Prostat Büyümesi ( Bening Prostat Hipertrofisi ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Photo of author

By Bilgio.Net

Prostat Büyümesi ( Bening Prostat Hipertrofisi ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Prostat bezi erkeklerde bulunur. İdrar torbasının hemen altında yer alan, kestane büyüklüğünde, yaklaşık 20 gr ağırlığında bir salgı bezidir. İdrar torbasının ağzında idrar yolunu sarmaktadır. Ergenlikle birlikte, erkeklik hormonu olan testosteron salgılanmaya başlanması ile çalışmaya başlar. Prostat bezi salgısı meninin sıvı kısmını oluşturmaktadır.

Prostat büyümesi kanser ve iyi huylu prostat büyümesi şeklinde olabilir. İyi huylu prostat büyümesine benign prostat hipertrofisi ( BPH) denir. Yaşın ilerlemesi ile prostat bezi hücreleri erkeklik hormonu azalması ile büyüyerek prostat büyümesine neden olur. Prostat bezi torbası ağzındaki idrar yolunu sardığı için büyümesi ile beraber idrar yolunda daralmaya neden olmaktadır.

Prostat Büyümesi’nde Bulgu, Belirti ve Yakınmalar Nelerdir ?

Mesane çıkışındaki idrar yolundaki basıya bağlı idrar yapma şikayetleri başlar. İdrar damla damla ıyapılır. Kesik kesik işeme vardır. Hasta idrar yaparken zorlanır. İdrar torbasının tam boşalmadığı hissi vardır. Geceleri idrara kalkarlar. Ani idrar yapma isteği ile sık sık idrara çıkarlar. İdrar akımı azalır. İdrar kaçırma şikayetleri olur.

Prostat büyümesi idrar yolunu tam tıkarsa, idrar torbasında idrar birikir. Hasta idrarını yapamaz. Alt karında şişlik meydana gelir. Karın muayenesi ağrılıdır. Karna basmakla idrar kaçırma olur. Eğer zamanında müdahale edilmezse, idrar birikimi böbreğe kadar ulaşır. Böbreğe ulaşan idrar böbrek yapısını ve işleyişini bozar. Böbrek yetmezliği gelişebilir. Üre, kreatinin değerleri yükselir. Bu durumda iştahsızlık, bulantı, kusma, kaşınma, çarpıntı, renk solukluğu, böğür ağrısı gibi şikayetler görülür.

Prostat muayenesi makattan yapılır. Muayenede prostat büyük olarak ele gelir. İdrar yollarında kanama, idrar torbası ve yollarında iltihap, taş ve prostat iltihabı gelişebilir. Günlük yaşamı ve iş hayatını olumsuz etkileyen bir durumdur. Uyku bozukluğu ve depresyon gelişebilir.

Prostat kanserinden ayırıcı tanı için prostat özel bir yapı olan PSA bakılır. Makattan yapılan rektal tuşe isimli muayenede de prostatta büyüme ve kitle var mı değerlendirilir. Makattan muayene PSA tahlilini bozacağı için, PSA tahlili alındıktan sonra muayene yapılmalıdır. Prostat kanserinde PSA yüksek bulunur. PSA yüksekliği bazen iltihap ve basit büyümelerde de olabilir, bu nedenle diğer tetkiklerden yararlanılır. Bu tetkikler ultrason, sistoskopi ve MRG gibi görüntüleme yöntemleridir.

Prostat Büyümesi’nde Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

İdrar torbasında idrar birikmesine bağlı şişlik varsa, idrar sondası tatbik edilerek idrarın çıkışı sağlanır.

Alfa blokerler, daha önceleri tansiyon yüksekliği ilaçları olarak da kullanılmıştır. BPH’de büyümüş prostat gelişen idrar yolu tıkanıklığının giderilmesi için prostat ve mesane boynundaki düz kasların gevşetilmesini sağlarlar. Böylece idrar yolu üzerindeki baskı azalır. Yan etki olarak tansiyon düşüklüğü ( hipertansiyon ), baş ağrısı, yorgunluk ya da baş dönmesine neden olabilirler. Tamsulosin, alfuzosin, doxazosin veya terazosin gibi sık kullanılan alfa blokerlerdir. Bu ilaçlar genellikle birkaç hafta içinde iyileşme belirtilerini sağlar fakat prostat boyutlarında küçülme sağlamazlar. Yakınmaları azaltmada yararlıdırlar. Bu ilaçlar, sildenafil veya tadalafil gibi, erkeklerde iktidarsızlık ilaçları ile birlikte alınmamalıdır. Ayrıca alfa bloker alanların, nitrat ismi verilen kalp ilaçlarını birlikte kullanmaması gereklidir.

