Bilgi Felsefesine Göre Bilginin Kaynağı Nedir?

Bilgi Felsefesine Göre Bilginin Kaynağı Nedir?

Bu kısımda, akılcılık ile deneyimciliğin temel görüşleri, birbirlerinden farkı, bu iki bilgi yaklaşımı arasındaki felsefi tartışma ve bu tartışmanın diğer felsefi problemlere yansıması ele alınacaktır. Akılcılık ve deneyimcilik arasındaki tartışmayı daha yakından görmek için analitik ve sentetik bilgi, apriori ve aposteriori bilgi ile zorunlu doğru ve olumsal doğru konularını göreceğiz. Ayrıca, sezgi ve belleğin bilginin kaynağı olup olmayacağını da ele alacağız.

Akılcılık be deneyimcilik bilginin kaynağı konusunda en yaygın kabul gören görüşlerdir. Bu iki görüşle ilgili ayrıntıya geçmeden önce bazı genel bilgiler vermek gerekir. Akılcılar aklın bir bilgi kaynağı olduğunu savunurken, deneyimciler tüm bilgilerimizin deneyimden doğduğunu ileri sürer. Dolayısıyla deneyimcilere göre akıl kendi başına bilginin kaynağı olamaz; onlara göre, akılcıların akıl bilgisi diye gösterdikleri aslında deneyim bilgisidir. Buna karşın Kant gibi bazı akılcılar birçok bilgimizin deneyimden doğduğunu kabul ederler. Ama onlar bazı bilgilerimizin deneyime dayanmadan sırf akıldan kaynaklandığını savunurlar.

Bilgi felsefesinde akılcılık ve deneymcilik iki rakip uzlaşmaz görüşü temsil eder. Bilgi konusunu açıklarken ya akılcı ya da deneyimci olmak kaçınılmaz gibidir. Bir kişi akılcı veya deneyimci olabilir. Fakat aynı kişinin hem akılcı, hem de deneyimci olması imkansızdır. Felsefe tarihinde Sokrates, Platon, Descaertes, Spinoza, Leibniz ve Kant akılcılığın önde gelen düşünürlerindendir. John Locke, Berkelery ve David Hume gibi İngiliz filozofları ise deneyimciliğin en önemli temsilcileridir.