Prostat İltihabı (Prostatit ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Prostat bazı erkeklerde bulunur. İdrar torbasının hemen altında yer alan, kestane büyüklüğünde, yaklaşık 20 gr ağırlığında bir salgı bezidir. İdrar torbası ağzında idrar yolunu sarmaktadır. Ergenlikle birlikte erkeklik hormonu olan testosteronun salgılanmaya başlanmasıyla çalışmaya başlar. Prostat bezi salgısı meninin sıvı kısmını oluşturmaktadır.
Prostat İltihabı’nın Nedenleri Nelerdir ?
Escherichia coli, klebsiella, chlamydiae gibi bakterilerle gelişen iltihap sonucu meydana gelir. Prostat iltihabına tıp dilinde prostatit denir. Prostat bezine mikroorganizmalar idrar yolu aracılığı ile ulaşırlar. Geçirilen idrar yolu iltihabı bulaşmaya neden olabilir. İdrar sondası takılması ve idrar yoluna yönelik girişimler iltihaba zemin hazırlar. Vücudun herhangi bir yerindeki mikrobik iltihabın kan yolu ile ulaşması az da görülmektedir. Bu şekilde oluşan prostat iltihabına, akut prostat iltihabı denir. İltihap müzminleşmişse, kronik prostat iltihabından bahsedilir. Mikropsuz gelişen prostat iltihapları da vardır. Mikroba bağlı olmayan prostat iltihaplarında vücudun başka yerinde geçirilen iltihaba karşı gelişen savunma hücrelerinin rolü söz konusudur.
Asemptomik enflamatuar prostat sendromu olrak bilinen prostadini genital bölgede ağrı dışında yakınma yoktur. Ağır kaldıranlarda, bisiklet kullananlarda ve uzun süreli oturarak çalışanlarda görülür. Psikolojik sıkıntılar prostadini hastalığının ortaya çıkışını kolaylaştırır. Mikroorganizmalardan kaynaklanan bir iltihap değildir.
İdrar yollarının doğuştan yapısal bozuklukları, genel vücut direncini düşüren hastalıklarda prostat iltihabı daha sık görülür.
Prostat İltihabı’dan Bulgu, Belirti ve Yakınmalar Nelerdir ?
Sık idrara çıkma, idrar yaparken ağrı, kesik kesik idrar yapma, ateş, halsizlik, cinsel istek azlığı gibi şikayetler bulunur. Genital bölgede ağrı vardır. Makattan yapılan prostat bezi muayenesinde prostat büyüklüğü normal olarak değerlendirilir.
Kan tahlilinde beyaz kan hücrelerinin yüksekliği görülür. İdrar tahlilinde iltihap hücrelerinin varlığı tespit edilebilir. İdrar ve prostat sıvısından kültür yapılarak etken mikroorganizma belirlenir. Mikroorganizma saptanamıyorsa ve prostat büyümesi mevcutsa, ileri tetkik ve incelemeler yapılmalıdır.
Prostat İltihabı’nın Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Etken mikroorganizmaya yönelik antibiyotik tedavisi uygulanır. Ağrı için ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler verilebilir. İdrar çıkışını rahatlatmak için doksazosin gibi alfa bloker ilaçler kullanılır. Bu grup ilaçlar idrar torbası çıkışındaki düz adaleleri gevşeterek idrar çıkışına yardımcı olur. Aynı zamanda yüksek tansiyon tedavisinde kullanılırlar. Tansiyon düşmesi, ödem, çarpıntı, alerji gibi yan etkileri vardır. Genel ağrı ve gerginlik için, streroid olmayan antienflamatuar ilaçlar sıklıkla tavsiye edilir.
Sıcak banyo hastayı rahatlatır. Kasık bölgesine sıcak su torbası kanması ( aşırı sıcak olmamalı ) idrar yapmayı kolaylaştırır. Bol su içilmesi iltihabın iyileşmesine katkıda bulunur.
Müzmin prostat iltihabında hastanın stresli olması yakınmaları artırabildiğinden, psikolojik destek sağlanmalıdır. Gerekirse diazepam gibi sıkıntı giderici ilaçlara başlanabilir. Bağımlılık yapma potansiyelleri vardır. Depresyon bulguları mevcutsa, psikiyatri doktoru gözetiminde depresyon tedavisi uygulanır.
Akupunktur tedavisinin birkaç küçük çalışmada prostat iltihabında yakınmaları azaltmada yararlı olabileceği gösterilmiştir. Standart tedavilerde yakınmaların geçmediği durumlarda yardımcı olabilir.
Biofeedback tedavisi, prostat masajı ve refleksoloji gibi yaklaşımlar da yakınmları azaltmada yardımcı olabilir.
