Saç Dökülmesi ( Alopesi ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Saç Dökülmesi ( Alopesi ) Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Saç dökülmesi, tıp dilinde alopesi olarak isimlendirilir. Her yaşta saç dökülmesi olabilir.

Erkeklerde hormonlara bağlı olarak ortaya çıkan, kelliğe kadar varan saç dökülmelerine androgenetik alopesi denmektedir. Kadınlarda da yaşın ilerlemesi ile saç kaybı yaşanır. Yaşın ilerlemesiyle görülme oranı artar. Beyaz ırkta daha sık görülür. Genetik yatkınlık söz konusudur. Erkeklerde gelişen saç kaybına erkek tipi saç kaybı, kadınlarda görülen saç kaybına kadın tipi saç kaybı denir. Kadınlarda tam kellik nadir görülür. Kalıcı bir durumdur.

Saç Dökülmesinin Nedenleri Nelerdir ?

Stres, sigara, beslenme bozuklukları, kronik hastalıklar ( şeker hastalığı, AIDS, mantar enfeksiyonları, sifiliz gibi. ), doğum, yıkıcı diyet, ağır hastalık, ağır cerrahi işlem, duygusal stres, tiroit bezinin az veya çok çalışması, kan sulandırıcılar, doğum kontrol ilaçları, A vitamini, antidepresanlar, tansiyon ilaçları, kalp ilaçları, otoimmum hastalıklar ( lupus gibi ), kansızlık gibi durumlarda görülme oranı daha sıktır. Kanser tedavisinde kullanılan ilaçlar, depresyon ilaçları ve ışın tedavisi ile oluşabilir. Yara gelişimi sonrası nedbe dokusu olursa orada saç çıkmaz. Geçici saç kayıplarından kelliğe varan dökülmeler görülebilir. Irsi olarak yatkın kişilerde alopesi areata hastalığı ve saçlı deride mantar iltihabı yerel saç dökülmesine neden olabilir. Saç, kıl koparma hastalığı olan kişilerde saç seyrekleşir. Saçını çok sıkı bağlayan kişilerde saçın çekilmesine bağlı olarak saç dökülmesi görülür. Dengesiz beslenmeye bağlı kansızlık ve vitamin-mineral eksikliklerinde, ani zayıflamalarda saç dökülmeye başlar. Doğum yapan kadınlarda hormonal değişime bağlı olarak saçlar normalden fazla dökülebilir. Saça çok fazla boya, renk açma gibi işlemler uygulamak saç dökülmesine neden olabilir.

Saçların uzayıp gelişmesi 3 aşamalıdır. Saç belli bir olgunluğa erişince, telogen evresi denilen evrede dökülür. Yerine yenisi çıkar. Bu şekilde saç dökülmesi normal ve beklenen bir durumdur. Günden 100 kadar saç teli dökülmesi normal kabul edilir.

Saç Dökülmesinin Bulgu, Belirti  ve Yakınmaları Nelerdir ?

Erkeklerde 20’li yaşlarda hormonlara bağlı saç dökülmesi başlar. Saçlar dökülmeye şakaklardan başlar. Alın bölgesinin her iki yanından devam edip tüm alnı kaplar. Saç çizgisi geriye doğru gider. İlerleyen yaşlarda başın tamamını kaplar. Kadınlarda ön, yanlar ve tepede saçların seyrekleşmesi şeklinde görülür. Saç çizgisi geriye doğru gitmez. Tam kellik nadiren ortaya çıkar. 60’lı yaşlardan sonra gelişir.

Saç ve kıl koparma hastalığında ise saçlar seyrekleşmiş olmasına rağmen kıl kökleri sağlıklıdır. Vücuttaki diğer kıllarda koparıldığı için, muayenede kirpiklerin daihi seyrekleştiği görülebilir.

Saçlı derinin manta iltihabında, bozuk para büyüklüğünde yer yer saç ve sakal dökülmesi izlenir. Saçlı deride kaşıntıya ait izler, deri renginde koyulaşma ve deride kalınlaşma izlenir.

