İkinci Budist Okul Mahayana Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Photo of author

By Bilgio.Net

İkinci Budist Okul Mahayana Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Mahayana ( Büyük Taşıt ) okulu insanoğlunu ‘’ acılar deryası ‘’ ndan kurtarmak için çalışır. En çok bilinen mezhebi Tibet Budizmi’dir; Mahayana felsefesinden çıkan bir başka kol Tantra Budizmi’dir.

Mahayana Budizmi’nin kökleri Mahasanghika’ya kadar indirilebilir. Mahayana mensupları herkesin aydınlanmaya varabileceğine inanır; bu kutsal yolu sırf keşişler ve rahibelerle sınırlamaz. Böylece sıradan müminlerin konumu yükseltilir ve Budizm geniş bir kesime açık hale getirilir.

Mahayana Budizmi’nin odak noktası bodhisattva yoludur. Amaç sadece bir kişinin aydınlanması değil, bütün canlıları kapsayan ve hedef alan aydınlanmadır. Bir bodhisattva bütün  canlıların aydınlanma yoluna girmesine kadar samsara döngüsünden kurtuluşu erteler. Mahayana mensupları Theravada’da savunulan kişisel kurtuluş anlayışını eleştirir. Mahayana Budistlerinin birçoğu bazı ünlü bodhisattva’lara belirli niteliklerinden dolayı, söz gelimi, Avalokiteshvara’ya şefkati, Mancuşri’ye bilgeliği ve kadın Tara’ya aydınlatıcılığı nedeniyle büyük saygı gösterir.

Varoluşun Boşluğu

Mahayana Budizmi’nde şunyata ( boşluk ) bütün varoluşun mutlak niteliğini belirten kilit bir kavramdır. Bu okul doğanın bir ruhtan yoksun olduğunu, buna karşılık her kişinin aydınlanmaya varma gücünü sağlayan buda niteliğini içinde taşıdığını savunur. Tibetli keşiş Sogyal Rinpoche’ye göre insan bir vazoya benzer. Vazonun içindeki ve çevresindeki uzamı hep aynı yapı belirler; bunları ayıran şey sadece kırılgan bir duvardır. Aynı şekilde, insan ruhu gerçek niteliğinden ve varoluşundan tattvas olarak bilinen duyguları ve düşünceleri aracılığıyla ayrılır. Vazonun kırılarak paramparça olduğu özgül anda, içerideki uzam anında dışarıdaki uzamla birleşir. Aynı şekilde, aydınlanma kişinin bir varlık olarak asla aydınlanmadan ayrılmadığını ve bunu ömrü boyunca hep içinde taşıdığını kavramasına bağlıdır.

Tibet Budizmi Nedir?

Hint keşiş Padmasambhava 8. Yüzyılda Budizm’i Tibet’e götürdü. Zamanla Tibet’in yerel Bon dini ve Budist öğretileri kaynaştı; bu durumda Tibet Budizmi’nin aktif deist görüşlerle bağlantısını açıklar. Dalay Lama Tibet’in hem dinsel, hem de dünyevi önderi konumunu taşır. Tibetliler onu 14, yüzyılda aydınlanmaya varan ve insanlığa karşı şefkati nedeniyle sürekli yeniden doğan bodhisattva Avalokieshvara’nın bedene bürünmüş bir biçimi sayar. Dalay Lama Gelug tarikatına mensuptur; Tsongkhapa’nın kurduğu bu tarikat ‘’ Sarı Şapka ‘’ mezhebi olarak da bilinir.

Tantra Budizmi Nedir?

Sanskrit dilinde ‘’ okuma ‘’ anlamına gelen Tantra bir kutsal metinler derlemesini belirtir. Mahayana’nın tersine, Tantrayana ( Tantra Taşıtı ) insanların mutlak doğrudan kopuşunun gerçek olduğuna ve sırf bir yanılsama olmadığına inanır. Bu kopuluğu aşmayı amaçlayan Tantra Budistleri büyülü ve cinsel uygulamalar, translar, edimler, mandala’lar, mudra’lar ve mantra’lar gibi araçlara başvurur. Bunlar bazen bir kültürün toplumsal normlarıyla çatışabilir. Kişinin Tantra yoluna giriş siddha denen bir üstadın yol göstericiliğine ve öncülüğüne bağlıdır. Karşıtların iç içe geçişi Tantrayana’nın temel bir unsuru olduğundan, cinsel birleşmeler bile manevi önem taşır. Bu da dişi ilkelere daha fazla önem verilmesini ve Çinnamasta gibi Tantra tanrıçalarına saygı gösterilmesini getirir.

Yorum yapın