İki Yaşamlılar Nedir ? Özellikleri Nelerdir ?
İki yaşamlılar karaya çıkma girişiminde bulunan ilk omurgalıların soyundan gelirler. Hala ikili bir yaşam sürdürerek, larva evrelerini suda, geri kalan ömürlerini karada geçirirler.
İki yaşamlılar grubunda semenderler ve su kelerleri gibi kuyruklu hayvanların yanı sıra su ve kara kurbağaları gibi kuyruksuz hayvanlar yer alır.
Kuyruklular ve Kuyruksuzlar
Kuyruklular takımına giren ve semenderler ve su kelerleri kuzey yarım kürede ve Amerikan tropikal kuşağında yaşayan 400 kadar türü kapsar. Gövdesi uzun bu hayvanlarda benzer iki çift bacak ve uzun bir kuyruk bulunur. İri gözler de tipik bir özelliktir. Yaklaşık 4.000 türü kapsayan kuyruksuz kurbağalar kutup bölgeleri hariç her yerde yaşarlar. Uzun ve güçlü arka bacakları yukarı ve ileri doğru sıçramaya yarar. Ağaç kurbağalarının, usta tırmanıcı olmalarını sağlayan yapışkan ayak parmağı tabanları vardır.
Su ve Kara Arasında
Güçlenmiş yüzgeçleriyle karaya çıkan kemikli balıkların soyundan gelen iki yaşamlılar hem su, hem de kara omurgalılarının özelliklerini taşırlar. En çarpıcı yönleri iri baş ya da daha lavra evresinde solungaçlı bir yüzücüyken, başkalaşım sonunda hava hava soluyan erişkin bir kurbağaya ya da semendere dönüşmeleridir. Soğukkanlı olan iki yaşamlılar kendi vücut sıcaklıklarını ayarlayamadıkları için, çevredeki sıcaklığa uyum sağlarlar. Birçok tür, kışı yerdeki deliklerde veya yaprak yığınları arasında geçirir.
Kurumaması gereken narin deri, akciğerlerin yerini tutan bir soluma işlevi görür. Ayrıca avcı hayvanları caydırıcı toksik ya da tadı kötü sıvılar salgılayan bezlerle donanmıştır.
Kurbağalar Neden Vraklar ?
Kurbağaların çok gelişkin bir işitme duyusu vardır. Erkekler dişileri ayartmak için çiftleşme çağrılarına başvurur. Buna karşılık semenderler eşlerinin ilgisini daha çok kokulu maddelerle ya da parlak renklerle çekmeye eğilimlidir. İki yaşamlıların çiftleşme törenleri bir hayli karmaşık olabilir. Bazen erkek suda bir öbek halinde bırakılmış yumurtaları döllemek üzere sperm salarken (havuz kurbağaları) bazen de dışı iç döllenme için bir sperm kesesini alır (tepeli su kelerleri ). Yumurta öbekleri çok büyük ( 10.000 yumurtadan fazla) ya da küçük olabilir; bazı durumlarda tek bir yumurta bırakılır. Bazı iki yaşamlılar doğum bile yapabilir. Sadece birkaç tür yumurtalarını çürümüş yapraklara ya da ağaç kavuklarına bırakarak su dışında ürer.
Pusudaki Tehlikeler
Kurbağalar gibi birçok iki yaşamlı türü yıl içinde ya da ömür boyunca su ve kara habitatları arasında dolaşır.
Bu bazen birkaç kilometre ya da daha uzun yolculukları gerektirebilir. Karayolu gibi engeller ölümcül sonuçlar doğurabilir. Dünyadaki iki yaşamlı sayısının azalmasının başka bir sebebi ot ve böcek ilaçlarının yaygın kullanımıdır. Besin kaynaklarını yok eden bu ilaçlar ince derilerince emilir.
İki Yaşamlıların Yaşam Döngüsü
Kuyruklu ve kuyruksuz iki yaşamlılar ilk baharda çiftleşir. Bunu çoğunlukla bir su birikintisinde yumurta bırakma işlemi izler. Döllenmiş yumurtalardan çıkan larvalar (kurbağalarda iribaşlar) başkalaşım geçirerek birkaç hafta erişkin hale gelirler. Kurbağalar özellikle çarpıcı bir değişime uğrarlar. Kuyruklarını ve dışarıdan görülebilen solungaçlarını giderek yitirirken, bacaklar ve akciğerler oluşur. İri başlar ağırlıklı olarak vejetaryendir, semender larvaları ise böceklerle beslenir.