Saçların ek bulgu olmadan, bozuk para büyüklüğünde yuvarlak alanlar şeklinde dökülmesi, alopesi areata olarka isimlendirilir ve otoimmum bir reaksiyon sonucu oluşur. Vücudun bağışıklık hücreleri kendi normal kıl kökü hücrelerine saldırarak tahrip eder.

Saçların sıkı bağlanması ile özellikle yanlarda saç kayıpları yaşanır.

Beslenme bozukluklarına bağlı dökülmelerde genel olarak dökülen saç normalden fazladır.

Hastanın saç dökülmesi, yapılacak saç ve saçlı deri muayenesi ile değerlendirilir. Saç çekme testi ile saç kökü ve saçın hangi evrede olduğu değerlendirilir. Saç dökülmesine neden olabilecek natar iltihabı ayırıcı tanısı için saçlı deriden kazıntı örneği alınır. saçlı deri biyopsisi ile tanı konabilir. Saç dökülmesine neden olabilecek şeker hastalığı, tiroit hastalığı, hormonal bozukluklar için tetkikler değerlendirilir. Mineral ve vitamin eksiklikleri araştırılabilir.

Saç Dökülmesinde Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Saç dökülmesinin analizi için değerlendirme yapılmaktadır. Eğer belirgin bir nedeni biliniyorsa ona yönelik tavsiyeler yapılır. Nedeni bilinmiyorsa, saçlar hafifçe çekilerek direnci değerlendirilir, kafa derisinden örnekler alınarak mikroskop altında iltihabi bir süreç varlığı incelenir, saç örnekleri alınarak analiz edilir, diğer bölgelerinde kıl dökülmesi için değerlendirme yapılır. Nedeni saptanır.

Dengeli ve düzenli beslenme, düzenli uyku, şok diyetlerinden kaçınmak, stresten uzak durmak tavsiye edilir.

Saç dökülmesine neden olan hastalığın tedavisi yapılır. Kemoterapiye bağlı saç dökülmesi geçici olup tedavi bitiminde bazen daha gür ve kıvırcık olacak şekilde sağlıklı çıkar.

Saç dökülmesini yavaşlatan ve saç büyümesini hızlandıran ilaçlar verilir. Minoksidil solüsyonu saçlı deriye sürülerek kullanılır. İlaç bırakılınca dökülme tekrar başlar. Eğer kalp sorunu varsa, kullanmadan önce doktora danışılarak alınmalıdır. Yan etki olarak saçlı deriyi tahriş edebilir. Finasterid sadece erkeklerde ağızdan alınan ilaçtır. İlaç kesilince dökülme geri başlar. Cinsel istekte azalma, meme büyümesi gibi geçici olan yan etkileri mevcuttur.

Alpoesi areata hastalığında, etkilenen sahaya steroid uygulamasıyla saçlar tekrar hızla büyür fakat tedavi sonlandırıldığında tekrar dökülebilir. Ayrıca diğer bölgelerde saç dökülmesi devam edebilir. PUVA olarak isimlendirilen fototerapi de tedavide kullanılmaktadır ve 4-6 ay civarında sürmektedir.

Herhangi bir hastalık ile ilişkili olmayan klasik saç dökülmesinde saçlı bölgelerden kıl köklerini içeren deri yaması yapılmaktadır. 300 yama gibi oldukça yüksek sayıda yama gerekebilir. Daha çok enseden alınıp dökülen sahalara yama yapılır.

Saç Dökülmesine Ne İyi Gelmektedir ?

A vitamini, saçlı deride sağlıklı sebum olması için gereklidir. A vitamini eksikliğine bağlı cilt kuruluğunun gelişmesi nedeni ile saç dökülmesi hızlanır. Aşırı A vitamini de saç dökümüne neden olabilir. Bunun için gıdalarla yeterli A vitamini alınmalıdır. Et, yumurta, süt ürünleri, brokoli, ıspanak, lahana, şeftali ve balık yağında A vitamini bulunur.

B vitaminleri saç büyümesi için en temel vitaminlerdir. B3, B5, B6, B7, B(,  ve B12 vitaminleri saçın büyümesini hızlandıran önemli B vitaminleridir.

