NATO Nedir ? Tarihi, Görevleri ve Özelikleri Nelerdir ?
NATO 1990’a kadar Batılı ülkelerin komünist Doğu blokuna karşı bir savunma ittifakıydı. Bugün ise odak noktası çatışmaları önlemek ve krizleri çözmektir.
ABD, Kanada ve birçok Avrupa ülkesi 1949’da bir araya gelerek NATO (Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü) adıyla askeri ve siyasal savunma amaçlı bir ittifak oluşturdu. Daha sonra Batı Almanya, Yunanistan, Türkiye ve İspanya’nın katıldığı NATO’nun başta gelen amacı 1990’a kadar komünist yayılmacı girişimleri caydırmak, yani Sovyetler Birliği ve uygu devletlerinin önünü kesmekti.
Günümüze kadar değişmeden yürürlükte kalan Kuzey Atlantik Antlaşması’nda, NATO üyeleri bir saldırı halinde birbirine yardım etme (kolektif savunma girişimi) taahhüdünde bulunur. Bunu yaparken her devlet gerekli gördüğü önlemleri bağımsız olarak alabilir. Karşılıklı yardıma ilişkin otomatik bir askeri yükümlülük yoktur. Üyelikle birlikte devletler askeri iş birliğinin yanı sıra siyasal, ekonomik ve kültürel iş birliği yükümlülüğü altına girer.
İttifakın bir amacı da belli değerleri savunmaktır. Başından itibaren üye devletlerinin anayasal devleti ve özel mülkiyeti liberal demokrasi ilkeleri olarak kabul etmesi şarttır.
NATO’da Bulunan Kurumlar ve İşlevleri Nelerdir?
NATO hedeflerine göre askeri ve siyasal olmak üzere iki örgütsel yapıya ayrılır. Üye devletlerin siyasal temsilcilerinden oluşan ve merkezi Brüksel’de bulunan NATO Konseyi en üst organdır. Temel siyasal kararları alma yetkisine sahiptir. Savunma ve nükleer politika konularında onunla eşgüdüm halinde çalışan Planlama Komisyonu üye devletlerin savunma bakanlarından oluşur. Özel konularla uğraşan çok sayıda teknik komite de Konsey’e yardımcı olur. NATO’nun kendi bürokrasisi vardır ve başında günlük işleri yürütmekten sorumlu bir genel sekreter bulunur. En yüksek askeri organ ise ittifak ortaklarının üst düzey komutanlarının yer aldığı Askeri Komite’dir. NATO Konseyi’ne tavsilerde bulunur ve onun talimatlarını yerine getirir. NATO silahlı kuvvetleri acil bir durumda önceden belirlenmiş bir prosedüre göre NATO komutası altına giren ulusal birimlerden oluşur.