İskelet Sistemi Nedir ? Özellikleri ve Görevleri Nelerdir ?
İskelet sistemi kas sistemiyle beraber hareket eder. Bedenin gülmeden koşmaya birçok önemli fonksiyonunda kas ve iskelet sistemi bir arada çalışır. İskelet sistemi beden hareketlerini kemikler, kıkırdaklar ve ek bağ doku elemanları şekillendirir.
Kemiklerimiz, darbelere ve ağır yüklere karşı sanki özel dizayn edilmiş birer tasarım harikasıdır. Vücudumuz, atılan her adımda vücut ağırlığımızın üç katı kadar bir yük taşır. Hatta uyluk kemiğimiz dikey durumda 1 ton ağırlığı kaldırabilecek kapasitededir. Çünkü kemiklerimiz çelikten daha dayanıklı, esnek ve hafiftir.
İskelet sistemimizi oluşturan kemikler ve kıkırdaklar bedenin ana şeklini meydana getirir. Bu sistem diğer yandan bazı organ ve sistemlerde de koruma görevini üstlenir. Ayrıca eklemlerle birlikte hareket etmemizi de sağlar. Vücudumuzun iskelet sistemini oluşturan 206 kemik vardır. Bunları 33’ü omurlarda bulunur. Omurların arasında hareket kolaylığını sağlamak ve sürtünmeyi önlemek için diskler bulunur. Bu diskler ve omurun kemik yapısı bedenin dik durmasını sağlar. Omur yapısı yükün dağılmasını önlemek için ‘’ S ‘’ şeklindedir. Vücudumuzda üstlendikleri görevlere göre her bölgenin kemik yapısı birbirinden farklıdır. Hareketi bölgelerde aşınmaya dayanıklı yüzeyler ağırlık kazanırken, koruma gerektiren yerlerde de sert karakter ön plan çıkar. Örneğin ayak kemiklerimiz bedenimizdeki kemiklerin dörtte birini oluşturur ve tek ayak kemik sayısı 26’dır. Bu 26 kemiğin özel dizaynı sayesinde ayaktaki bütün bedenin yükünü çeker.
Kıkırdak Ne İşe Yarar ?
Kıkırdaklar basınca karşı koyabilen ve basınç ile şekilleri değişebilen elastik yapılardır. Hareketli bölgelerde bu yapıların özellikle yer elmasının nedeni, yumuşak ve sürtünmeye dayanıklı oluşlarıdır. Eklem yüzeylerini örten ve eklem aralarına yerleşen kıkırdaklar yürüme, sıçrama ve sürtünme gibi mekanik hareketlerde önemli görevler alırlar. Vücudumuzun hareketli bölgelerinde yüzeyi kapladıkları gibi solunum yollarında, burun ve kulak yapısında ve kaburgaların bir bölümünde de kıkırdak yapılar yer almaktadır.
Kemiklerimizin Depolama Görevi Nedir ?
Kemiklerimizin en önemli görevlerinden biri depolamadır. Kemiğin iç yapısında damar, sinir ve kemik iliği gibi yapılar bulunmaktadır. Kemiklerimiz iç yapılarında kalsiyum ve fosfor gibi hayati maddeleri depolayarak ihtiyaç halinde vücuda tekrar iade eder. Vücut kalsiyumun yüzde 99’u kemiklerde, kalsiyum tuzları halinde depolanır. Kalsiyum röntgen ışınları için geçirgen olmadığından, radyolojik tetkiklerde kemiklerin değerlendirilmesi röntgen ile sağlanır. Kemiklerimizde depolanan kalsiyum sinir uyarılarının iletilmesinden kasların kasılmasına ve kanımızın pıhtılaşmasına kadar pek çok önemli eylemde görev alır.
Kemik İliği Nedir ?
Bedenimizin olmazsa olmazlarından olan kemik iliği de kemiklerimizin orta boşluklarında üretilmektedir. Kemik iliği yağ, su, alyuvarlar ve akyuvarlardan oluşur. Dokulara oksijenin taşınması ve bedene savunma durumunda destek kemik iliğinin ana görevidir. Kırmızı kemik iliği dediğimiz bölümde kana rengini veren alyuvarlar vardır ve alyuvarların yapısında bulunan hemoglobin, oksijeni akciğerden dokulara taşıyarak hayati görevini yerine getirir. Kırmızı kemik iliği bu görevin yanında, enfeksiyona karşı koyan akyuvarları da üretir. Fakat bu üretim savunma amaçlıdır. Eğer enfeksiyon çok şiddetli seyrederse vücut savaş pozisyonuna geçer ve sarı kemik iliği dediğimiz ikinci bölgeden ek hücreler üretilerek savunma durumu savaş durumuna çevrilir.
Osteoblast ve Osteoklast Nedir ?
Osteoblast ve osteoklast kemik hücreleridir. İkisinin görevi birbirine tamamen zıttır. Osteoblast kemik hücreleri kemik yapar, osteoklast ise kemik dokuyu yıkarlar. Ancak her ikisinin de görevi bedeni hayatta tutmaktır. Osteoblastların görevi çocukluk çağında fazla iken, osteoklastların görevi de yaşlılık döneminde artar. Orta yaş döneminde ikisi de dengededir. Osteoblastlar devamlı yapımla meşgulken osteoklastlar da kemik dokunun hem içinde hem de dışında faaliyet göstererek kemiğin şekillenmesinde görev alır.