Velcro-Cırt Cırt İcadı : Cırt Cırt Nedir ? Ne Zaman ve Kim Tarafından Bulunmuştur ?
1941’de İsviçreli tarım mühendisi George de Mestral ( 1907-1990) Alpler’de köpeğini gezdirdikten sonra eve döndüğünde yüzlerce dul avrat otu tohumunun pantolonuna ve köpeğinin tüylerine yapıştığını fark edip sinirlendi. Tohumları çıkardıktan sonra, de Mestral meraktan tohumların bir kısmını mikroskobun altına yerleştirdi ve tohumlaın hayvan postu gibi ilmekli şeylere tutunacak biçimde yüzlerce minik kancaya evrildiğini ve böylece bitkinin kırsal alanda yayılmasına yardımcı olduğunu fark etti. Meraklı mühendis de Mestral doğanın bu mucizesinin iki malzemeyi geçici ve güvenli bir şekilde birbirine yapıştırma yöntemi olarak da kullanılabileceğini anladı. Bunun üzerine ilmekleri ve kancaları iki farklı madde üzerinde yeniden oluşturmanın bir yolunu aramaya koyuldu.
On yıl boyunca de Mestral boş zamanlarında deneyler yaptı ama fikrini destekleyecek birini bulamadı. Sonunda dokuma endüstrisinin merkezi olan Fransa Lyon’a gitti ve orada bir şirketi, biri kancalı diğeri ilmekli iki parmak şerit üretmeye ikna etti. Ancak pamuğun bu iş için çok zayıf bir malzeme olduğu ve hemen parçalandığı anlaşıldı. De Mestral bir kez daha destekten yoksun kalmıştı ama ürettiği prototip işe yaradı ve 1951’de başvurduğu patent 1955’te kendisine verildi. Hevesi tazelenen mühendis çok daha sağlam olan naylona yöneldi ama kancaları ilmeklerle aynı hizaya dizmeyi beceremediği için tasarım işe yaramadı. Sonra bir gün tam vaz geçmek üzereyken yaptığı icada bir şans daha verdi. İlmekli iki naylon şerit aldı ve kanca yapmak için bir tarafını makasla kırparak aynı hizaya getirip getiremeyeceğini görmek istedi.
Yöntem işe yaramış ve de Mestral ürününü imal etmenin bir yolunu bulmuştu. Bir yıl sonra piyasaya sunmaya hazırdı. Ancak beklediği ilgiyi görmedi, zira Velcro ( Fransızca kadife anlamındaki ‘’ velours ‘’ ve kanca anlamındaki ‘’ crochet ‘’ sözcüklerinden türemişti.) ürünü artakalan malzeme ruloları gibi görünüyordu. Bunun yanında, fermuar ve ayakkabı bağcığı çoktan icat edilmişti ve her ikisi de mükemmel çalışıyordu. Yılgınlığa kapılmayan de Mestral ürününü Amerika’ya götürdü ama orada da benzer bir tepkiyle karşılaştı. Kullanım alanı arayışından vazgeçmeyen mucit, gelişmekte olan havacılık endüstrisine yöneldi ve astronotların uzay giysilerini kolayca giyip çıkarabilmeleri için Velcro bağlacından yararlanabileceklerini fark etti. Onu kısa bir süre sonra dalgıç kıyafeti üreticileri takip etti ve Velcro çok geçmeden kayak giysileri ve diğer spor donanımlarında da kullanılmaya başladı.
Başlangıçta ‘’ fermuarsız fermuar ‘’ diye pazarlanan Velcro zamanla çocuk giyim ürünlerinde kullanılmaya başlandı ve 1960’ların ortalarında de Mestral’ın fabrikası yılda 60 bin kilometrenin üzerinde Velcro üretir hale geldi. Mucit 1978’e kadar neredeyse tekel konumdaydı ama patentlerini yenilemeyi unutunca Çin ve Güney Kore’de üretilen ucuz taklitler hemen piyasaya kın etti. O zamana kadar ürünün orijinal mucidi kendi ülkesinde onurlandırılmış ve ölümünden sonra 1999’da Amerika Onur Listesi’ne dahil edilmişti. Ve Velcro mucidine 100 milyon doların üzerinde bir servet kazandırmıştı. Dünyanın gördüğü en kullanışlı buluşlardan biri olan bu icat, kalp ameliyatlarından köpek kıyafetlerine kadar binlerce farklı amaçla kullanılıyor. George de Mestral’ın köpeğini saygıyla anıyoruz.