Prostat İltihabı’nda Beslenme Şekilleri Nasıl Olmalıdır ?
Yeterli miktarda sıvı tüketilerek idrar akımı sağlanmalıdır, bu sayede prostatın tahriş olmasının önüne geçilebilir.
Günlük olarak birçok kafeinli içecek ve kahve tüketimi varsa bunun bırakılması prostat sağlığını düzeltebilir, yakınmaları azaltabilir.
Sağlıklı bir prostat isteniyorsa, asidik gıdalar ve içecekler, alkol ile baharatlı gıdaların yoğun tüketiminden kaçınmalıdır.
Yeşil çay güçlü bir antioksidan ve antienflamatuar özelliklere sahiptir, kateşinler olarak adlandırılan maddeleri içerir. Araştırmalar, kateşinlerin prostat enfeksiyonu ve iltihabının azaltılmasında yararlı olabileceğini göstermektedir. Günde 2-3 bardak yeşil çay tüketilmelidir.
Kırmızı et, kalsiyum, süt ürünleri, kondroitin, şeker ve yağ oranı yüksek gıdalar prostat için özellikle zararlıdır.
Bağırsak hareketini kolaylaştırmak için bol su içilerek her gün lif miktarı yüksek yiyecekler diyete eklenmeli ve kabızlık önlenmelidir. Prostat iltihaplı ise kabızlık nedeni ile ıkınmak belirtileri tetikleyebilir.
Meyve ve sebze enfeksiyon ve iltihabi süreçle mücadeleye yardımcı, genel sağlığa katkıda bulunan antioksidanlar, polifenoller, vitaminler, mineraller be yüksek miktarda lif içerir. Genel sağlık durumunun bozuk olması prostat iltihabı için bir risk faktörüdür; meyve ve sebzeler bu riski azaltabilir. Yüksek yağlı diyet iltihabı teşvik ederken, sağlıklı yağları içeren düşük yağlı diyet prostat sağlığına yardımcı olur. Doymuş yağları ve özellikle de trans yağları içeren gıdaların tüketimi kısıtlanmalıdır.
Bitki kökenli protein alımı, prostat sağlığı için gerekli çeşitli besinleri sağlar. Bitkisel protein açısından zengin diyetler prostat hastalığı oranlarını azaltmada yardımcıdır. Fasulye, karabuğday, organik soya, mercimek, kinoa, nohut ve barbunya proteini bol bitkilerdir.
Prostat İltihabı’nda Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nelerdir ?
Bisiklet sürme alışkanlığı olanlarda bisiklet koltuğu üzerinde uzun süreli oturmak prostat ve idrar yollarına baskı yapacağı için prostat iltihabı yakınmalarını artırabilir. Bisiklet koltuğu seçerken kasık bölgesine baskı oluşturmayacak yumuşak dolgulu koltuk seçilmeli ve alınmadan önce denenmelidir. Sürerken koltuk üzerinde sık pozisyon değiştirilmeli ve koltukta dik oturulmalıdır. Uzun süreli bisiklet sürüşünden kaçınmalı ve arada molalar verilmelidir.
Uzun süre prostat üzerine baskı yapacak şekilde oturulmamalı, yumuşak koltuklar tercih edilmelidir.
Yakıcı olmayan sıcak suya 20-30 dakikalık oturma banyoları yakınmaları azaltarak rahatlama sağlar.
Düzenli egzersiz yapılmalıdır. Günde 30 dakika veya daha fazla egzersiz yapan erkeklerde prostat yakınmaları daha az gelişir.
İdrar geldiği zaman tutulmamalı ve ihtiyaç giderilmelidir. İdrarın tutulması idrar yolu enfeksiyonuna zemin hazırlar ve prostat iltihabı yakınmalarını artırabilir.
Kronik stres, bağışıklık sistemini zayıflatarak hormonal dengeyi değiştirebilir, prostat iltihabı yakınmalarını artırabilir. Stres ile mücadele teknikleri geliştirilmelidir. Meditasyon yararlı olabilir.
Gonore gibi bazı cinsel yolla bulaşan hastalıklar, bakteriyel prostat iltihabına neden olabilir. Bu nedenle prezervatif ile korunmalıdır.
Prostat sağlığı için düzenli cinsel ilişki yararlıdır. Haftada 2-3 kez cinsel ilişki önerilmektedir.
Penis ve çevresi temiz tutularak hijyen sağlanmalıdır.
At veya bisiklete binmek gibi aktiviteler makat bölgesini zedeleyerek kan akışını azaltabilir. Bu aktivitelerin yoğun yapılması prostat sağlığını olumsuz etkiler.
