Akut Böbrek Yetmezliği Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Akut Böbrek Yetmezliği Nedir ?
Böbrekler, kandaki atık maddeleri süzme, kan basıncının düzenlenmesine yardımcı olma ve vücuttaki tuz ve su dengesini düzenleme işlevlerini yerine getiremez duruma gelince böbrek yetersizliği gelişir. Kan böbreklerden geçerken süzülerek içindeki artıklar ayrılır ve vücuttan atılmak üzere mesaneye gönderilir. Böbrek işlevi bozulduğunda, akut ( hızlı gelişen ) ya da kronik ( yavaş gelişen ) böbrek yetersizliği oluşabilir. Akut böbrek yetmezliğinde, olayın ardındaki neden saptanır ve başarılı olarak tedavi edilirse, böbrek işlevleri normale dönebilir.
Akut Böbrek Yetmezliğinin Nedenleri Nelerdir ?
Akut böbrek yetmezliğinin nedenleri üç bölüme ayrılabilir;
- Böbrek öncesi nedenler; Kan basıncında ani ve şiddetli bir düşme ( şok ) ya da ağır bir yaralanma ya da hastalık nedeniyle böbreklere gelen kan akışında duraklama
- Böbrek içi nedenler; Enflamasyon, toksinler,ilaçlar, enfeksiyon ya da kan akışında azalma nedeniyle doğrudan böbrek hasarı
- Böbrek sonrası nedenler; Prostat büyümesi, böbrek taşı, mesane tümörü ya da yaralanma nedeniyle idrar akışının ani olarak durması
Akut Böbrek Yetmezliğinin Belirtileri Nelerdir ?
Başlangıç dönemi dışında iki evreye ayrılır.
- Oligüri Evresi : Çeşitli nedenlerle nefronlar harap olduğundan idrar miktarı 400 ml’den az olup bu miktar 100 ml’ye kadar azalabildiği gibi bazen hiç idrar yapamayabilir. ( Anüri ). Bu evrede idrar miktarının birden azalmasına bağlı olarak üreyle birlikte pek çok madde kandan süzülemedikleri için birikirler. Kanda potasyum, sülfat, kreatin, fosfor, NPN ( non protenize azot, BUN ) artar. Klor, kalsiyum, karbondioksit azalır. Hastalarda proteinüri ( idrarda protein olması )i hematüri ( idrarda kan olması ), halsizlik, bulantı, kusma, hipertansiyon oluşur. Bu evre 1-2 günden birkaç haftaya kadar sürebilir.
- Diürez Evresi : Bu evrede nefronlardaki bozukluklar düzelmiş ve hasta bol miktarda idrar çıkarmaya başlamıştır. Hasta günde 1-2 litre bazen 3-4 litre idrar çıkartır. İdrar miktarı arttıkça kanda biriken potasyum, fosfor, kreatinin, sülfat, NPN ( Non proteinize azot, BUN ) gibi maddeler dışarı atılır ve kan biyokimyası normale döner.
Akut Böbrek Yetmezliğinin Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Akut böbrek yetmezliğinde nedene yönelik tedavi böbrek işlevinin hızla düzelmesine yol açar. Kan basıncı, vücut sıvısı ve elekrolikitlerle ( kandaki mineraller ) ilgili anormalliklerin de değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi gerekir. Bazı vakalarda böbrek işlevini idame ettirme için diyalize ( kanın vücut dışında bir makine aracılığıyla süzülmesi ) gereksinim olabilir.