Saçkıran Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Saçkıran, tıp dilinde alopesi areata olarak isimlendirilir. Irsi olarak yatkın kişilerde her yaşta ortaya çıkabilir. Sıklıkla ergenlik döneminde görülür. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte vücudun savunma hücreleri lenfositler, salgıladıkları maddeler ile kıl köklerine hasar vermektedir. Bu özellikleri ile vücudun bağışıklık hücrelerinin kendi hücrelerine zarar verdiği otoimmüm hastalıklar grubunda yer alır. Toplumun % 2’inde görülür, bu nedenle sık görülen bir sorundur.
Diğer bağışıklık sistemi hastalıkları ( alerji, vitiligo, romatoid, artrit, ülseratif kolit, lupus, tiroit hastalıkları gibi ) ile birlikte olabilir. Stres, sınav kaygısı yaşamak, anne babanın boşanması, yakınını kaybetme gibi durumlarda daha sık görülmektedir.
Bulaşıcı bir hastalık değildir.
Saçkıran Bulgu, Belirti ve Yakınmalar Nelerdir ?
Alopesi areata hastalığında düzgün sınırlı, bozuk para büyüklüğünde saçsız alanlar mevcuttur. Saç derisi normal görünür. Kıl çekme testi ile kıl kökü yokmuşçasına kıl rahatlıkla çekilir, saçların telogen, yani dökülme safhasında olduğu tespit edilir. Kıl çekme testi pozitif saptanır.
Odak odak saç dökülmesine neden olabilecek mantar iltihabı ayırıcı tanısı için saçlı deriden kazıntı örneği alınır. saçlı deri biyopsisi ile tanı konabilir. Saç dökülmesine neden olabilecek şeker hastalığı, tiroit hastalığı, hormonal bozukluklar için tetkikler değerlendirilir. Mineral ve vitamin eksiklikleri araştırılabilir.
Saçkıran’ın Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Hastaların % 90’ında saçlar kendiliğinden tekrar çıkar. Kafa derisinde birkaç bölgeye sınırlı hastalıkta ve 40 yaşın üzerindeki kişilerde saçların tekrar çıkma şansı çok yüksektir. Gençlerde ise daha şiddetli olma eğilimindedir.
Genel olarak iltihabi bir sürecin neden olduğu hastalıklar içindedir. Çeşitli tedavi yaklaşımları olmakla birlikte kesin tedavisi yoktur.
Dengeli ve düzenli beslenme, düzenli uyku, stresten uzak durmak tavsiye edilir. Sınav stresi gibi durumlarda psikolog desteği alınmalıdır.
Tedavide, bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullanılır. Etkilenen saçsız sahaya iğneyle kortizol hormonu verilebilir veya kortizonlu kremler verilerek 3 ay içinde yeni saç çıkması beklenir. Şiddetli vakalarda ağız yoluyla kortizol hormonu kullanılmaktadır ama şeker hastalığı, kemik erimesi ve ciltte incelme gibi yan etkileri olduğu için kısa süreli kullanım tercih edilmelidir. Saç dökülmesini yavaşlatan ve saç büyümesini hızlandıran ilaçlar verilir. Minoksidil solüsyonu doğrudan saç dökülen sahaya sürülerek kullanılır. Çok sık kullanılmakla beraber az sayıda hastada yarar sağlamaktadır. Saçlı deriyi tahriş edebilir. Bölgesel duyarlılaştırıcı difenilsiklopropenon, PUVA ile ultraviyole tedavisi, lazer, akupunktur, interferon tedavisi ve trombositten zengin plazma gibi değişik tedavi seçenekleri mevcuttur. Uygulanan tüm tedavilere rağmen iyileşme sağlanmıyorsa saç nakli düşünülebilir. Fakat bağışıklık sistemi hücreleri nakledilen saç köklerine de saldırabileceği için saçlar tekrar dökülebilmektedir.
Saçkıran’da Beslenme Şekilleri Nelerdir ?
Özel bir beslenme önerisi bulunmamaktadır.
Saçkıran’da Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nelerdir ?
Saç dökülmesi, özellikle çocuk ve gençlerde ciddi moral bozukluğuna neden olabilir. Ama sevindirici olan kısımları vardır; ciddi bir hastalık değildir, hayatı olumsuz etkilemez, bulaşıcı değildir.
Stres tetikleyici bir faktör olduğu için azaltılması çok önemlidir. Egzersiz, gevşeme teknikleri, nefes tedavileri veya psikiyatrik yardım gibi seçenekler yardımcı olmaktadır.
Saçlı deri, yüz ve tüm etkilenen bölgelere güneşten koruyucu kremler kullanılmaktadır.
Kaşlar veya kirpikler azalırsa gözlükler ile gözler güneş ve tozdan korunmalıdır.
Peruk, şapka ya da eşarp ile saçlı deri güneşten korunmalı ve baş, soğuk havalarda şapka ile sıcak tutulmalıdır.
Burun kıllarının azaldığı durumda burun için uygulanan bir merhem ile nem sağlanır ve vücudu işgal edecek organizmalara karşı korunmaya yardımcı olur.
Saçkıran’da Önerilen Besin Takviyeleri Nelerdir ?
Önerilen besin takviyesi bulunmamaktadır.
Saçkıran’da Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler Nelerdir ?
- Sarımsak : 1 gram ezilmiş sarımsak 10 g su ile karıştırılır ve üzerine 10 damla alkol ilave edilir. Hazırlanan karışım deriye sürülür.
- Biberiye, ısırgan ve ardıç meyveleri ile hazırlanan çaylardan da saç toniği olarak yararlanılır.
Saçkıran’da Aromaterapi Uygulamaları Nelerdir ?
Randomize çift kör bir çalışmada, hastaların yaklaşık yarısında aromaterapi uçucu yağların ( sedir ağacı, lavanta, kekik ve biberiye yağları ) saç olmayan sahaya masajla uygulanmasıyla tekrar saç çıkmasının uyarıldığı gösterilmiştir.