Sepsis hastalığı nedir

Photo of author

By Bilgio.Net

Sepsis hastalığı, vücudun enfeksiyona verdiği cevabın neden olduğu hayatı tehdit eden bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi kişiyi birçok hastalığa ve enfeksiyonlara karşı korur, ancak enfeksiyona yanıt olarak kan dolaşımına bıraktığı kimyasallar, tüm vücutta iltihaplanmaya neden olabilir. Böyle bir durumun meydana gelmesine sepsis hastalığı denir. Şiddetli ve acil sespis hastalığı ise septik şok olarak adlandırılır.

Dünyada her sene bir milyondan fazla sepsis vakası yaşanmakta ve bunların önemli bir kısmı ölümle sonuçlanmaktadır.

Sepsis hastalığı belirtileri nelerdir?

Sepsis hastalığının üç aşaması vardır: 1. aşama sepsis, 2. aşama şiddetli sepsis ve 3. aşamada septik şok yaşanır. Sepsis hastalığı birinci aşamadayken hasta tedavi ile kurtarılabilir. Sonraki aşamalar hasta için ölümcüldür. Aşağıdaki belirtiler görülürse hemen hastaneye gidilmelidir:

Sepsis hastalığı belirtileri (1. aşama) şunlardır:

·         Ateşin 38,5 derecenin üzerinde olması veya 36 derecenin altına inmesi

·         Nabzın dakikada 90’ın üzerine çıkması.

·         Dakikada 20’den fazla nefes alı verme

·         Vücutta enfeksiyon

Yukarıdaki belirtilerden en az ikisi var ise sepsis hastalığı olabilir.

Şiddetli sepsis belirtileri (2. aşama)

Şiddetli sepsis organ yetmezliği baş gösterdiğinde meydana gelir. Şiddetli sepsis teşhisi için aşağıdaki belirtilerden bir veya daha fazlası hastada olmalıdır.

·         Cildin solması

·         İdrara çıkmanın azalması

·         Zihin bulanıklığı,

·         Trombosit sayısının düşmesi

·         Nefes darlığı

·         Kalp çarpıntısı

·         Vücut ısısında aşırı düşme ve titreme

·         Şuur kaybı

·         Aşırı kilo kaybı

Septik şok belirtileri (3. aşama)

Septik şokun belirtileri şiddetli sepsis ile aynıdır. Bunlara ilave olarak tansiyon aşırı düşer.

Sepsis hastalığı nelere yol açar ?

Birinci aşamadaki sepsis hastalığının tedavi şansı vardır. Daha sonraki evrelerde ise sonuçlar daha ağırdır. Septik şoka giren birinin hayatta kalma şansı yarı yarıyadır.

İkinci ve üçüncü evredeki sepsis hastalığı komplikasyonlara neden olabilir. Vücutta küçük kan pıhtıları oluşabilir ve bu pıhtılar, vücudun hayati organlarına ve diğer kısımlarına kan ve oksijen akışını engeller. Bu da organ yetmezliği ve doku ölümü ( kangren ) riskini artırır .

Sepsis hastalığı neden olur?

Herhangi bir enfeksiyon sepsis hastalığını tetikleyebilir, ancak aşağıdaki enfeksiyon türlerinin sepsise neden olma olasılığı daha yüksektir:

·         Zatürree

·         Karın enfeksiyonu

·         Böbrek enfeksiyonu

·         Kanda enfeksiyonu

İstatistiklere göre dünyadaki sepsis hastalığı vakalarının sayısı her yıl artmaktadır. Bu hastalık prostat kanseri, meme kanseri ve AIDS’den daha fazla ölümüne neden olmaktadır.

Vaka sayısının her yıl artmasının nedenleri şunlardır:

·         Nüfus yaşlanıyor. Yaşlı kişilerin bağışıklık sistemleri daha zayıftır.

·         Antibiyotik kullanımı yaygınlaştığı için antibiyotiklere dirençli bakteri türleri ve direnç güçleri artmıştır.

·         Stres ve kronik hastalıklar günden güne artmaktadır. Bağışıklığı düşüren etkenlerin artışı bu hastalığı da tırmandırmaktadır.

Kimler risk altındadır?

