Araçtaki bazı parçalar ufak tefektir, görünmeyen yerlerdedir ama tahmin edemeyeceğiniz kadar önemli işlevlere sahiptir. Otomobillerde bulunan EGR valfi de bu tür parçalardan biridir.
Çoğu kişinin ancak bozulunca tıkanınca adını öğrendiği EGR valfi emme manifoldunun üzerinde bulunan ve egzoz emisyonunun düşürülmesine yarayan bir vanadır.
Otomobillerde içten yanmalı motorlar kullanılmaktadır. Sistem yakıt ve havanın yanma bölümünde yanarak açığa çıkan enerji ile aracı hareket ettirmesine dayanır. Doğal olarak yanmadan sonra oluşan gazlar egzoz yoluyla atılır.
Mühendisler yanma sonucu oluşan egzoz gazının kısmen yeniden yanma işlemine tutulması için EGR valfini tasarlamışlardır. Peki neden egzoz gazı tümüyle dışarı atılmıyor da biraz yeniden yakılıyor ? Bunun üç önemli nedeni vardır.
Motordaki yanma odasında sıcaklık yüksektir. Bu yanmaya müdahale edilmeseydi sürekli çalışan bir arabada bu sıcaklık daha da yükselecek ve sıcaklık tehlikeli boyuta ulaşacaktı. Üstelik yanma sonucu oluşan azot oksitler yüksek sıcaklıkta daha tehlikeli olacaktı.
Egzoz gazının biraz yanma odasına yeniden gönderildiğinde ortamdaki oksijen oranı azalıyor ve yanma hızı düşüyor. Böylece sıcaklık kontrol ediliyor ve motor zarar görmekten kurtuluyor. Bu yeniden yanmanın iki önemli faydası daha var. Egzoz gazını yeniden yakmak yakıt tasarrufu sağlıyor. İkinci olarak da egzoz gazı bir daya yanınca içindeki zararlı madde miktarı da azalmış oluyor.
İşte bu tüm bunlar EGR valfi sayesinde gerçekleşmektedir. EGR valfinin kontrolü aracın bilgisayarlı beynindedir. Egzoz gazının ne kadarının yeniden işleme sokulacağını beyin belirler.
Bazı kişiler EGR valfini iptal ettirmek istemektedirler. Bunun gerekçesi şudur. “Eğer yanma odasına egzoz gazı gönderilmezse yanma hızı törpülenmez ve araç daha yüksek hıza-güce ulaşır” Yani EGR valfinin iptal edilmesinin aracın performansını artıracağını düşünenler vardır.
Fakat EGR valfi iptal edilirse yakıt harcaması artacak, çevreye salınan zehirli gaz miktarı artacak ve motor ömrü azalacaktır. Büyük şehirlerde çocuklarda sıkça astım görülmesinin sebeplerinden birisi trafik nedeniyle oluşan egzoz gazlarıdır. İnsanlar bir de EGR valfini iptal ettirirlerse hava daha da kirlenecektir.
EGR valfinin iptal edilmesinin iki sakıncası daha vardır. Birincisi araç muayenesinde sorun olması diğeri ise beyinin bu durumu tanımamasıdır. EGR valfini iptal ettirmeyi tavsiye etmemekle birlikte eğer iptal ettirirseniz beyine yeni durumu tanıtmanız gerektiğini hatırlatıyoruz.
Konu ile ilgili bir video aşağıdadır. Açıklamasını da ustanın ağzından çıktığı haliyle videonun altına belirttik. (Konuşma bire bir aktarıldığı için imla hatalarının kusuruna bakmayınız)
VİDEO AÇIKLAMASI
Merhaba arkadaşlar, ne nedirin bu bölümünde EGR sistemi nedir, nasıl çalışır, iptal edersek güç kazanma imkanı var mıdır? Bunlardan bahsedeceğiz.
Daha önce katalitik konvertörü anlatmıştım, GPS’i anlatmıştım, egr de bunlar gibi egzoz sisteminin bir parçası ve emisyonu düşürmeyi amaçlıyor. Ama buradaki sadece azot oksit emisyonlarını azaltmayı planlayan bir sistem. Bunu da şu şekilde sağlıyor, azot oksitlerin no ve no2’nin oluşması için yüksek sıcaklıklara ihtiyacı var ve yanma sırasında 1300-1400 derece gibi bir yanma sıcaklığı gerçekleşiyor. Ve bu sırada da havanın içinde bulunan azot ve oksijenler birleşerek no ve no2 oluşturabiliyor.
Bu sistemde de bunların emisyonlarını azaltmak için yanma sıcaklığı düşürülüyor. Yanma sıcaklığını düşürebilmek içinde enme manifoldundan içeriye egzoz gazının bir miktarı geri gönderiliyor. Zaten egr açılımını da egzoz gazının tekrar kullanılması anlamına geliyor. Bu egzoz tarafından çıkan gazların bir kısmı emme manifolduna tekrar gönderiliyor, bu sayede temiz hava yerine temiz oksijen yerine egzozdan çıkan yanmış gazları gönderiyorsunuz.
Bu şekilde içeride temiz hava miktarını azaltıyorsunuz. Ama kalan boşluğu da diğer gazlarla dolduruyorsunuz. Bu da yanma gerçekleştikten sonra egzoz gazlarının da ısınarak buradaki toplam sıcaklığın düşürülmesi amaçlanıyor. Bu sistem kullanıldığı zaman no ve no2 emisyonları yüzde otuz civarına kadar düşürülebiliyor ve eskiye nazaran oldukça hassas bir şekilde çalışıyor. Parçalarına baktığımız zaman bir egr valfi var, bu ne kadar gaz gönderileceğini ayarlayan bir parça. Bunun ayrıca bir tane soğutucusu var. Egr valfinin içerisinde de gaz miktarını ayarlayabilen dişli motor var. Bu sistemlerde pompa yardımıyla egr valfi açılıp kapatılıyordu. Ama artık günümüzdeki otomobillerde elektrikli bir şekilde kontrol ediliyor.
Video burada sonlanıyor, yorumlarınızı bekliyoruz.