Omurgasızlar Hayvanlar ve Özellikleri Nelerdir ?
Yumuşakçalar ( deniztarağı, salyangoz), böcekler (arı, kınkanatlı) ve birçok su hayvanı (denizanası, sünger) dahil, hayvanların çoğu olağanüstü çeşitlilikte fiziksel yapılara sahip omurgasızlar sınıfına girer. Bunların hepsi bel kemiğinden yoksundur.
Omurgasızlar hayvanlar aleminin en kalabalık grubunu oluşturur; türleri olağanüsüt bir biçim çeşitliliği gösterir.
Antik Süngerler
Var oluşları 500 milyon yıl önceye inen süngerler bütün çok hücreli hayvanların en yaşlı grubudur. Günümüzde çoğu sünger okyanusta, yani ilk doğal ortamında yaşamayı sürdürür. Diğer çok hücrei hayvanların aksine, süngerlerin gerçek dokuları ya da organları yoktur. Bir kalsiyum karbonat lifleri şebekesiyle desteklenen vücutlarında, iç boşlukta son bulan bir kanal ve gözenek sistemi yer alır. Her gün bu boşluktan büyük miktarda su pompalayarak, sürüklenen yiyecek zerrelerini süzerler ve üstteki merkezi açıklıktan suyu boşaltırlar.
Solucanlar
Solucanlar uzun ve uzuvsuz vücutlarıyla sürünerek hareket ederler. Yer solucanı gibi halkalı solucanlarda vücut benzer bölmelere ayrılmıştır. Buna karşılık tenya gibi nematodlarda, bölmelenme veya farklılaşmış vücut yapıları yoktur. Belirli bir yönde ilerlemelerine ve farklı ortamlara girmelerine olanak veren belirgin bir başın ve kuyruk ucunun ortaya çıkışı solucanlar açısından evrimsel bir yeniliktir. Kum kurdu gibi bazı solucan türleri suda yaşar. Ter solucanları gibi bazı yararlı türler toprakta oyuklar açar. Bir dizi asalak solucan ise insanların ve diğer hayvanların başına bela olur. İnsanlara geçebilen köpek tenyası ve dünya genelinde 300 milyon kişinin yakalandığı bilharzioz hastalığına yol açan Afrika asalak kurtçuğu gibi bazı türler tehlikelidir.
Kabuklu Hayvanlar
Salyangozlar, deniz kabukları ve kalamarlar omurgasız yumuşakçalar şubesine girer. Vücuttan bir baş, bir ayak ve iç organların yer aldığı bir keseden oluşur. Yumuşakçaların kalsiyum esaslı kabukları, söz gelimi deniztarağı ya da salyangoz kabuğu yumuşak vücutları korur. Sadece kalamar böyle bir kabuktan yoksundur veya bazen bunu vücudu içinde barındırır. Kalamarlar en zeki omurgasızlardır. Dev bir kalamar bir kavanozun içindeki yiyeceğe ulaşmak için kapağını çevirip açabilir ve başka kalamarlara özgü davranışları taklit edebilir.
Eklembacaklılar
Eklembacaklılar subeşi, böcekleri, yengeçleri ve örümcekleri kapsar. Bu başarılı grup bilinen bütün hayvan türlerinin % 80’ini oluşturur. Bölmeli yapıya sahip vücutlarının her bölmesinde bacak, alt çene ya da anten gibi eklentilerden en fazla bir çift bulunur. Dış iskeletlerini sertleştiren kitin, büyüme sırasında dökülme yoluyla sürekli yenilenir. Yumuşakçalarda ayrıca bir kalp, açık bir dolaşım sistemi ve merdiveni andıran bir sinir sistemi vardır.
Knidliler
Knidliler subesi denizşakayıklarını, denizanalarını ve rmercanları kapsar. Polip biçiminde olan bazı türler ayaklarındaki bir diskle tutundukları yerde kalırken, deniz anası gibi türler serbestçe dolaşır. Knidlilerin çoğu okyanusta yaşar. İnce dokunaçları sokucu hücrelerle donatılmıştır; bunları kendilerini savunmak ve yiyecek kapmak için kullanırlar. Dokunaçlar ava dokunduğunda, sokucu kapsüller açılır ve felç edici zehirler salar. Kutu deniz anası dünyanın en öldürücü yaratıklarından biridir.
Böceklerin Başkalaşımı
Böcek gelişimi yumurtalarla başlar. Çoğunlukla bitkilerin üstüne bırakılan yumurtalardan lavralar, yani yavru böcekler çıkar. Larvalar, beslenir, büyür ve defalarca deri döker. Çekirge gibi bazı türlerin larvaları erişkin böceği andırır. Buna karşılık, diğer türler olgunlaşırken çarpıcı bir başkalaşım geçirir. Kelebek ve kızböceği larvaları pupaya dönüşürken köklü bir değişime uğrar ve daha sonra tam gelişmiş erişkin haline gelir.