Halk arasında kan zehirlenmesi olarak dile getirilen sepsis aslında zehirlenmeden ziyade bir septik şoktur. Bu yazımızda kan zehirlenmesi bulaşıcımıdır konusuna değineceğiz.
Kan zehirlenmesi vakaları dünya genelinde artmaktadır. Bu hastalığa yakalananların en az üçte biri hayatını kaybettiği için tehlikeli de bir hastalıktır. “Kan zehirlenmesi bulaşıcımıdır” sorusuna cevap vermeden önce hastalıkla ilgili kısa bir bilgilendirme yapalım.
Kan zehirlenmesine genellikle mikroskopta bakıldığında sıvı ortamında zincir şeklinde koloniler kuran patojenik bakteriler (steptokok grubu) veya stafilokok grubu yine mikroskopta bakıldığında üzüm salkımı şeklinde görülen bakteriler yol açmaktadır. Nadiren bazı virüs ve mantarlar da kan zehirlenmesine yol açmaktadır.
Bu tür mikroplar herkesin bünyesinde bulunabilir. Bağışıklığı kuvvetli kişilerde herhangi bir enfeksiyona yol açamazlar veya etkileri zayıf olur. Kan zehirlenmesi genellikle herhangi bir hastalık nedeniyle yoğun tedavi görmüş bu yüzden bağışıklığı zayıflamış veya kemoterapi, şiddetli grip, yoğun ilaç kullanımı, yoğun stres, ameliyat gibi nedenlerle bağışıklığı zayıflamış kişilerde görülmektedir.
Yani meselenin kilit noktası kişinin herhangi bir nedenle bağışıklığının zayıf olmasıdır. Prematüre bebeklerin ve yaşlı kişilerin de bağışıklık sistemleri zayıftır. Dolayısıyla bu kişiler mikroplara yeterli direnç gösteremediğinden mikroplar kana ulaşarak kan zehirlenmesi denilen olayı başlatır.
Kan hayati bir sıvıdır ve tüm organlara sahip olduğu canlılığı verir. Kanda yoğun miktarda mikrop çıkması mikropların tüm vücuda yayılmasına yol açmaktadır. Vücudumuz böyle bir felaketin önüne geçmek için kendi eliyle daha küçük bir felaket yaratır. Bazı organları devre dışı bırakır, faaliyetlerini minimize eder. Amaç kandaki mikrobun buralara yayılmasını engellemektir ama organların çalışmaması demek tedbir alınmazsa insanın da ölmesi demektir.
Vücudun bu karşı reaksiyonuna septik şok denir. Septik şok belirtileri görülmeye başlandıktan sonra kısa sürede hastaya tedavi uygulanmazsa can kaybı kaçınılmaz olur. Erken teşhis ve tedavi hastaların yarıdan çoğunun septik şoku başarıyla atlatmasını sağlar.
Kan zehirlenmesi bulaşıcımıdır ?
Kan zehirlenmesine yol açan mikroplar kişiden kişiye bulaşabilir ama septik şok bulaşıcı değildir. Çünkü septik şok vücudun reaksiyonudur. Kan zehirlenmesi nedeniyle tedavi gören hastanın yanına erken doğmuş bebekler, hastalıktan yeni çıkmış ihtiyarlar veya bünyesi zayıf olan kişiler ziyaret için giderlerse, eşyalarını kullanırlarsa veya temas ederlerse mikrop onlara da bulaşıp kan zehirlenmesine yol açabilir.
Sağlıklı kişilerde ise kan zehirlenmesi yaşayan kişiden mikrop kapılsa bile vücut bu mikropları imha eder, septik şok oluşmaz.
Kan zehirlenmesi mikrobu nasıl bulaşır ?
Kan zehirlenmesine bazı bakteri, virüs ve mantarların yol açtığını söylemiştik. Bu mikroplar kişiden kişiye nasıl geçiyorsa, bulaşma da o şekilde olacaktır. Çoğu mikrop hava yoluyla, su yoluyla temasla ve vücut sıvıları ile bulaşır. Bu nedenle kişinin hapşırması, öksürmesi, nefes alması ile dışarı salınan mikroplar diğer bir kişinin nefes almasıyla ona geçebilir.
Kan yoluyla, deriye temasla, kişinin kullandığı bardağı havluyu kullanmayla mikroplar bulaşabilir.