Sultan 2. Murat Hakkında Bilgiler ve Dönemin Önemli Olayları
Sultan II. Murad, 1404 yılında doğdu. Babası Sultan Çelebi Mehmed, annesi Dulkadiroğulları Beyliği’nden Süli Bey’in kızı Emine Hatun’dur. Babası Sultan Çelebi Mehmed’in Edirne’de vefat etmesi üzerine, vali bulunduğu Amasya’dan 41 günde Bursa’ya gelip tahta çıktı.
Son derece dindardı. Fırsat buldukça Kur’an-ı Kerim ve Mevlana’nın Mesnevi’sini okur, din alimleriyle saatlerce sohbet ederdi. Yaptırdığı aş evlerinde haftanın belli günleri fakirlere bizzat yiyecek dağıtır, muhtaçları daima gözetirdi. Çok iyi bir asker ve kumandandı, adil ve lutüfkar bir padişahtı. Şair ve hattattı.
Dönemin Önemli Olayları
Rumeli Faaliyetleri ve Segedin Anlaşması
Murad,öncelikle Sırbistan sorununu halletmeye karar verdi; bu amaçla 1439’da Sırbistan’ı işgal etti ve Semendire’ti aldı. Aynı yıl Osmanlı kuvvetleri Bosna üzerine yürüdü. Bosna Kralı Tvartko, yılda 25 bin altın vergi ödemeyi kabul etti. 2. Murad Stefan Lazaroviç’in ölümü üzerine, Sigismund tarafından ele geçirilmiş olan Belgrad’ı alarak, Sırbistan’ın işgalini tamamlamak istedi.
Bu sırada Macar Kralı Albert ölmüş ve Macaristan bir defa daha karışmıştı. 1440’ta Belgrad kuşatıldı. Uzun süren bir kuşatmaya rağmen Belgrad alınamadı. Osmanlılar, 1440 ile 1444 yılları arasında Balkanlar da zor bir dönem geçirdiler.1440’ta Erdel Beyi Jan Hunyat ( Hunyadi Yanoş ),Bosna’dan Osmanlı kuvvetlerini çıkardı. 1442’de Mezid Bey’i pusuya düşürdü. Osmanlı Kuvvetleri ağır kayıplar verdi. Jan Hunyad’un bu başarıları, Avrupa’da, yeni bir haçlı seferi düzenlenmesine sebep oldu
1443’te Jan Hunyad, Macaristan ve Lehistan Kralı Ladislas, eski Sırp Kralı Brankoviç, Eflak Voyvadası Vlad Drakul ve Papa’nın vekili Kardinal Cezzarini ( Sezarini ) ile birlikte harekete geçti.
Morova Nehri kıyısında yapılan savaşı, Osmanlı kuvvetleri kaybetti. Osmanlı ordusunda yer alan Arnavut Prensi İskender Bey’in, kuvvetleriyle birlikte savaştan çekilmesi, yenilginin en önemli sebebi oldu.
Jan Hunyat karşıısında uğranılan yenilgiler ve Karamanoğulları’nın saldırıları karşısında, Osmanlılar güç durumda kalmışlardı. 2. Murad barış teklifinde bulundu. Macar Kralı Ladislas Erdel Beyi Jan Hunyad ve Brankoviç’in elçileri Edirne’ye gelerek görüşmelere başladılar.
Görüşmeler sonunda 12 Haziran 1444’te Edirne Antlaşması imzalandı. Bu anlaşma gereğince, Sırplardan alınmış olan Semendire, Kolombaç ( Güvercinlik ), Kruşevaç ( Alacahisar ),Topliçe, Leskofça ve Zelinigrad Brankoviç’e bırakılarak Sırbıştan yeniden kurulacaktı. Eflak Prensliği de Osmanlılara vergi vermekle birlikte Macarların hakimiyetine bırakılıyordu.
Yine bu anlaşmaya göre Macarlar ile Osmanlılar birbirlerinin topraklarına saldırıda bulunmayıp dostça yaşayacaklardı. Edirne’de imzalanan antlaşma, Segedn’de Macar Kralı tarafından da onaylandı ve tarihimize Edirne – Segedin Antlaşması olarak geçti. ( 12 Haziran 1444 )
2.Murad’ın Tahttan Çekilmesi ve Varna Savaşı (1444)
Murad, Karaman seferi dönüşünde Edirne’ye gitmedi. Padişahlığı oğluna bıraktığını açıkladı.2.Mehmed, tahta geçtiği zaman 12 yaşındaydı. Haçlılar, bu durumdan yararlanmak istediler.
