Modern Diktatörlük-Teokrasiler ve Milliyetçi Rejimler Nedir? Özellikleri Nelerdir ?
Modern diktörlükler çoğu kez abartılı bir yurtseverlik gösterisiyle iktidarlarını gerçekleştirmeye ve sağlamlaştırmaya çalışırlar. İran’dakine benzer dinsel rejimler kararlarına Tanrı’nın iradesini dayanak gösterirler.
Modern diktatörlükle genelde otokratik yönetim tarzlarını halka haklı göstermek için bir ideolojiye dayanırlar. İlk başta uluslararası bir yönelim taşıyan komünist sistemler bir yana bırakılırsa, bu konuda en önemli referans noktası ulustur. Diğer uluslardan farklılaşmayı sağlamak amacıyla ortak kültür, din, köken ya da gelenek, propagandacı bir yaklaşımla şişirilir. Bu da esas olarak bireyin kendisini yönetimle daha fazla özdeşleştirmesine hizmet eder.
Latin Amerika’daki birçok askeri diktatörlüğün yanısıra Afrika’nın klan ağırlıklı hükümetlerinin çoğu böyle milliyetçi özellikler taşımıştır ve taşımaya devam ediyor. Ancak birçok komünist diktörlüğün de bu tür milliyetçi unsurlara bilinçli olarak başvurduğu söylenebilir. Sovyet diktatörü Stalin ülkesinde komünizmi inşa etmeye çalışırken böyle bir tutum izlemişti.
Romanya diktatörü Nikolay Çavuşesku 1974’ten sonra ‘’ bütün Rumenlerin önderi’’ sanını benimsedi ve kendisini büyük ulusal kahramanlaın arasına kattı. Halen kalan son Stalinist sistem olarak Kuzey Kore’yi yöneten rejim gittikçe ulusal değerleri öne çıkarıyor. Aşırı milliyetçilik çoğu kez etnik ya da dinsel azınlıkların sindirilmesine yol açar, ayrıca saldırgan dış politaya zemin oluşturur.
Allah Adına: İran’da İkili Yönetim
İdeolojik diktatörlüğün özel bir biçimi, bir ilahi hukuku kendisine dayanarak yapan teokrasidir. Bu sistemin başında ‘’ilahi’’ ya da ‘’ilahi takdirle seçilmiş’’ bir hükümdar ya da din adamı yer alır. Devlet ve din işleri tek bir yapıda bütünleşir. Mısır, Çin ve Hindistan’daki ilk devlet sistemlerinin çoğu teokrasilerdi. Batı kültürü dünyasında bu yapının günümüzde süren tek örneği Hristiyan Vatikan devletidir.
İran’da 1979’daki ‘’İslam Devrimi’’nden beri dünyanın en güçlü teokrasisi iktidardadır. ‘’İslam Cumhuriyetı’’nin demokratik biçimde seçilmiş bir parlamentosunun ve devlet başkanının bulunmasına karşın, bunların gücü büyük ölçüde sınırlandırılmıştır. On iki kişilik ‘’vesayet şurası’’ nın bütün yasaları ve yönetmelikleri islam ilkelerine uygunluk açısından denetleyerek onaylaması gerekir. Uzmanlar Meclisi’nce seçilen ‘’velayet-i fakih’’ dinsel önder olarak en yüksek makamı temsil eder. Silahlı kuvvetlerin baş komutanıdır, baş yargıcı atar ve tek başına devlet politikalarına yön verir. Bir anlaşmazlık çıktığında, ruhban kesim her zaman son kararı verir.
Milliyetçi Rejim Nedir ?
Milliyetçi rejimler kendi etnik topluluklarını diğerlerinin hepsinden üstün sayarlar ve sınırları içinde etnik ya da dinsel bakımdan homojen bir nüfus yaratmaya çalışırlar. Eğer gerekirse, bu amaca zor yoluyla ulaşırlar. Özellikle 20. Yüzyılda istenmeen topluluklara karşı sistematik sürgünler ya da soykırımlar, başat etnik topluluğa daha avantajlı barınma ya da yaşama koşulları sağlamıştır.
Avrupa’da 1991’de çok etnik yapılı Yugoslavya’nın bölünmesi ulusal sınırlar konusunda kapışan eski cumhuriyetler arasında yıllarca süren savaşların fitilini tutuşturdu. Bu çatışmalara bütün tarafların azınlıklara karşı işlediği vahşice suçlar eşlik etti. Olayların tırmanmasının asıl sorumlularından biri olarak görülen Sırbista Devlet başkanı Slobodan Miloseviç 1999’da bir BM mahkemesine çıkarıldı.