Bu hastalığa herkes yakalanabilir. Ama bazı risk grupları daha kolay yakalanmaya eğilimlidir. Risk grupları şunlardır:

·         Prematüre doğmuş bebekler, küçük çocuklar ve yaşlılar

·         AİDS hastaları

·         Uyuşturucu bağımllıları

·         Kemoterapi tedavisi gören kanser hastaları

·         Uzun süre yoğun bakım ünitesinde tedavi gören insanlar

·         İntravenöz kateter veya solunum tüpleri gibi invaziv cihazlara maruz kalan insanlar

Yenidoğanlarda sepsis hastalığı

Yenidoğan sepsisi, bebeğinizin hayatın ilk ayında kan enfeksiyonu geçirmesidir. Neonatal sepsis, enfeksiyonun doğum süreci (erken başlangıçlı) veya doğumdan sonra (geç başlangıçlı) kontrakte olup olmadığına göre enfeksiyonun zamanlamasına göre sınıflandırılır. Bu, doktorun nasıl tedavi edileceğine karar vermesine yardımcı olur.

Prematüre bebekler ve doğum ağırlığı düşük olanlar sepsis hastalığına daha kolay yakalanabilir. Çünkü bunların bağışıklık sistemleri olgunlaşmamıştır. Yenidoğan bebeklerde sepsis hastalığının semptomları  nonspesifik olsa da bazı belirtiler şunlardır:

·         Bebeğin dış etkenlere tepkisiz kalması

·         Memeyi yeterince emmemesi

·         Vücut sıcaklığının düşük olması

·         Zaman zaman geçici olarak solunum durması

·         Ateş çıkması

·         Cildin solması

·         Kol ve bacakların soğuk olması

·         Karın şişmesi

·         Kusma

·         İshal

·         Nöbet geçirme

·         Titreme

·         Cildin ve gözlerin beyazlarının sararması ( sarılık )

·         Beslenme problemleri

Neonatal sepsis bebek ölümlerinin önde gelen nedenlerinden birisidir. Ancak erken tanı ve tedavi ile bebek tamamen iyileşir ve başka problemleri olmaz. Maternal evrensel tarama ve uygun yenidoğan testi ile neonatal sepsis riski önemli ölçüde azalmıştır.

Yaşlılarda sepsis hastalığı

Bağışıklık sistemimiz yaşlandıkça zayıfladığından, yaşlılar sepsis hastalığı açısından risk grubundadır.  Sepsis vakalarının yüzde yetmişini 65 yaş üstü insanlar oluşturmaktadır.

Ayrıca, yaşlılarda diyabet , böbrek hastalığı , kanser, yüksek tansiyon ve diğer kronik hastalıklar, gençlere göre yaygın olarak bulunur. Bu hastalıklar bağışıklığı zayıflatmaktadır.

Yaşlılarda sepsis hastalığına yol açan enfeksiyonların en sık görülen tipleri, zatürre veya genitoüriner sistem enfeksiyonlarıdır.

Yaşlılarda yaraların mikrop kapması bile sepsis hastalığına yol açabilir.

Sepsis hastalığı bulaşıcı mıdır?

Sepsis hastalığı bulaşıcı değildir. Bununla birlikte, sepsise yol açan enfeksiyona neden olan patojenler bulaşıcı olabilir. Sepsis, bir kişinin vücudunda, ana enfeksiyon kaynağından diğer organlara kan dolaşımı yoluyla yayılır.

Sepsis hastalığı nasıl teşhis edilir?

Eğer yukarıda sayılan sepsis hastalığı belirtilerinden bazıları hastada varsa, doktor hastalığa tanı koymak ve enfeksiyon şiddetini belirlemek için bazı testler isteyecektir.

Öncelikle yapılması gereken test kan tahlilidir. Kanınızda aşağıdaki komplikasyonlar var mı kontrol edilir:

·         Enfeksiyon

·         Pıhtılaşma sorunları

·         Karaciğer veya böbrek fonksiyonlarında bozulmaya dair işaretler

·         Oksijen seviyesi az mı?

·         Vücudunuzdaki su miktarını ve aynı zamanda kanınızın asitliğini etkileyen elektrolitler olarak adlandırılan minerallerde bir dengesizlik var mı?

Şikayetlere ve kan testinin sonuçlarına bağlı olarak, doktor şu testleri de isteyebilir:

·         İdrar tahlili (İdrarınızda bakteri üremiş mi ?)

·         Yara kültürü ( Açık yaradan kaynaklı bir enfeksiyon var mı ?)

·         Mukus sekresyon testi (Enfeksiyona ne tür mikropların yol açtığını  tanımlamak için)

Doktorunuz yukarıdaki testlerden enfeksiyonun nedenini bulamadıysa şunları da isteyebilir:

  • Akciğerleri görüntülemek için röntgen filmi
  • Eklemler, pankreas veya bağırsak bölgesinde olası enfeksiyonları görmek için bilgisayarlı tomografi (BT) taramaları
  • Safra kesesi veya yumurtalıklarda enfeksiyonları görmek için ultrason
  • Yumuşak doku enfeksiyonlarını tanımlayabilen manyetik rezonans görüntüleme (MR)

Sepsis hastalığının derecesi nasıl belirlenir ?

