Elma ekstresi ile beslenen meyve sineklerinin, normal diyetle beslenenlere oranla % 10 daha uzun yaşadığı tespit edilmiştir.

Olgunlaşmamış elmadan ticari olarak üretilen elmafenon ektresi, gıdalarda oksidasyonu önleyici olarak kullanılan bir mamuldür.

Elmanın Zararları ve İstenmeyen Etkileri Nelerdir?

Çekirdeklerinde bulunan amigdalin az miktarlarda yendiğinde değil, fazla tüketildiğinde saatler sonra istenmeyen etkiler yapar. Elma bazı kişilerde anaflaksiye varan alerjiye sebep olur.

Yorum yapın