Budist Okulu Olan Theravada Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Budist Okulu Olan Theravada Nedir? Özellikleri Nelerdir?

Theravada ( Yaşlıların Okulu ) varlığını sürdüren en eski Budist felsefe okuludur. Esas olarak Pali metinlerine dayanır; en yaygın benimsendiği yer Güneydoğu Asya’dır.

Budist topluluk MÖ 3. Yüzyılda iki kola ayrılır. Sthaviravada ve Mahasanghika. Muhafazakar eğilimli Sthaviravada’nın dayandığı Theravada okulu bugüne kadar  varlığını sürdüren en eski mezheptir. Ayırıcı özelliği Pali metinlerini kadim Hint Budizmi’nin güvenilir kaynağı olarak kabul etmesidir. Bu mezhebin mensupları nirvana’ya ulaşmak üzere kişisel yaşamlarında Buda’nın öğretilerini uygulamaya çalışırlar. Theravada Budistleri arhat’lar ( değerli varlık ) ve buda’lar ( aydınlanmış kişi) arasında ayrım yaparlar. Arhat konumuna çoğunlukla keşişler ve rahibeler ulaşabilir. Theravada toplumu keşişler ile sıradan müminler arasındaki işbirliğine dayanır.

Theravada ‘da Manastır Yaşamı

Budist keşiş tarikatları bir menzume halindeki 227 kurala uyar. Şu dört edim tarikattan kovulmayı gerektirir: Cinsel ilişki, hırsızlık, cinayet ve hünerlerini abartma. Keşişler kurallara aykırı davranışlarını aylık uposatha toplantılarında itiraf ederler.

Başlangıçta bir Budist keşişin yaşamı kapalı bir manastır topluluğuyla sınırlı değildi. Bunun yerine keşişler gezgin bir yaşam sürdürerek yiyecek dilenirdi. Bir yerde kalıcı olarak ikamet etmeleri yasaktı. Yağışlı mevsimlerde sabit bir yerde kalarak yoğun ibadet ederlerdi. Eşyaları bir cüppe, bir dilenme kasesi, bir ustura ve bir iğneden ibaretti. Ancak aradan geçen zamanla ve modern çağa girişle birlikte, bu gezgin keşiş ideali kısa sürede zayıflayarak geçmişte kaldı.

Rahibeler için belirlenmiş 311 kural menzubesi ( bhikkhuni ) keşişlerinkinden daha kapsamlıdır. Rahibelerin konum olarak bağlı kılındığı keşişlere ayrıca rahibe atamalarını onaylama yetkisi verilmiştir. Dahası, rahibeler talimatlarını doğrudan keşişlerden alırlar. Bir rahibe kendisine Budist öğretileri aktaracak bir keşişi bulabileceği belirli bir yerde oturmak zorundadır. Üstelik bu öğretim tek yönlüdür; bir rahibenin bir keşişe ders vermesi ya da bilgi aktarması yasaktır.

Theravada’da Budist Kutsal Metinleri Nelerdir?

Theravada Budist okulunun dayandığı kaynak Pali metinleridir. Sanskrit’le yakından akraba bir ortaçağ Hint diliyle yazılmış olan bu metinler, üç kategori altında düzenlediği için Tipitaka ( Üç Sepet) olarak bilinir. Buda’nın konuşmalarını, Budist keşiş tarikatlarına ilişkin kuralları ve çeşitli felsefi yorumları içerir.

Budizm’de Kadınların Rolü Nedir?

Buda’nın cinsiyet eşitliğine inanmasına karşın, zamanla Budist topluluklarda esasen Budist öğretilere dayandırılamayacak ataerkil yapılar oluştu. Budist kadınlar açıkça erkeklere bağımlı bir konum taşırken, bazı rahibeler bunu alçakgönüllülük sağlayıcı bir alıştırma saymaktadır.  Günümüzde rahibeler sadece Tayvan ve Güney Kore gibi birkaç ülkede itibar görmektedir. Sakyadhita ( Buda’nın Kızları ) olarak da anılan Uluslararası Budist Kadınlar Birliği 1987’de Alman rahibe Ayya Khema tarafından kuruldu. Bu örgüt başka uğraşlarının yanı sıra, iletişimi ve karşılıklı anlayışı geliştirme yoluyla Budizm’de kadınların eşitliğini sağlamaya çalışmaktadır.