5-alfa-redüktaz inhibitörleri, erkeklik hormonu testosteronun prostatta etki gösteren ürünü olan DHT formuna dönmesini engeller. BPH’ye bağlı olan prostat büyümesi doğrudan DHT’ye bağlıdır; DHT’nin bu ilaçlarla azaltılması neticesi 6-12 aylık bir tedavi süresinde prostatın hacminde % 20-25’lik küçülme elde edilmektedir. 5-alfa-redüktaz inhibitörlerine örnekleri finasterid ve dutasterid’dir. Finasterid’in yan etkileri cinsel isteksizlik, ereksiyon sorunları ve boşalma sorunları olabilir.

Kombinasyon tedavisinde doktor, aynı anda bir alfa bloker ve bir 5-alfa-inhibötörü tedavisini birlikte önerebilir. Tek ilaç yerine iki ilaç kullanılması ile daha yararlı sonuçlar elde edilmektedir.

Cerrahi ve diğer prosedürler : Prostat ameliyatı aşağıdakiler varsa önerilebilir ;

  • İdrar kaçırma,
  • Tekrarlayan kanlı işeme atakları,
  • İdrar yapamama,
  • Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları

Hangi cerrahi tekniğinin uygun olduğu, BPH’nin büyüklüğüne ve şekline, sağlık durumuna bağlıdır.

Mininal invaziv teknikleri : bu teknikler ile yakınmaları azaltıcı etkinlik, ilaçlardan daha iyi sağlanabilir ama cerrahi kadar etkili değildir. Bununla birlikte, cerrahiden daha az yan etkilere sahiptirler. Transurethtral mikrodalga tedavisi, transüretral iğne ablasyonu, interstisyel lazer tedavisi gibi teknikler bu gruptadır.

Cerrahi : Cerrahi girişim, BPH yakınmalarını ortadan kaldırmada en etkili yoldur. Ancak erektil disfonksiyon ( sertleşememe ) ya da idrar kaçırma gibi az da olsa yan etkileri bulunmaktadır. Transüretral rezeksiyon , tansüretral kesi, lazer cerrahisi, açık prostatektomi gibi teknikler vardır. Açık prostatektomi operasyonunda idrar tutamama, idrar yolunda yapışıklıklara bağlı tıkanma, çocuk yapa yeteneğinin kaybolması, iktidarsızlık, idrar torbasına meni kaçması, sertleşme sorunları gibi yan etkileri vardır. Ayrıca operasyon sonrası idrar yolu veya yara yeri enfeksiyonları görülebilir.

Prostat Büyümesi’nde Beslenme Şekilleri Nelerdir ?

İdrar çıkışını artıran alkollü içecekler ve kafein içeren kahve, çay gibi içeceklerden kaçınılması gereklidir. Özellikle akşam yemeğinden sonra kaçınılmalı, yatmadan önce 2 saat içinde bu içecekler başta olmak üzere fazla sıvı gıda içilmemelidir. Sıvı alınımı gün boyunca dengeli olacak şekilde yayılamlıdır. Bir defada bol miktarda sıvı içmekten kaçınmalıdır.

Şeker ve işlenmiş karbonhidrat içeren  gıdalardan kaçınılmalıdır. Doymuş yağlar ve trans yağlar, tüketilmemelidir. Kırmızı et tüketimi azaltılmalıdır. Kırmızı et yerine balık tüketimi hafta 3 gün kişinin avuç ayası büyüklüğünde olabilir.