Edirne – Segedin Antlaşması’nı zaten bir oyalama taktiği olarak imzalamışlardır. Amaçları,iyice hazırlandıktan sonra tekrar saldırıya geçmekti. Kardinal Sezerini, Papa’nın onayı alınmadan yapılan antaşmanın geçerli olamayacağını ileri sürerek, antlaşmayı bozdu. ‘’Müslümanlara verilen sözün tutulması Hristiyanlar için zorunlu değildir ‘’ diyordu. Sonuçta Macar, Bohemya, Eflak, Hırvat, Polonya ve Alamnlar arasında yeni bir haçlı İttifakı kuruldu.
Sırp Kralı yeminini bozamayacağını ileri sürerek, bu ittifaka katılmadı. Orsava’dan Tuna Nehri’ni geçen Haçlılar, Vidin’e geldiler. Yirmi beş gemiden oluşan Haçlı donanması da Çanakkale Boğazı’na girdi ve Gelibolu Limanı karşısına demir attı. Birkaç gemi de Üsküdar ile Sarayburnu arasına gönderildi.
Balkanlar’daki bu beklenmeyen gelişme karşısında, başta Veziriazam Çandarlızade Halil Paşa olmak üzere, devlet adamlarının çoğu, 2. Murad’ın yeniden tahta geçmesini istediler. Bu çağrı karşısında 2. Murad, Edirne’ye döndü.
Osmanlı kuvvetleri müthiş bir saldırıya kalktılar. Haçlı kuvvetleri büyük bir yenilgiye uğrayarak, geri çekilmek zorunda kaldılar. Böylece Osmanlılar’ın Balkanlar’da beş yüz sene sürecek hakimiyet dönemi başladı.
2.Murad’ın Yeniden Tahta Çıkması ve İkinci Kosava Savaşı ( 1448 )
Varna Zaferi’nden sonra bir süre Edirne’de kalan 2. Murad, oğlunun otoritesinin daha fazla sarsılmamasın için, tekrar Manisa’ya döndü.
1445 yılınad Jan Hunyad Osmanlılar aleyhine yeniden faaliyete geçti. 1446 yılında da görünüşe göre Çandarlı Halil Paşa’nın kışkırtmasıyla Edirne’de yeniçeri isyanı çıktı. (Osmanlı tarihinde bu ilk cunta hareketidir ve ‘’ Buçuk Tepe Vak’ası ’’ olarak anılmaktadır. ) Yeniçeriler, Çandarlı Halil Paşa’nın rakibi Rumeli Beylerbeyi Şahabeddin Paşa’nın konağını bastılar. Şahabeddin Paşa, güçlükle canını kurtarabildi. İsyan halkın yardımıyla bastırıldı.
Bütün bu gelişmeler, 2. Murad’ın yeniden padişah olmasını zorunlu kılıyordu. 2. Murad, Edirne’ye davet edildi. 2. Mehmed, tekrar Manisa valiliğine gönderildi.
Morova Savaşı’da, Osmanlı ordusunu terk ederek yenilgiye neden olan İskender Bey, Arnavutlukta durmunu güçlendirmişti. İskender Bey’in Osmanlı topraklarına saldırması üzerine 2. Murad, 1448’de Arnavutluk seferine çıktı.
2.Murad, Kroya’yı ( Akçahisar ) kuşattığı sırada, Jan Hunyad’ın Sırbistan’a girdiği haberi geldi. Varna’da uğradığı yenilginin izlerini silmek isteyen Jan Hunyad, şansını bir kez daha denemek için, 1448’de kalabalık bir ordu ile yeniden saldırıya geçti. Ordusunda Macar, Eflak, Polonya, Bohemya, Erdel, Sicilya ve Alman kuvveteri de bulunuyordu. Sırp kralı Brankoviç, Varna’da olduğu gibi şimdi de tarafsız kalacağın Jan Hunyad’a bildirince toprakları istilaya uğradı. 2. Murad, Arnavutluk’ta iken Jan Hunyad’ın Tuna’yı geçmeye niyetlendiğini duymuştu. Jan Hunyad Sırbistan’a girerken, 2. Murad da Sofya dolaylarında bulunuyordu.
2.Murad Karamanoğlu’nun gönderdiği yardımcı kuvvetleri aldıktan sonra Jan Hunyad’ı Kosava’da savaşa mecbur etti. Üç gün süren savaş, Osmanlı zaferiyle sonuçlandı. Jan Hunyad, kurtuluşu yine kaçmakta buldu. Bu zafer, Osmanlılar’ın Balkanlar’daki varlığını kesinleştirdi.