Monopolcü Rekabet Piyasası Nedir ? Özellikleri Nelerdir ?

Monopolcü Rekabet Piyasası Nedir ? Özellikleri Nelerdir ?

Tam rekabet piyasasında homojen bir mal üreten çok sayıda firma bulunduğunu, monopol piyasasında ise tek bir firma bulunduğunu gördük. Gerçek hayatta bu iki uç durum az görülmekte, daha çok bu iki uç arasında yer alan eksik rekabet piyasalarına rastlanmaktadır. Adından da anlaşılacağı gibi eksik rekabet piyasaları birden fazla firmanın bulunduğu buna karşın tam rekabetin olmadığı piyasalardır. Eksik rekabet piyasaları, monopolcü rekabet ve oligopol piyasaları olmak üzere ikiye ayrılıp incelenir. Bu bölümde monopolcü rekabet piyasalarını inceleyeceğiz.

Monopolcü Rekabet Piyasasının Özellikleri Nelerdir ?

Monopolcü rekabet piyasaında tam rekabet piyasasına benzer şekilde birbiriyle rekabet eden çok sayıda firma bulunmaktadır. Yalnız bu firmalar tam rekabet piyasasında olduğu gibi homojen bir mal yerine birbirinin yerine kolayca ikame edilebilecek farklılaştırılmış mallar üretmektedirler. Farklılaştırılmış malla üretilmesi, diğer bir deyişle ürün farklılaştırması, monopolcü rekabet piyasasının en önemli özelliği olup, birbiriyle rekabet halinde olan firmalara aynı zamanda bir çeşit monopol gücü kazandırmaktadır. Fakat, piyasada çok sayıda firma bulunması ve dolayısıyla her firmanın piyasa payının küçük olması nedeniyle bir firmanın fiyat politikası diğer firmaları pek etkilemez.

Ürün farklılaştırılması marka, ambalajlama, satış yeri, müşteriye hizmet, taksitli satış ve reklam gibi çeşitli yollarla sağlanır. Önemli olan, malın alıcının gözünde, diğer satıcıların mallarına göre tercih edilir ve kolayca vazgeçilemez olmasıdır. Örneğin, piyasada çok sayıda psikiyatrist olmasına karşın bunlar arasında iyi isim yapmış olanların muayene ücretleri diğerlerininkine göre daha yüksektir. Başka bir örnek vermek gerekirse ayakkabı satan çok sayıda mağaza vardır. Bu mağazalarda ayakkabı fiyatları farklıdır. Çünkü alıcının gözünde ayakkabının kalitesi mağazadan mağazaya değişmektedir. Örneğin, tüketicilerin gözünde İstanbul’da Mahmutpaşa veya Fatih’de sıradan bir ayakkabı mağazasında satılan ayakkabı ile İGS, Beymen ve Vakko gibi seçkin mağazalarda satılan ayakkabılar aynı değildir. Bazen tamamen aynı iki mal satıcının müşteriye hizmet tarzı nedeniyle alıcının gözünde farklıdır.

Monopolcü rekabet piyasasında, tam rekabet piyasasında olduğu gibi, firmaların piyasaya girmesi veya piyasadan çıkması serbet ve kolaydır.

Monopolcü rekabet piyasasında ürün farklılaştırması nedeniyle her firma bir kısmi monopol gücüne sahip olacak ve dolayısıyla her firmanın ürünü için aşağı doğru eğilimli bir talep eğrisi bulunacaktır. Her firma karını maksimum yapacak şekilde kendi fiyatını belirleyeceğinden piyasa için bir arz eğrisi söz konusu değildir.