Hamileliğin Beşinci İle Ondördüncü Haftası
Bu makalemizde hamileliğin beşinci ve on dördüncü haftalar arasında bebekte,annede,rahim ve plasentada olan değişiklikleri hafta hafta öğrenebilir ve gözlemleyebilirsiniz.Hafta hafta gebelik ve hamilelik hakkında bilgileri bu yazımızda bulabilirsiniz.
Hamileliğin Beşinci İle Ondördüncü Haftasında Doğmamış Bebek
Hamileliğin beşinci ila on dördüncü haftaları arasında bebek hızlı bir şekilde gelişir.Bu dönemde bebeğin bilimsel açıdan embriyo olmaktan çıkarak cenin halini alır.Beyindeki temel sinir sistemi ve omurga oluşmaya başlar.Dolaşım sistemi de gelişir ve gebeliğin başlangıcından sonraki yirmi beşinci günde kalp atmaya başlar.Bu dönemde sadece bezelye büyüklüğünde olan embriyonun gözleri,kulakları ve ağzı oluşmaya başlar.Embriyonun basit böbrekleri,bir karaciğeri,bir sindirim sistemi ve ilkel bir göbek bağı vardır.Yirmi altıncı günde kol çıkıntıları görünmeye başlar.İki gün sonra bacak çıkıntıları görünür.
Bebeğinizin cinsiyeti gebeliğin başlangıcında belirlenmiş olmasına rağmen,erkek ve kız bebeklerin anatomisi,embriyo henüz yedi haftalık iken aynı gibi görünür.Gelişmekte olan bacak çıkıntıları arasında cinsel tüberkül denen içinde doku topağı bulunan bir yarık vardır.Embriyonun karnının içinde iki embriyo cinsel bezleri bulunur.Yedinci haftada eğer embriyo erkekse Y kromozom bu cinsel bezlerin androjen salgılamasını başlatırken,bu hormonlar yarığın iki tarafında hayaları oluşturmaya başlar.Andojenler aynı zamanda cinsel tüberkülün penise dönüşmesinide sağlar.Doğumdan önce cinsel bezler karından hayalara inerek testisleri oluşturur.Bir dişi embriyo da ise erkek hormonları bulunmadığından yarık vulvaya (Dış Cinsel organlar ) dönüşürken,cinsel tüberkül de bir klitorise dönüşür.Kız bebeğin karnında kalan cinsel bezler yumurtalıklara dönüşür.
Gebeliğin sekizinci haftasında (hamileliğin onuncu haftasında) embriyo yapısal olarak tamamlanır.Yüzünde gözleri,burnu,kulakları,dudakları ile ağzı,dili ve damaklarında diş kökleri oluşmuştur.Kolların uçlarında parmakları ve parmak izleriyle eller vardır.Bacaklarda dizler,ayak bilekleri ve ayak parmakları oluşmuştur.Kollar ve bacaklar sekizinci haftada hareket etmeye başlar ama koordinasyonlu hareketler,gelişimin on dördüncü haftasına kadar başlamayacaktır.Henüz oldukça ilkel seviyede olmasına rağmen,beyin diğer organların fonksiyonlarını etkileyecek dürtüler gönderir,kalp daha güçlü atar,karaciğer alyuvar üretir.Emriyo günde 1 milimetre kadar büyürken farklı günlerde farklı bölümler gelişir.Cenin ömrünün dokuzuncu haftasında embriyo dönemi sona erer ve bebeğe artık cenin denir.
Cenin ömrünün ilk üç ayında oldukça hareketli hale gelir ama muhtemelen henüz hareketleri hissedemezsiniz.Bu dönemdeyse bacaklar ve kollar oynar.Cenin kaşlarını çatabilir,gülümseyebilir,baş parmağını emebilir,amniyotik sıvıyı yutabilir ve amniyotik sıvıya steril idrarını damlalar halinde bırakabilir.Sıvı her üç saatte bir tamamen değiştirilerek yenilenir.Ses telleri oluşmuştur ve ceninin solunum hareketleri başlamıştır.Ama elbetteki cenin amniyotik sıvı içinde olduğu için hiçbir hava giriş-çıkışı olmaz.Ama amniyotik sıvıyı ciğerlerde solumak,gerçekten de akciğer gelişimine yardımcı olur.Onuncu il on ikinci haftada kalp atışları adına doppler denen bir ultrason stetoskobuyla tespit edilebilecek hale gelir.Göz kapakları ceninin gözlerini örter ve altıncı aya kadar kapalı kalır.Hamileliğin on dördüncü haftasında cenin yaklaşık 7,5 santim boyundadır ve 30 gram ağırlığındadır.
