Artık Saniye Nedir? Neden Kullanılıyor? Artık Saniye Uygulaması Bitiyor Mu?

Artık Saniye Nedir? Neden Kullanılıyor? Artık Saniye Uygulaması Bitiyor Mu?

30 Haziran 2015 günü gece yarısı, ABD’deki Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü ( zaman ölçümü www.time.gov sitesinde görülebilir ) tarafından tedarik edilen süper hassas saatlere epey tuhaf bir şey oldu. Tam tamına bir saniyeliğine saat 23:59:60’ı gösterdi. Bir dakikanın 61 saniyesi olması bir kaza değildi. O saniye, Uluslararası Rotasyon ve Referans Sistemi yetkilileri tarafından, günü kısmen uzatmak amacıyla kasten yerleştirilen bir ‘’ artık saniye ‘’ idi. Dünya standartları kuruluşlarınca 1972’de bu fikir kabul edildiğinden bu yana 26. Uygulanışıydı. Ama şimdi artık saniye zamanla tükeniyor. Uluslararası Telekomünikasyon Birliği tarafından Cenevre’de düzenlenen toplantıda, geleceğinin ne olacağı konusunda görüş alışverişinde bulunuldu. Üye ülkelerin çoğu artık saniye uygulamasının kaldırılmasını talep etti. Peki neden? İlk başta neden uygulamaya koyuldu öyleyse?

Artık saniyeler, zamanı ifade etmenin iki yönteminin, birbiriyle uyumsuz olmalarını engellemek için var. İlki basit, eskiden kalma, sezgisel ve Dünya’nın dönüşüne dayanan, tam bir dönüşün bir gün olarak sayıldığı yöntem. İkincisi yeni ve daha hatasız. Bu yöntem, 86,400’ü bir güne eklenen saniyeleri saymak için atomik saatleri kullanıyor. Dünya’nın dönme hızı erimiş sıcak içeriğindeki dalgalanmalara bağlı olarak değişiklik gösteriyor. Bu kısa vadeli gelişi güzel dalgalanmaların yanı sıra, aynı zamanda ayın burgulu yörüngesi nedeniyle yavaşlama da görülüyor. Bu da, zamanla, zamanı ifade etmenin bu iki biçiminin bir süre sonra birbiriyle uyumsuz olmasına yol açıyor.

Bu iki yöntem birbirlerinden çok fazla uzaklaştıklarında, onları yeniden bir araya getirmek için artık saniye kullanılıyor. Ancak çoğu kişi ( özellikle de ulusal standartlarla ilgili kurumların başındaki dar kafalılar ) artık saniyelerin bu müdahaleci özelliğinden hoşlanmıyor. Dünya’nın dönüşündeki değişim, düzenli bir takvime bağlı kalmaktansa ihtiyaç duyulduğunda artık saniyelerin eklenmesini gerektiriyor. Eleştirmenler, dünya dijitalleştikçe artık saniye eklemenin doğuracağı risklerin de artacağı görüşünde. Bilgisayarlar ve artık saniyeler her zaman uyuşmayabiliyor. 2012 yılında bazı havayollarının rezervasyon sistemleri, sosyal ağ sitesi FourSquare’i yönetenler gibi, bu değişimle mücadele etmek durumunda kaldı.

Gelenekçiler, bu tür endişelerin abartıldığını düşünüyor be internet hizmetlerinden başka altyapısına dair endişelere karşın, Haziran 2015’teki artık saniye eklenmesinin herhangi bir aksilik olmadan gerçekleştiğini vurguluyor. Bununla birlikte, artık saniye uygulamasının ortadan kaldırılması, zaman belirlemede kullanılan iki yöntemin telafi edilemez şekilde birbirinden ayrışmasına yol açabilir. Bunun etkileri ( güneş ve atomik saatlerin öğle vakti olup olmadığı konusunda anlaşmazlık yaşaması gibi ) yıllar boyunca ortaya çıkmayabilir. Cenevre Konferansı’nda temsilciler iki bölündü: İngiltere, Rusya ve onun eski komünist uydu devletlerinin çoğu statükonun korunmasından yanaydı. Konferans sonucunda bu konudaki kararın 2023’e kadar ertelenmesine karar verildi. En azından bir süreliğine daha artık saniye uygulaması sürecek gibi görünüyor.