Kuşkonmaz Nasıl Yetiştirilir ? Ekim Yeri, Bakımı, Hasat ve Depolama Dönemi Nelerdir?
Tıpkı mütevazi ve ağırbaşlı bir kral gibi, kuşkonmaz da mütevazi bir bitkidir. Kılı kırk yaran, talepkar bir insanın aksine, kuşkonmaz kanaat getirmeyi çok iyi bilir. Kuşkonmaz yetiştirmek istiyorsanız, güzel bir yer bulun, sulama işlemini düzenli olarak yürütün ve yabani otları söküp atın. Sadece bu kadar emek harcayarak kuşkonmazsın ekildiği toprakta yıllarca kaldığını göreceksiniz.
Kuşkonmaz’ın Ekim Yeri Nasıl Olmalı ?
Kuşkonmaz yıllarca toprakta kalabilen bir bitkidir. Kuşkonmaz yatakları 15-20 yıl boyunca üretkenliğini sürdürür. Bu nedenle bu bitkiyi yetiştireceğiniz alanı dikkatli seçmeniz gerekmektedir. Kuşkonmazın yetiştirileceği alan genellikle, bu bitkiyi yetiştirecek olan kişiye en uygun olan yere göre seçilir. Bu nedenle yer seçimi konusunda bitkinin ihtiyaçları çoğu zaman ikinci plana atılır.
Örneğin, bahçenizin kuzey tarafındaki alana ekim yapmak istiyorsanız, çimen ve otların ya da sarmaşıkların kuşkonmaz yatağına karışmasını engelleyin. Kuşkonmazı bahçenizin kuzeyine ekerseniz, uzun saplarının diğer bitkilerinizi gölge altında bırakmasını da engellemiş olursunuz.
Geleneksel tarımcılıkta kuşkonmaz ekimi toprağın 20-30 cm derinliğine doğru yapılır. Açık tozlaşma yapan Martha Washington ve Mary Washington gibi kuşkonmaz çeşitleri için uygulanan bu ekim yöntemi bir zamanlar çiftçiler arasında oldukça popülerdi. Zaman geçtikçe bu yöntem de değişti. Rutgers Üniversitesi’nde yapılan araştırmalarla birlikte tamamı erkek çiçek organlarından oluşan ve ‘’ Jersey Serisi ‘’ adı verilen kuşkonmaz üretilmeye başlandı. Bu çeşitleri toprağın 12,5-15 cm derinliğine diktiğinizde, eski kuşkonmaz çeşitlerindeki filizlerin 4 katı kadar filiz elde edebileceğinizi bilmenizde yarar var.
Kuşkonmaz’ın Toprağını Hazırlama
Kuşkonmaz ekimine ilkbaharda başlamadan önce, toprağı sonbahar mevsiminde hazırlamaya başlamanız gerekmektedir. Yeni bir yatak hazırlamanız gerektiğinde, toprağın pH seviyesi tavsye edilen düzeyde ise, ilkbahar mevsiminde kuşkonmaz yatağı hazırlamak sizin için çok da büyük bir sorun olmayacaktır. Toprağınızı 40 cm derinliğe kadar belleyin. Kuşkonmaz yatağının 7,5 cm derinliğindeki toprağın 2,5 cm kalınlığında gübre tabakası ile örtün.
Bazı bölgelerde, kuşkonmaz taçları nergislerin açtığı dönemde yani ilkbahar mevsiminin ilk aylarında dikilir. Ilıman bölgelerde ise, bu işlem için sonbahar ve kış mevsimi tercih edilir.
Kuşkonmaz Yetiştirirken Nelere Dikkat Edilmelidir?
- Gübreleme : Kuşkonmaz bitkisi gübreyi fazlasıyla ihtiyaç duyan bir bitkidir. Ekildiği toprakta uzun yıllar kalabilen bu bitki kış mevsimi boyunca da ömrünü sürdürebilmek ve daha verimli sonuçlar vermek için yüksek oranda N gübreye ihtiyaç duyar. Kuşkonmaz bitkisinin ekili olduğu toprağa bir anda yüksek oranda gübre takviyesi yapmak çok da yararlı değildir. Önemli olan gübreleme işlemini düzenli aralıklarla sürdürmektir. Bunu yaparken de toprağın yeterince havalanmasını sağlamak gerekmektedir.
