Amerikan Yerlilerinin Dinleri Nelerdir? Özellikleri Nelerdir?
Günümüzde Güney Amerika’nın Yerli halkları dinsel inançlarını bölük pörçük korumuşlardır; Kuzey Amerika’nın yerli halkları ise özgün Şamanist dinlerine dönüş eğilimi içindedir.
Orta ve Güney Amerika’nın gelişken kadim kültürlerindeki dinlerden günümüze sadece kalıntılar ulaşrken, Gerek Amerikan Yerlilerini, gerekse Kuzey Kanada ve Grönland’ın Eskimolarını kapsamak üzere Kuzey Amerika’nın yerli dinlerinin temellerini korunmuştur.
Gelişken Kültürlerin Mirası
İspanyollar 16. Yüzyılda Orta ve Güney Amerika’yı fethederken, bölgenin Aztek, İnka ve Maya yerli dinlerini sistematik biçimde yok ettiler. Devlet denetimi bir tarım biliminin uygulandığı savaşçı kent devletlerinde tanrılara ve yaratılışa ilişkin mitlerin, takımyıldızlara dayanan astrolojik hesaplamaların, bağımsız olarak geliştirilmiş takvimin ve insan kurban etmeyi kapsayan kült törenlerinin önemli bir kültürel rolü vardı. Daha sonraları yoğun propagandayla Yerli halklara benimsetile Hristiyanlık kadım dinsel kültüre özgü geleneksel kültlerle ve büyü törenleriyle karıştı; böylece ‘’ Maya Katolikliği ‘’ olarak anılan ve hala varlığını sürdüren benzersiz bir din ortaya çıktı.
Kuzey Amerika Dinleri
Kuzey Amerika’nın asıl sakinleri çoğu kez Amerikan Yerlileri olarak anılır. Önceleri esas olarak avcılıkla ve toplayıcılıkla geçinen bu halkların dinsel algılamalarında avcılık törenleri ve hayvan ruhları, ayrıca avcılara yol gösterdiğine ya da onları koruduğuna inanılan ‘’ hayvan efendileri ‘’ önemli bir yere sahipti. Yerleşik tarımsal topluluklar ise erişkinliğe geçiş, hasat ya da kuraklık gibi vesilelerle dinsel törenler yürütürdü. Bu törenleri çoğunlukla rahipler yönetirken, şamanlar ve şifacılar da kutsal işlevleri yerine getirirdi.
Bütün kabileler, içinde yaşanılan ortamla ilişkilendirilen doğaüstü ve çoğu kez kişilikten yoksun güçlere yaygın inancı paylaşırdı. Bununla birlikte nesnelere ve canlılara özgü güçlerle temsil edilen kişisel koruyucu ruhlar da vardı. Bazı kabileler daha yüce bir ruha da tapardı; bu ruh Siular arasında ‘’Wakan Tanka ‘’, Algonkinler arasında ise ‘’ Manito ‘’ olarak anılırdı.
Özel olgulardan biri, insan, hayvan ya da bitki olmasına bakılmaksızın her türlü ölüye saygı gösterilmesiydi. Ölüler özel bir duygusal bağla anılırdı. Çoğu kez bir kabilenin adını aldığı totem hayvan, çeşitli topluluklar arasındaki sınır çizgilerini belirlerdi. Ayrıca kartal, ayı, manda, samur gibi hayvanların adlarıyla anılan ‘’ hekimlik bağlaşıklıkları ‘’ vardır. Bu topluluklar çoğu kez tıbbi ya da kutsal bilgileri paylaşırdı.
Avrupalıların kıtayı ele geçirmesiyle ve buna eşlik eden misyonerlik çalışmalarıyla birlikte Kuzey Amerika Yerlilerinin birçoğu Hristiyanlığı benimsedi. Bu durum geleneklerden ani bir kopuşu getirdi. Daha sonraları canlandırılan eski Yerli dinleri geleneksel kültürle karışmış Hristiyan unsurların da yer aldığı yeni bir yapı taşır.