B3 vitamini saçlı deride kan dolaşımını hızlandırır. B3 için en önemli kaynaklar et, balık, tavuk ve buğdaydır. B3 vitamini destekleri saç dökülmesini azaltabilir.

B5 vitamini saç dökülmesini azaltır. Saçlı derinin sağlığı için gereklidir. Yumurta sarısı, patates, süt, et ve tam tahıllı gıdalarda bulunur.

B6 vitamini saç dökülmesini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda saça rengini veren melanin maddesinin tirozinden oluşmasında rol oynar. Yoğun alkol tüketenlerde b6 vitamini eksikliğine bağlı erken saç ağarması gelişir. Yumurta sarısı, sebze, et ve tam tahılda bulunur.

B7 vitamini saç büyümesini sağlayan keratin maddesinin üretiminde görevlidir. Yumurta sarısı, bira mayası, süt, bulgur, tam tahıl, yulaf, kahverengi pirinç, fındık, ceviz, yeşil mercimek ve soyada bulunur.

B8 vitamini saç köklerinin beslenmesinde önemlidir. Bira mayası, turunçgiller ve tam tahılda bulunur.

B12 vitamini saçların yeniden büyümesi için önemlidir. Süt, yumurta, et, sakatat, balık ve tavuk gibi hayvansal ürünlerde bulunur. Katı vejetaryenlerin B12 eksikliği gelişmesine karşı destel olarak almaları gereklidir.

C vitamini saç köklerini besleyen küçük damarların yapısını oluşturan kolajenin oluşumunda önemlidir. Patates, domates, turunçgiller, ananas, çilek ve koyu yeşil renkli sebzelerde boldur.

D vitamini birçok hücrenin olduğu gibi saçın sağlıklı büyümesini sağlayan hücrelerin genlerinin düzenlenmesinde rol oynar. Bu genlerin yetersiz çalışması saç dökülmesine neden olur. Tuna balığı, morina balığı karaciğeri yağı, yumurta, peynir, süt ve sardalye bulunur.

E vitamini, oksijenin kan dolaşımıyla saç köküne ulaşmasında yardımcıdır. Brokoli, ıspanak, soya, yumurta, buğday, yeşil yapraklı sebzeler ve bitkisel yağlarda bulunur.

Saç Dökülmesinde Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nelerdir ?

Saç dökülmesinin nedeni duygusal bir stres ise, stres ile mücadele teknikleri yarar sağlar.

Saçlar çekiştirilmemelidir. Özellikle at kuyruğu yapmak için tokalarla asılmamalıdır.

Saç dökülmesinin yoğun olduğu zamanlarda saçların kısa kestirilmesi bakımın ve temizliğin daha iyi olmasını sağlayarak dökülme hızını azaltabilir.

Aşırı saç şekillendirme, sıkı at kuyruğu, sıkı örgü veya sık boyama işlemleri gibi uygulamalar saç dökülmesine neden olabilir.

Alın ve yüz gerdirme operasyonlarında alopesi riski olmaktadır, bu tür operasyona gireceklerin bilgilendirilmesi gereklidir.

Saç Dökülmesinde Önerilen Besin Takviyeleri Nelerdir ?

• Vitamin ve mineral kompleksi : A.C.E ve B kompleks vitaminleri ile magnezyum, kalsiyum, çinko ve selenyum minerallerini içeren desteklerin alınması önerilir. Biotin ve çinko aspartat saçkıran hastalığında kullanılmaktadır.
• Lizin : günde 500-1000 mg lizin aminoasidi içeren preparatın alınması önerilir.
• Balık yağı : güçlü antienflamatuvar etkili omega-3 yağ asitleri kaynağı olarak balık yağı içeren kapsül veya sıvı formların alınması önerilir.

Saç Dökülmesinde Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler Nelerdir ?

• Mabet Ağacı : kan akımını düzenlemesi nedeniyle yapraklarından hazırlanan standart ekstresinden günde 3 kez 40-80 mg alınması önerilir. Alopesi tedavisinde damar genişletici ve ödem azaltıcı etkileri nedeniyle kullanılmaktadır.
• Sabal meyvesi, ısırgan otu, yeşil çay :
• Eclipta alba
• Cüce palmiye
• acıkarpuz