Ekonomi Nedir ?

İnsanların yaşamak ve yaşamlarını devam ettirmek için bazı ihtiyaçları vardır.Bu ihtiyaçları karşılayabilmek için mal ve hizmet tüketimi yaparlar.Ekonomi bilimi,insanların ne kadar çok mal ve hizmet tüketirlerse,kendilerini o kadar mutlu hissedeceklerini varsayar.Ancak insanların tüketmek istediği ve tükettiği ölçüde mutlu olacağı varsayılan bu mal ve hizmetlerin üretimi sınırsız değil,aksine eldeki kaynaklarla (Üretim faktörleriyle) sınırlıdır.Sorun,insanların ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmet üretirken sınırlı olan bu kaynakların nasıl kullanılacağı sorunudur.Ekonomi mal ve hizmetlerin üretimi,alımı,satımı gibi konularda insan ilişkilerini inceleyen bir sosyal bilim dalıdır.Bu ilişkilerde kaynakların kullanımı önemli bir yer tutar.O zaman ekonomiyi kısaca söyle tanımlayabiliriz;

Ekonomi,insanların sınırsız tüketim isteklerinin sınırlı (Kıt) kaynaklarla en iyi nasıl tatmin edileceğini inceleyen bir sosyal bilim dalıdır.Kaynaklar sınırlı olduğu için,üretibilecek mal ve hizmetler de sınırlıdır.Dolasıyla,insanlar mal ve hizmet üretiminde,tercihler yapmak zorundadır.Tercihlerin yapılması da maliyetlerin (Fırsat maliyetlerinin) varlığını ifade eder.Ekonominin en önemli kavramlarından biri olan fırsat maliyeti (Buna alternatif maliyet de deniliyor) şöyle tanımlanabilir ;

Bir kararın fırsat maliyeti,o kararın alınmasıyla vazgeçilmek zorunda kalınan bir sonraki en iyi fırsattır (Alternatiftir).Örneğin,bu akşam için dinlenme,eğlenme anlamında önümüzde dört seçenek olduğunu varsayalım.Tercih sırasına göre bunlar;önemli bir futbol maçına gitmek,güzel bir konsere gitmek,sinemada güzel bir film seyretmek ve evde oturup televizyon izlemek olsun.Zamanımız bu dört seçeneği aynı anda yerine getirmeye uygun olmadığından ve bu akşam ancak birini gerçekleştirebileceğimizden,kararımız tercih sırasına göre ilk sırada yer alan futbol maçına gitmek olacaktır.Maça gitmenin bedeli veya fırsat maliyeti,ikinci tercihimiz olan konsere gitme seçeneği gerçekleştirememektir.

Bir başka örnek,devletin elindeki sınırlı parasal olanaklarla İstanbul’da,Boğaz’da,dördüncü bir köprü ya da ikinci bir tüp geçit yapacağını varsayalım.Mali kaynaklar sınırlı olduğu için bir tecih yapılması söz konusudur.İkinci tüp geçit yapımına karar verilirse bunun fırsat maliyeti dördüncü köprünün yapılamaması,dördüncü köprü yapımına karar verilirse bunun fırsat maliyeti de yeni tüp geçitin yapılamaması olacaktır.

Günlük hayatta kişiler,aileler,firmalar ve devlet,ellerindeki kıt kaynaklarla çeşitli alternatifler arasından tercihler yapmak durumunda kalırlar ki yukarıda vebelirttiğimiz gibi her tercihin bir fırsat maliyeti vardır.Verilen kararın ne derece isabetli olduğu bu kararı vermekle kaçırılan fırsatların bilinmesiyle daha iyi anlaşılır.