Hamileliğin Beşinci İle Ondördüncü Haftasında Plasenta Ve Rahim
Hamileliğin ilk haftalarında uterus mukozası kalınlaşarak ve kan miktarı artarak zengin bir besin kaynağı sağlar.Birinci aydaki gelişimin sonunda iki hafta öncesinde rahim duvarına uzanmış olan uzantılar ilkel bir plasenta oluşturur.Cenin kanı bu kök benzeri oluşumda dolaşırken sizin kanınızda vilinin etrafındaki bölgelerde dolaşır.İki kan dolaşımını ayıran normalde karışmayan ince bir doku tabakası vardır.
Hücre bölünmesi ve farklılaşma adı verilen karmaşık bir süreçte,bebek,plasenta,zarlar ve amniyotik sıvı tek hücreli döllenmiş yumurtadan oluşumunu gerçekleştirir.Adına amniyotik kese de denen zarlar,embriyoyu ve zamanla cenini sarar.Kesenin içindeki amniyotik sıvı dışarıdan gelen darbeleri emerek içeride belli bir ısıyı koruyarak ve kolay hareket imkanı sağlayarak cenine yardımcı olur.
Hamileliğin on ikinci haftasında plasenta tamamen oluşur ve hormon salgılayan bir organ olarak hizmet ederek besin ve atık maddeleri değiştirir.Göbek Bağı,plasentayı doğmamış bebeğinize bağlar.Bağ ceninin göbeğinden yaklaşık olarak plasentanın ortasına doğru uzanır.Plasenta ve göbek bağı sayesinde oksijen ve besinler sizin karnınızdan cenininkine aktarılır.Plasenta da kanınızda çoğu bakteriye karşı koruma sağlar ama çoğu virüs ve ilaç cenine ulaşabilr.Ceninden gelen atıklar plasentada değiştirilir ve kanınız aracılığıyla dışarı atılmak üzere sizin böbreklerinize ve akciğerlerinize taşınır.
Çoklu hamilelik durumlarında bir ya da daha fazla plasenta olabilir.Çoğu tek yumurta ikizi aynı plasentayı paylaşır ama bazen ayrı plasentala bulunabilir.Çift yumurta ikizlerinin ayrı plasentaları vardır ama bu plasentalar bazen birleşerek tek bir büyük organ haline gelebilir.
Hamileliğin ondördüncü haftasında rahminiz yaklaşık olarak bir greyfurt kadardır.Amniyotik sıvı rahim boşluğunu doldurur ve sürekli olarak sıvıyı saran zarların içindeki kan damarlarıyla beslenir.Rahim boynu yaklaşık 2 ile 4 santimetre uzunluğundadır ve hamilelik öncesine oranla daha yumuşak olmasına rağmen hala sert durumdadır.Rahim ağzını dolduran sıvı doğmamış bebeği koruyan bir engel oluşturur.
Hamileliğin Beşinci İle Ondördüncü Haftasında Anne Adayı
Bu dönemde kendinizi alışık olmadığınız ölçüde yorgun hissedebilr,her zamankinden daha fazla uyuyabilirsiniz.Çünkü enerji kaynaklarınız üzerinde yeni talepler vardır ve metobolizma hızınız değişir.Hamileliğin lk aylarında mide bulantıları veya kusmalarla da karşılaşabilirsiniz.Buna genellikle sabah hastalığı denilmesine rağmen günün herhangi bir saatinde olabilir.Kesin nedeni bilinmemekle birlikte plasentanın gelişimiyle salgılanan human chorionic gonadtropin (hCG) bunda rol oynuyor gibi görünmektedir.
Bazı kadınlar bu dönemde ağızlarında metalik bir tat fark ederler ama bunun nedeni bilinmemektedir.Göğüsleriniz ergenlik çağında gelişmesine rağmen sütü üreten bezler siz hamile kalana kadar gelişmezler.Östrojen,progesteron ve diğer hormon seviyeleri hamilelik döneminde artarken,göğüslerinizde bebeğinize süt salgılamak üzere değişim gösterirler.Göğüsleriniz büyür ve hassaslaştıklarını hissedersiniz.Damarlar görünür hale gelebilir ve meme uçlarında hafif bir karıncalanma hissedersiniz.Meme uçları ve Areola (Meme uçlarının etrafındaki alan) büyür ve koyulaşır.Areolada küçük şişlikler emzirmeye hazırlık olarak daha fazla sıvı üretecek şekilde büyür.
Büyüyen rahminiz idrar torbanıza basınç uygulayacağı için daha sık tuvalete gitmeniz gerekebilir.Buna ek olarak vajina sıvılarının salgılanması artar.Bu değişiklikler doğasında belirgin ama büyüklük açısından önemsiz olduğundan (Rahmin üst kısmı kasık kemiğinize neredeyse ulaşmaz bile ) göründüğünden daha farklı hissedersiniz.
