Nöropati ( Sinir Hasarı ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Nöropati ( Sinir Hasarı ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Sinir hücresine, nöron denir. Sinirler demetler halinde vücuda dağılır. Adaleleri uyaran sinirler, ağrı, dokunma ve titreşimi algılayan sinirler ile iç organların çalışmasını düzenleyen sinirler olarak 3 gruba ayrılır.

Sinirlerdeki tahribata bağlı gelişen rahatsızlığa nöropati denir. Nöropati sonucu gelişen ağrılar nöropatik ağrılardır. Tek siniri tutuyorsa mononöropati, birden fazla siniri tutuyorsa polinöropati‘dir. Merkezden uzak sinirlerin tahribatına bağlı ise periferik nöropatilerden bahsedilir.

En çok şeker hastalığına bağlı nöropati gelişir ve diyabetik nöropati ismi verilir.

Sinir sıkışması, tümör basısı, karpal tünel sendromu, sinire gelen darbeler, iltihaplar, yüz felci, alkol kullanımı, dengesiz beslenme, vitamin eksiklikleri, genetik hastalıklar, ağır metallere maruziyet, şeker hastalığı, kan yağları yüksekliği, damar hastalıkları, gereksiz vitamin kullanımı, üremi gibi durumlarda nöropati ve buna bağlı nöropatik ağrılar meydana gelir. Bazı kemoterapi ilaçları nöropatiye neden olur.

Nöropati Hastalığı’nın Bulgu, Belirti ve Yakınmaları Nelerdir ?

Özellikle şeker hastalığında kol ve bacaklarda gelişir. Tutulan sinirin beslediği bölgede yanma, uyuşukluk, batma, arı sokması gibi şikayetler olur. Yakınmalar geceleri daha fazla hissedilir. El ve ayaklarda eldiven ve çorap giyilmiş gibi baskı vardır.

Sinir sıkışmaları ve sinire gelen darbelerde tek taraflıdır. Diğer hastalıklarda çift taraflı nöropati gelişir.

Adaleleri uyaran sinirler tutulursa çabuk yorulma, harekette zorlanma, kramplar, kavanoz açmada zorluk, musluk açmada sıkıntılar görülür.

İç organların çalışmasını düzenleyen sinirlerin tutuluşunda ise kabızlık, ishal, iktidarsızlık gibi şikayetler olur. Kanda iltihap hücreleri, şeker, B12 vitamini, folik asit, üre, kreatinini kolesterol, trigliserid değerlendirilir. İdrar tahlili bakılır.

EMG ( elekromiyografi ) ile nöropati hakkında bilgi edinilir. Sinir ve kastan alınacak biyopsi ile nöropati türü ve madde birikimleri öğrenilir.

Tümörden şüphelenilirse MR istenebilir. Ağır metal maruziyeti söz konusu ise toksikolojik incelemeler yapılır.

Nöropati Hastalığı’nın Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Nöropatiye neden olan hatalık tedavi edilir. Eğer nöropati ilerlerse kas güçsüzlüğü, kasların yeterli kullanılamamasına bağlı hareket kusuru ve sonrasında yatağa bağımlı bir yaşam gelişebilir.

Nöropatik ağrı için sinirlerdeki ağrı sinyallerini azaltan antidepresanlar, epilepsi ilaçları, gabapentin ve pregabalin türevi ilaçlar kullanılır. Etkileri geç ortaya çıkar. Sürekli ve düzenli kullanmak gereklidir.

Nöropati Hastalığı’nda Beslenme Şekli Nasıl Olmalıdır ?

Sebze, meyve, balık, fındık, kepekli tahıllar ve taze ürünlerin tüketilmesi periferik nöropati etkilerini azaltabilir, sağlıklı bir kiloyu korumada yararlı olabilir. Sağlıklı beslenme bağırsak fonksiyonlarını kontrol eden kas kasılmalarını düzenleyen sinirlerin işlevlerine yardımcı olarak ishal, kabızlık veya altına kaçırma gibi yakınmaları azaltabilir.

Şeker hastalığına bağlı nöropatik ağrısı olanlarda düşük yağ içeren bitkisel temelli beslenme ve B12 vitamini desteği ile yakınmalarda azalma elde edilmiştir. Vegan diyetinin yanında balık tüketilmesi en sağlıklı beslenme gibi görülmektedir.