Doktor sepsis hastalığının şiddetini iki yoldan tespit eder. Biri sistemik inflamatuar yanıt sendromudur . Aşağıdaki kriterlere bakılır:

·         Vücut sıcaklığının 38 ° C’den fazla veya 36 ° C’den daha düşük olup olmadığı

·         Nabzın dakikada 90 dan fazla atıp atmadığı

·         Soluk alıp verme periyodu. Dakikada 20’den fazla ise önemli. Veya 32 mm Hg’den düşük arteriyel karbondioksit gerilimi olması.

·         Beyaz kan hücresi sayımı sonuçlarında bir anormallik var mı ?

Diğer bir yöntem ise çoklu organ yetmezliği değerlendirmesidir. Bunun üç tane kriteri vardır:

·         Tansiyon düşüklüğü

·         Hızlı hızlı nefes alıp verme (dakikada 22’den fazla)

·         Glasgow koma skalası skoru 15’ten az olması (Bu ölçek bilinç düzeyinizi belirlemek için kullanılır.)

Sepsis hastalığı nasıl tedavi edilir?

Sepsis hastalığı, tedavi edilmediği takdirde hastayı septik şok ve ölüme hızlı bir süreçte götürebilir. Doktorlar, sepsis hastalığı tedavisi için aşağıdaki ilaçları kullanmaktadır:

·         Enfeksiyonla savaşmak için intravenöz antibiyotikler

·         Kan basıncını artırmak için vazoaktif ilaçlar

·         Kan şekerini stabilize etmek için insülin

·         İnflamasyonu azaltmak için kortikosteroidler

·         Ağrı kesiciler

Şiddetli sepsis hastalığında ayrıca büyük miktarlarda serum sıvıları ve solunum için bir solunum aygıtı takılması gerekebilir. Böbrekler hastalıktan etkilenmişse diyaliz gerekebilir. Böbrekler, zararlı atıkları, tuzları ve aşırı suları kandan ayırmaya yardımcı olur. Diyalizde, bir makine bu işlevleri yerine getirir.

Bazı durumlarda, enfeksiyonun kaynağını ortadan kaldırmak için ameliyat gerekebilir. Ameliyatla irin dolu bir apse boşaltılabilir veya enfekte olmuş doku parçası çıkarılabilir içerir.

Sepsis hastalığından kurtulmak mümkün mü?

Sepsis hastalığından kurtulma ümidi hastalığın hangi aşamasında tedaviye başlandığı ve hastanın bağışıklık sisteminin gücü ile ilgilidir. Bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmeyen kişilerde kalıcı hasar kalmadan iyileşmek mümkün olmaktadır.

Hastalığı geçirdikten sonra tam sağlığa kavuşma süresi 18 ayı bulabilmektedir. Hastalığı atlatanların yaklaşık yarısında aşağıdaki sorunlar görülmektedir. Bunlardan bazıları şunlardır:

·         Bazı organlarda hasar oluşması

·         Uykuya dalamama

·         Kabuslar görme

·         Kas ve eklem ağrılarını hissedememe

·         Kronik yorgunluk

·         Konsantrasyon kaybı

·         Bilinç zaafiyeti

·         Özgüven eksikliği

Şiddetli sepsis hastalığı ölüme yol açabilir. Bu hastalığa yakalanan kişilerin yüzde 30 ile yüzde 50’si hayatını kaybetmektedir.

Sepsis hastalığından korunmak mümkün mü ?

Sepsis hastalığından korunmak için enfeksiyonun yayılmasını engelleyen şeyleri yapmak gerekir. Bunlar şunlardır:

1.     Bebeklikten itibaren aşılarınız tam olmalı. Bünyeniz zayıf ise grip aşısı olmalısınız.

2.     Temizliğe dikkat etmek gerekir. Yaraların mikrop kapmamasına dikkat ediniz. El yıkamaya ve sık aralıklarla banyo yapmaya çalışınız, tuvalet ve banyoyu temiz tutunuz, pis ortamlara girmeyiniz.

3.     Enfeksiyon belirtileri ortaya çıkarsa doktora gitmekte acele ediniz. Tedavi ne kadar erken olursa sonuç o kadar iyi olur.

 

Yorum yapın