- Yabani Otların Ayıklanması : Kuşkonmaz bitkisinin yetiştiği toprakta yabani otlar çıkmışsa, bu otların hemen temizlenmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, bitkinin gübreden faydalanma kapasitesi düşer ve ömrü kısalır. Yaz mevsiminin ortalarına doğru, toprağın üstünü ince bir saman ve yaprak tabakası ile örtün. Bu şekilde yabani otların çıkmasını engelleyebilir, toprak sıcaklığını belli bir oranda sabit tutabilir ve nem oranını muhafaza edebilirsiniz. Kuşkonmaz için oluşturduğunuz bitki yatağı ile bahçenizin diğer bölgeleri arasında sağlam bir tampon bölge oluşturmayı unutmayın. Böylece yabancı otların istilasını önlemiş olursunuz. Tampon bölge oluşturmak için gazete sayfası ve samanla kaplı karton mukavva kullanabilirsiniz. Kuşkonmazın en büyük düşmanı yabani otlardır. İstenmeyen bu tür otları çapa kullanarak temizleyebilirsiniz. Ancak çapalama işlemi sırasında yabani otların yanındaki bitkilere zarar vermekten kaçının. Bazı bitkiler kuşkonmaz bitkisi ile beraber aynı toprakta yetişir. Domates bunun en güzel örneğidir. Ancak domatesin toprakta mevcut olan tüm besin değerlerini bünyesine çektiğiniz de unutmamak gerekir.
Kuşkonmaz’ın Hasat Zamanı Ne Zamandır?
Dikim işlemini takip eden 2. İlkbahar mevsiminde hasat dönemi başlar. İlk hasatta bitki başına en fazla 2 ya da 3 sürgün alınmalıdır. İlk hasat yaklaşık 2 hafta sürebilir. İlk hasadı takip eden ilkbahar mevsiminde eni 1 cm’yi, boyu 15-20 cm’yi geçen kuşkonmazlar hasat edilmelidir. İnce sürgünlerin kalınlaşmasını bekleyebilirsiniz. Yeni çıkan sürgünler küçükse ya da uçları açık ve gevşek ise, durum hasat yapmaya elverişli değildir. Normal bir hasat süreci 4-8 hafta boyunca devam edebilir.
Hasada ilişkin iki farklı görüş mevcuttur. Bu görüşlerden ilki, sürgünün toprak hizasından ya da toprağın biraz aşağısından bıçakla kesilmesi gerektiğini ileri sürer. Bir diğer görüşe göre, sürgünü kopuncaya kadar elinizle bükün. Bu şekilde, sürgünün bi kısmı hala toprağın yüzeyinde kalacaktır.
Kuşkonmaz Nasıl Depolanır?
Depolama mı? Şaka yapıyor olmalısınız. Kuşkonmaz saklanılmaz, yenilir. Kuşkonmazı pişirin ve hemen yemeğe başlayın. Bu lezzetten mahrum kalmayın.
Yine de kuşkonmazı muhafaza etmek istiyorsanız, yeni hasat ettiğiniz sürgünleri içi soğuk su dolu bir kavanoza koyabilirsiniz. Sürgünlerden oluşturduğunuz demetleri içi 2,5-56 cm derinliğine doğuk suyla dolu sığ bir kabın içine de yerleştirebilirsiniz. Daha sonra suyu iyice süzüp, demetleri plastik muhafaza torbalarının içinde muhafaza edebilirsiniz. Bu şekilde hazırlanmış olan demetler yaklaşık 1 hafta kadar taze kalır. Kuşkonmaz için önemli olan başka bir husus da depolama ısısıdır. Verimli bir sonuç almak istiyorsanız, kuşkonmazı 0 derece çok az üstündeki bir ısıda muhafaza edin.
Kuşkonmaz’ın Kış Bakımı Nasıl Yapılmalıdır?
Kuşkonmaz pençeleri, kalınlaşarak yaz mevsimi boyunca açılan hendeği kaplar hale gelir. Sonbahar başlarında ise pençelerin renginin kahverengi halini aldığını, sert ama kırılgan bir yapıya dönüştüğünü görürsünüz. Sonbaharda boylanan dallı gövdelerin kesilmesi gerekir. Kesilen parçaları kullanacağımız gübrenin içine de karıştırabilirsiniz. Toprağı kontrol etmeyi asla unutmamanız gerekmektedir. Toprağın verimine bakın ve pH seviyesinin yaklaşık 7 civarında olmasına özen gösterin. Hendeğin üzerini cm kadar örtecek şekilde gübre ile kaplayabilirsiniz. Ayrıca 15 cm’lik bir saman tabakasını hendeğin üzerini örtmek için kullanmanızda yarar olduğunu bilmelisiniz. Bu şekilde kuşkonmaz taçlarının soğuktan olumsuz yönde etkilenmesini önleyebilir, toprakta yaşayan organizmaların sonbahar ve ilkbahar boyunca toprak kalitesini arttırmasını sağlayabilirsiniz.
En Kaliteli Kuşkonmaz Çeşitleri Nelerdir?
- Açık Tozlaşan Çeşitler : Martha Washington ve Mary Washington başta olmak üzere geleneksel yöntemlerle yetiştirilen çeşitlerdir.
- Rutgers Adlı Melez Çeşitler : Gersey Giant, Jersey Knight ve Jersey King kalın ve düzgün sürgünler veren tamamı erkek çiçek organlarından oluşmuş çeşitlerdir.