Özellikle konserve kutularını iç yüzünde, gıda paketleri, diş dolguları, plastik oyuncaklar veya plastik kaplarda bulunan bisfenol A’dan uzak durulmalıdır. BPA, prostat iltihabı ile ilişkili olup prostat kanseri riskini de artırır. Bu malzemeler kullanılmamalı veya etiketinde BPA içermediği belirtilenler kullanılmalıdır.
Prostat İltihabı’nda Önerilen Besin Takvileri Nelerdir ?
- Beta-sitosterol : Kolesterole benzer yapıda ve bitkilerde bulunan streroldür. İltihabı baskılamak için günde 6-130 mg dozda alınması önerilir.
- Kuersetin ve Bromelain : Kuersetin, iltihap giderici ve antioksidan etkili flavonit yapısında bir bileşiktir. Bir araştırmada, kronik prostatit tanısı konulmuş hastalara 2 hafta süreyle günde 2 kez 500 mg kuersetin verilmiş ve 2 hafta sonunda tüm semptomlarda önemli oranda iyileşme tespit edilmiştir. Bromelain enzimi ve kuersetin birlikte takviye edilen hastalarda olumlu sonuçlar alınmıştır. Bromelain ve papain enzimlerinin, kuersetinin emilimini ve iltihap azaltıcı etkisini artırabileceği bildirilmiştir.
- Polen : ağırlıklı olarak çavdardan elde edilen çiçek polenlerinin ekstresi müzmin prostatit semptomlarını hafifletmiştir. 18 ay boyunca günde 2 kez 2 tablet polen ekstresi verilen ve 6 boyunca günde 3 kez 1 tablet polen ekstresi verilen hastaların laboratuvar bulguları ve hastalık semptomlarında iyileşmeler gözlenmiştir.
- Çinko : Sağlıklı erkeklerin prostat salgılarında yüksek miktarda çinko bulunmaktadır. Çinko, antibakteriyel etkilidir ve üriner sistem enfeksiyonlarına karşı erkekleri korumaktadır. Prostatit durumunda hastalarda çinko seviyeleri oldukça düşüktür. Prostatit tanısında çinko takviyesi önerilmelmektedir.
- C vitamini : escherichia coli basili, prostat iltihabı nedenlerinden birisidir. C vitamini takviyesi E. Coli üremesine engel olmaktadır.
- Likopen : güçlü bir antioksidandır. Günde 6 mg likopen takviyesi önerilir.
- Probiyotikler : prostat iltihabının bir nedeninin de yoğun antibiyotik kullanımına bağlı idrar yolunun penise açıldığı bölgede bakteri çoğalmasının artması olduğu ileri sürülmektedir. Bakteri florasını dengelemek ve bağışıklık sistemini artırmak için probiyotik desteklerin prostat iltihabını azaltmada yararlı olabileceği düşünülmektedir.
Prostat İltihabı’nda Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler Nelerdir ?
- Kabak Çekirdeği : günde 2 kez 2 yemek kaşığı dorg çiğnenerek alınır.
- Cüce palmiye : Saw palmetto meyve ekstresinin % 85-95’i yağ asidi ve sterollerden oluşmaktadır. Meyvelerinden hazırlanan standart ekstresinden günde 2 kez 160 mg dozda alınması önerilir. En az 4-6 ay boyunca alınmalıdır.
- Afrika eriği : kabuğundan hazırlanan standart ekstresinden % 14 beta-sitosterol ve % 0,5 n-dokasanol bulunmaktadır. 60 gün boyunca günde 200 mg Afrika eriğinin kabuklarından hazırlanmış ekstresinin verildiği hastalarda prostat iltihabı baskılanmış ve üriner sistemde de önemli düzelmeler kaydedilmiştir.
- Isırgan kökleri ve yaprakları : 2 tatlı kaşığı ısırgan yaprağı 1 çay fincanı kaynamış su içinde 10 dakika demlenip süzülür. Günde 4-5 kez 1 fincanı içilir. Köklerinden çay hazırlanırken, 1 tatlı kaşığı kök, 1 fincanı su içinde 5 dakika kaynatılır. 20 dakika demlenip süzülür. Günde 2-3 kez 1 çay fincanı içilir.
- Kızılcık suyu : idrar yolu enfeksiyonlarında yararlı olup bakterilerin idrar yolunda tutunma yeteneğini azaltır. Prostat iltihabı yakınmalarında da yardımcı olabilir. Günde 100 ml kızılcık suyu veya 4 kapsül kızılcık suyu kapsülü tüketilmesi ile idrar yolu yakınmalarında azalma sağlanabilmektedir. Mide yakınmaları yapabilmektedir.