Alkol tüketilmemelidir. Aşırı alkol tüketimi diyabet ve kötü beslenme gibi nöropatiye neden olan hastalıkları kötüleştirebilir ve aynı zamanda sinir hasarına yol açabilir. Ilımlı içme 65 yaş üstü erkekler ve her yaş grubu kadınlar için günde en fazla bir içki, 65 yaşından daha genç erkekler için günde en fazla iki içki olarak tanımlanır.

Nöropati Hastalığı’nda Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nelerdir ?

Sigara içiliyorsa bırakılmalıdır. Sigara, sinir hücrelerini besleyen kılcal damarların daralmasına ve kanda oksijen düzeyinin azalmasına neden olarak sinir hasarını artırır.

Muhtemelen hareketsizlik nedeni ile tutuk ve ağrılı olan kasları rahatlatmak için sabahları germe egzersizleri yapılmalıdır.

Günlük yüzme ve yürüyüş gibi düşük yoğunluklu egzersizleri yapılmalıdır. Düzenli egzersiz, ağrı veya krampları azaltmak, kas gücünü arttırmak, kandaki şeker seviyesini kontrol etmek için yardımcı olabilir ve kas kaybını önleyebilir.

Nöropatinin etkilediği eklemler, eller ve ayaklar üzerinde baskıyı hafifletmeye yardımcı olmak için farklı oturma ve uyku teknikleri öğrenilmelidir. Ayaklada veya vücutta yara açılıp açılmadığını belirlemek için günlük kontroller yapılmalıdır. Ayakları rahatlatacak gevşek çorap ve sıkmayan rahat ayakkabı gibi seçimler yapılmalıdır. Dolaşımı engelleyecek tayt, çorap veya dar ayakkabıdan kaçınmalıdır.

Nöropati Hastalığı’nda Önerilen Besin Takviyeleri Nelerdir ?

• Gamma-liolenik asit : orta derecede diyabetik nöropati tanısı konulmuş hastalara 1 yıl boyunca günde 480 mg GLA verilmiş ve semptomlarda önemli düzelmeler kaydedilmiştir.
• Benfotiyamin : B1 vitamininin yağda çözünen formudur. Alfalipolik asit ile kombine edilir. Günde 600 mg benfotiyamin ve 300 mg ALA takviyesi ile hiperglisemi tedavisinde olumlu sonuçlar alınmıştır.
• B12 vitamini : diyabetik nöropati yakınmalarının azaltılmasında nortriptilinden daha etkili bulunmuştur. Nöropatik yakınmaların tedavisinde kullanılan kombinasyonlarda genellikle bulunmaktadır.
• Kapsaisin : kırmızıbiber ekstresi ağrıyı azaltmaya yardımcı olabilmektedir. % 0.025-0.075 oranda kapsaisin içeren kremlerin günde 2 kez sürülmesi önerilir. 10 gram kırmızıbiber tozunun 60 gram % 50’lik alkol ile karıştırılmasından hazırlanan çözelti de sürülebilir.
• Evening Primrose yağı : Gamma linolenik asit kaynağıdır. Periferal kan akışını hızlandırarak nöropatide etki gösterir. Evening primrose standardize yapı % 7-10 GLA içermektedir. Diyabetik nöropatide günde 320-480 mg GLA takviyesi önerilir.
• Alfa lipoik asit : Özellikle şeker hastalığına bağlı nöropatik ağrı yakınmalarının azaltılmasında yardımcı olmaktadır. Kan şekerlerinin düşürülmesinde de faydalıdır. Günlük kullanım dozu, tek dozda alınan 600 miligramdır. Diyabetik nöropatide alfa lipoik asidin, santral ağrı kesici gabapentine çevrilmesinin daha fazla doktor ziyareti, daha fazla yan etki ve maliyet artışı ile ilişkili olduğu gösterilmiştir.
• Asetil L karnitin : bir yıl boyunca günde 1000 miligram asetil L karnitin verilen diyabetik nöropatili hastalarda plaseboya göre ağrı yakınmalarında belirgin azalma ve sinir tamirinde artış olduğu gösterilmiştir.

Nöropatik Hastalığı’nda Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler Nelerdir ?

• Ginkgo biloba ekstraktı ve folat : Birlikte kullanılmasının otomatik nöropati yakınmalarının azaltılmasında yararlı olduğu saptanmıştır. On hastalık küçük bir çalışma olup, 2 haftalık tedavi sonuçları değerlendirilmiştir. Ginkgo biloba ekstraktı 87,5 mg, folat 3 mg verilmiştir.