Hava Kirliliği Nedir ? Nedenleri Ve Etkileri Nelerdir ?

Photo of author

By Bilgio.Net

Hava Kirliliği Nedir ? Nedenleri  Ve Etkileri Nelerdir ?

Hava kirliliğinin küresel iklimi etkileyebileceğine artık hiç kuşku yoktur. Sanayileşmiş ülkelerin birçoğunda sıkı çevre düzenlemeleri yürürlüğe girmiştir.

Atmosferdeki ozon gazı Güneş’ten gelen mor ötesi ışınları soğutarak, Dünya’yı korumada kilit bir rol oynar. Ozon, güneş ışınlarının stratosferdeki oksijen moleküllerinin parçalanmasıyla ortaya çıkar.

Ozon Deliği Nedir ?

Uzmanlar 1970’lerin sonlarında, Dünya’nın kutup bölgeleri üzerindeki ozon tabakasında bir incelme saptadı. Araştırmalar sonunda asıl sebep bulunudu: Sanayi amaçlı olarak 1930’dan beri üretilen, itici ve soğutucu gazlar olarak kullanılan ve kloroflorokarbonlar (CFC’ler) olarak bilinen kimyasallar. CFC’ler havaya salındığında yükselerek stratosfere ulaşır ve güneş ışınlarıyla parçalanır. Böylece ortaya çıkan aktif kimyasal bileşikler ya da serbest radikaller ozon molekülleriyle etkileşime girer. Yüksek  yoğunlukta radikaller bir ozon deliğinin oluşmasına yol açabilir; bu da zararlı mor ötesi güneş ışınlarının engellenmeden yeryüzüne ulaşmasını getirir. 1995’ten beri CFC’lerin kullanılması dünya genelinde sınırlandırılmış ya da yasaklanmıştır. Dünya Meteoroloji Örgütü’nün hesaplamalarına göre, özellikle uzun ve dondurucu kutup geceleri boyunca yüksek düzeyde CFC’lerin biriktiği kutup bölgelerinin üzerindeki ozon delikleri, 2075’e doğru kendi kendilerini onarabilirler.

Asit Yağmuru Nedir ?

Kömür, petrol ve doğal gaz gibi fosil yakıtları yanınca büyük miktarda kükürtdioksit ve azot oksit üretir. Bu kirletici maddeler atmosferde oksijen ve suyla etkileşime girerek asitleri oluşturur.

Başta sülfürik ve nitrik ait olmak üzere, bu asitler daha sonra ‘’ asit yağmuru’’ biçiminde yeryüzüne iner. Toprak asidesinin artışı bitki yaşamına zarar verir. Dünyanın bazı kesimlerinde ormanların yok oluşunun ardında yatan sebeplerden biri asit yağmurlarıdır. Asitler ayrıca yüzeydeki  ağır metalleri ve alüminyumu eriterek yakındaki su kütlelerine taşır. Sudaki canlı türlerinin önemli ölçüde azalması yüksek yoğunlukta alüminyuma bağlanmaktadır.

Asit yağmurunun kentler üzerindeki de yıkcı etkileri vardır. Asitlerin kumtaşını, kireçtaşını ve betonu yıpratması nedeniyle, bina ve heykel gibi yapılar daha çabuk aşınır. 1980’lerden beri birçok sanayi ülkesi zararlı salımları azaltmak amacıyla filtreleme sistemleri ve katalitik dönüştürücüler kullanmaya başlamıştır.

Sera Etkisi Nedir ?

Fosil yakıtların yanması sera gazlarından karbondioksit ve metan da üretir. Bu gazların salınması doğal sera etkisini arttırır ve böylece atmosferi ısıtır. Son 100 yılda yeryüzünün ortalama sıcaklığı 0.6 derece düzeyinde artmıştır. Dünya genelinde buzulların küçüldüğü gözlemlenirken, deniz düzeyi 10-25 cm yükselmiştir. Bu ve başka olaylar insan etkinliğinin atmosferin sera etkisinde bir artışa yol açtığına dair kanıtlar sunuyor. Sera gazları üretimini azaltmak amacıyla yürütülen görüşmeler 1997’de Kyoto Protokolü’nün oluşturulmasını sağladı. Bununla birlikte, dünya genelinde bu gazların salım düzeyi yükselmeye devam ediyor.

Yorum yapın