Acı Hıyar-Eşek Hıyarı Hakkında Bilgiler

Acı Hıyar-Eşek Hıyarı Hakkında Bilgiler

İngilizce dilinde Squirting cucumver,exploding cucumber ,bilimsel adı Ecballium elaterium olan Acı Hıyar diğer bir adıyla Eşek hıyarı ,kabakgiller ailesinden olan ‘’Ecballium’ cinsinin bilinen tek türüdür.Bitkinin meyvesi ucundan kesildiğinde içindeki tohumlarla birlikte salgısını dışarı fışkırttığından İngilizcede ‘’Fışkıran hıyar ‘’ olarak bilinir.Halk arasında sinüzit tedavisinde kullanılmaktadır,fakat nefes almada zorluk,mukoza tabakasında ve gözlerde hasar ve ölüme kadar gidebilen yan tesirleri ile kullanımı son derece tehlikelidir.

İçerdiği Kimyasallar

Acı hıyarın yapraklarından elde edilen yağda başlıca oktil oktanoat,3-(6,6 dimetil-5-oksohept-2-enil)-sikloheksanon,hexahidro farnezil aseton;meyvesinin yağında ise E-anetol ve 3-(6,6-dimetil-5oksohept-2-enil)-sikloheksanon saptanmıştır.Ayırca kukurbitasiler ve knottin proteinleri içerir.

Etkileri

Acı hıyar suyunda bulunan kukurbitasilerin insan plazmasında bilirubin ve ibuprofenin albümine bağlanmasını arttırdığı raporlanmıştır.Acı hıyar suyunun kurutulması ile elde edilen maddenin karbon tetraklorürün karaciğer üzerindeki zehirli etkisini kaldırma yoluyla tedavi edici etkileri bildirilmiştir.

Mide adenokarsinomu ve yutak skumoz hücreli karsinomda dondurularak kurutulmuş acı hıyar ekstresinin,toksik etki gösterdiği bildirilmiştir.Acı hıyar suyunun insan periferik lenfositleri üzerinde sitotoksik ve mutajenik etkileri saptanmıştır.

Etonol etstresinin S aureus ve C albicans’ı öldürücü etki gösterdiği bildirilmiş ve penisilin ile birlikte bu patojenlerin tedavisi ve olası toksik etkilerinin tespiti için daha ileri çalışmalara gerek duyulduğu belirtilmiştir.

Acı hıyarda bulunan tripsin inhibitörü olan ‘’knottin’’ proteinlerinin ,integrin reseptörlerine yüksek ilgiyle bağlandığı açıklanmıştır.İntegrin reseptörleri,kansorejen tümör hücreleri üzerinden bulunup,karmaşık sinyal mekanizmaları ile ,tümör büyümesi ve metastaz oalyında rol alır.Tedavi maksatlı uygulamalar için integrin reseptörleri baskılanmsı yoğun olarak araştırılmalıdır.

İstenmeyen Etkileri

Göze toksik etkisi süratle müdahale gerektirmektedir.Keratokonjonkivit,periorbital ödem streroid ve antibiyotikli göz damlaları hemen damlatılması ile geri çevrilebilmektedir.Ölüme kadar gidebilen yan tesirleri ile kullanımı son derece tehlikelidir.