Türkiye’nin Sınırları ve Boğazları Hakkında Bilgiler
Türkiye, Asya kıtasının güney batı ucunda, Anadolu yarımadası üzerinde yer alır. Topraklarının bir bölümü, Avrupa’nın güneydoğusunda yer alan Balkan yarımadasının bir kısmını oluşturan Trakya’da bulunur. Bu yönüyle, Türkiye hem Asya ve hem de Avrupa ülkesidir.
Ülkenin kuzeyinde; Karadeniz, doğusunda; Bağımsız Devletler Topluluğu ( Gürcistan, Ermenistan, Nahçıvan), İran, Güneyinde; Irak, Suriye ve Akdeniz, batısında; Adalar Denizi ( Ege denizi ), kuzeybatısında ise; Yunanistan ve Bulgaristan bulunur. Topraklarının kuzeybatı kısmının Marmara denizi vardır. Marmara Denizi, Çanakkale Boğazı ile Adalar denizine, İstanbul Boğazı ile de, Karadeniz’e bağlıdır.
Türkiye’nin kara sınırları uzunluğu 2,753 km’dir. En uzun kara sınırı Suriye ( 877 km) iledir. BDT 610 km ( Acaristan 128, Gürcistan 148, Ermenistan 316, Nahçıvan-Azerbaycan 18 km ), İran 454 km, Irak 331 km, Bulgaristan 269 km, Yunanistan 212 km’dir. Denizlerle olan kıyı uzunluğu ise 8,333 km ( Anadolu kıyısı 6480km, Trakya kıyısı 786 km, Adalar kıyısı 1067 km) dir. Dolayısıyla Türkiye’nin toplam sınır uzunluğu ise 11,086 km’yi bulmaktadır.
Türkiye, üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır. Türkiye’nin denizler kıyı toplam uzunluğu 8,333 km’yi bulur. Kara sınırlarının toplam uzunluğu olan 2753 km denizlerin kıyı uzunluğu ile toplanırsa toplam 11,086 km’yi bulur. Denizleri kıyı uzunluğu toplam uzunluğunun % 75’ini teşkil eder.
Denizler toplam kıyı uzunluğunun 1965 km’si Karadeniz, 1189 km’si Marmara, 2805 km’si Adalar Denizi ( Ege), 1577 km’si Akdeniz kıyılarını teşkil eder. Türkiye’ye ait olan adaların kıyı uzunluğu 6480 km, Trakya kıyı uzunluğu 786 km, Adalar kıyı uzunluğu ise 1067 km dolayındadır.
İstanbul Boğazı, Karadeniz ile Marmara Denizi’ni birbirine bağlayan ve dünyada en çok tanınmış olan bir su yoludur. Boğazın kuş uçuşu uzunluğu 31 km kadardır. Ancak boğazın dolambaçlı olduğu kıyı uzunluğu farklı değerler verir. Kız kulesi-Anadolu Feneri arası 35 km, Sarayburnu –Rumeli Feneri arası ( Haliç Dahil) kıyı uzunluğu 55 km’yi bulur. Maksimum genişlik kuzey girişinde 3,7 km’ye ulaşır. Boğazın en dar yeri ise, Osmanlı şaheserleri olan Rumeli ve Anadolu Hisarları arası olup, 750 m kadardır. Boğazın derinliği ise, 36,5 m ile 124 m arasında değişmektedir.
Boğazın yüzeyinde, Karadeniz’in tatlı suları, Marmara Denizi’ne doğru yüzeyden akıntı meydana getirmektedir. Marmara’nın tuzlu suları ise, alttan Karadeniz’e doğru ters akıntı oluşturmaktadır. Bu akıntı sistemi sonucunda, Karadeniz’den mevsimlik balık göçü olmakta ve boğazın balık potansiyeli hayli artmaktadır. İstanbul Boğazı üzerine, Asya ile Avrupa kıtalarını karadan birleştiren iki köprü yapılmıştır. Uzunluk bakımından dünyanın 6. Ve 7. Köprüleri olan İstanbul Boğaz Köprüleri’nin adları; 17 Temmuz Şehitler Köprüsü ve Fatih Sultan Mehmet’tir. Beylerbeyi-Ortaköy arasında yer alan ve 1973 yılında ulaşıma açılan 17 Temmuz Şehitler Köprüsünün uzunluğu 1075 m kadardır. 1998 yılında hizmete açılan ve Kavacık-Hisarüstü arasında yer alan Fatih sultan Mehmet Köprüsünün uzunluğu 1090 m dolayındadır.
Marmara deniz ile Ege Denizi ve Akdeniz arasında bağlantıyı sağlayan Çanakkale Boğazu, 62 km uzunluğundadır. Kıyılar uzunluğu ise, oldukça fazladır. Avrupa yakasında, İlyasbaba Burnu ( Seddülbahir )- Çankaya burnu arasındaki kıyı uzunluğu 78 km iken, Anadolu Yakasında, Kumkaleburnu – Çard0ak Feneri arası 94 km’yi bulur. Ortalama derinliği 55 m’dir. Bu derinlik Çanakkale – Kilitbahir arasında 106 m’ye ulaşır. Boğazın genişliği, Ege Denizi çıkışında 3,6 km, Marmara Denizi çıkışında ise 3,2 km’dir. Çanakkale Boğazının en dar yeri ise; Çanakkale – Kilitbahir arasıdır ve genişliği 1200 m kadardır. Söz konusu bu dar geçit, 18 Mart 1915’de 255,000 şehit verilerek kazanılan Çanakkale Zaferi’nde büyük rol oynamıştır. Boğaz kıyılarında Gelibolu, Eceabat ve Çanakkale limanlı bulunmaktadır.