Likopen, doğada en çok domatesin içinde bulunan doğal bileşendir. 200 gram domates salçasında 75 mg, domates püresi, konserve domates veya domates suyunun 200 ml’sinde 20-50 mg, çiğ domatesin 200 gramında 4.6 mg likopen bulunur. Domatesin pişirilmesi ile emilimi daha iyi olan cis-lokpen formu oluşurve sağlık için çok daha faydalı olur. Domatesin içinde bulunan likopen, antioksidan kapasitesi en yüksek doğal bileşendir. Likopenin başlıca kaynağı domates, domates salçası, domates suyu ve ketçap olup, karpuz, pembe greyfurt, kayısı ve papaya da diğer kaynaklardandır. Ohio Eyalet Üniversitesi’ndeki araştırmalarda domates, zeytinyağı ile birlikte tüketildiğinde içindeki sağlığa yararlı karetonoidlerin emiliminin 2-15 kat arttığı gösterilmiştir. Bu da ülkemizde yapılan, az miktarda zeytinyağı içeren domates saltasında sağlığımıza ciddi katkısı olacağının göstergesidir. Prostat sağlığında önemli olan likopen için beslenmede günde 2-3 domates veya 100 ml domates suyu veya 40 gram domates salçası tüketilebilir.

Prostat Büyümesi’nde Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nelerdir ?

İşeme hissi ilk alındığı zaman tuvalete gidip işenmeli, beklenmemelidir. Yatmaya giderken işeme isteği olmasa da tuvalete gidip işenmelidir.

Sigara içilmemelidir.

Sinüzit ve soğuk algınlığı ilaçlarından kaçınılmalıdır. Bu ilaçlar BPH yakınmalarını artıran dekonjestanları ve antihistaminikleri içermektedir.

Düzenli egzersiz BPH yakınmalarını, BPH gelişme riskini be ameliyat sonrası tekrarlama riskini azaltır. Önerilen egzersiz tipi haftada 5 gün yarımşar saatlik yürüyüştür. Prostatı saran ve işemeyi sağlayan pelvik tabanı güçlendirmek için Kegel egzersizleri yapılabilir.

Ortam ısısının sıcak olması işemeyi kolaylaştırır. Soğuk ortamda idrar yapmak zorlaşır ve sık idrara çıkma isteği olur.

Prostat Büyümesi’nde Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler Nelerdir ?

  • Cüce Palmiye : olgun ve kuru meyvelerinden günde 1-2 gram, miksiyon bozukluklarında yararlanılır. % 80-95 yağ asidi içeren ekstresinden günde 2 kez 160 mg dozda alınması önerilir. Prostat semptomlarının hafifletilmesine destek olur.
  • Afrika eriği : afrika eriği kabuklarından hazırlanan ekstrenin BPH tedavisinde Almanya, Fransa ve İtalya’da onaylandığı bilinmektedir. % 13 total sterol içeren Pygeum ekstresinden günde 2 kez 50-100 mg dozda alınması önerilir. Pygeum ekstresinde pentasiklik triterpenler idrar söktürücü etkili, bitkisel steroller iltihap azaltıcı etkilidir, ferulik asit esterleri de vücuttan kolesterolü uzaklaştırmada etkilidir.
  • Kabak tohumu : kabak çekirdekleri ve cüce palmiye meyve ekstrelerinin kombinasyonu BPH semptomlarını azaltmıştır. Günde 3 kez 160 mg kabak çekirdeği ekstresi alınması önerilir. Çinko, yağ asitleri ve bitkisel steroller kabak çekirdeklerinin etkisinden sorumlu olan bileşenlerdir. Olgun kurutulmuş kabak çekirdeklerinden günde 2 defa 2 yemek kaşığı çiğnenerek yutulması da önerilir, ancak etki açısında ekstresini içeren preparatların alınması önerilir.
  • Isırgan otu : kök ekstresi, BPH tedavisinde etkili bulunmuştur. İran’da 620 hasta üzerinde 18 ay süren bir araştırmada, hiçbir yan etki olmaksızın olumlu sonuçlar alındığı bildirilmiştir. Isırgan kökleri prostat bezi büyümesinin 1. Ve 2. Kademelrinin semptomlarının azaltılmasında etkili bulunmuştur.
  • Isırgan kökü çayı : 1 tatlı kaşığı ısırgan kökü 1 bardak su içinde beş dakika kaynatılır ve ağzı kapalı olarak 20 dakika demlenir. Günde 2-3 kez bir çay fincanı içilmesi önerilir.

 

Yorum yapın