Ekonomi Politikasının Temel Hedefleri Nelerdir ?
Dünyadaki bütün toplumlarda hükümetin ulaşması gereken bazı ekonomik hedefler vardır. Bu hedefleri etkinlik, adil gelir dağılımı, büyüme, istikrar ve iç ve dış borçlardan kaçınmak şeklinde sayabiliriz. Şimdi bunları kısaca gösterelim.
Etkinlik
Kaynakların en verimli şekilde tam olarak kullanılması üretim etkinliğini ifade eder ve üretim olanakları eğrisi üzerinde herhangi bir nokta ile gösterilebilir. Kaynakların tam veya en verimli şekilde kullanılamaması ise açık ve gizli her türlü işsizliği ifade eder ve üretim olanakları eğrisinin içinde herhangi bir nokta ile gösterilebilir. Bir toplumda, işssiz olup iş arayanlar, kamu iktisadi teşebbüslerinde çalışıyor görünüp üretime bir katkısı olmayanlar ile, atıl durumda bulunan fabrika ve teçhizat kapasiteleri, kaynakların tam olarak kullanılamadığına ilişkin örneklerdir. Kaynaklar tam olarak kullanılmadığında toplum, mevcut kaynaklar ve teknoloji düzeyi ile üretilebileceğinden daha azını üretiyor olacak ve ekonomide verimsizlik söz konusu olacaktır. Bir toplumda işsizliğin yüksek düzeyde olmasının ekonomik maliyeti yanı sıra sosyal maliyeti de vardır. Birçok sosyal sorunlar özellikle işsizliğin çok olduğu dönemlerde artış gösterir. Bu sosyal sorunlar arasında hırsızlık, alkole düşkünlük, intihar, depresyon ve şiddet olaylarını sayabiliriz.
Adil Gelir Dağılımı
Büyüme
Ekonomik büyüme ekonominin üretim kapasitesinin artırılması ve dolayısıyla daha fazla mal ve hizmet üretilmesidir. Bu da reel GSMH ( Gayri Safi Milli Hasıla ) veya reel GSYİH’daki ( Gayri Safi Yurtiçi Hasıladaki ) artış oranı ( yüzdesi ) ile ölçülür. Reel GSMH veya reel GSYİH’nin nüfusa bölünmesi ile elde edilen kişi başına düşen ortalama gelirdeki artışlar da çok önemli olup, bir ülkede zaman akışı içinde refah düzeyindeki artışları anlamamıza katkıda bulunur. Hükümetlerin hedefi ülkedeki milli geliri ve özellikle de kişi başına düşen milli gelir düzeyini artırmak olmalıdır. Diğer etkenler sabit iken. İnsanların gelirleri ve dolayısıyla satın alabilecekleri mal ve hizmetler ne kadar fazla olursa kendilerini o derece mutlu hissederler. Hükümetlere düşen de bunun sağlanması için gerekli ekonomik politikaları uygulamaktır.
İstikrar
İstikrar, üretim ve fiyatlardaki dalgalanmaların kontrol altında olmasını ifade eder ve daha çok fiyat istikrarı için kullanılır. Genellikle, fiyat istikrarından enflasyonun kontrol altına alınması anlaşılır. Enflasyon, fiyatlar genel seviyesindeki artış sürecini ifade eder ve ekonomiyi olumsuz olarak etkiler. Enflasyon, ekonomiyi bazı kimselerin kazanıp bazılarının da kaybettiği büyük bir kumarhaneye çevirir ve sınırlı kaynakların yanlış yönlendirilmesine neden olur; etkinlik, adil gelir dağılımı ve büyüme gibi temel ekonomik hedeflerin elde edilmesini güçleştirir.
İç Ve Dış Borçlanmadan Kaçınmak
Bütçe ve dış ticaret açıkları iç ve dış borçlanmalara neden olur. Bir devletin iç ve dış borçları arttıkça ekonomik hedeflerin elde edilmesi çabası güçleşir. Ülke, içinden çıkılması zor bir bataklığa saplanır. Türkiye’de olduğu gibi, devlet bu borçların faizlerini ve ana parasını ödemekte zorlanır ve bu da ekonomik büyüme, adil gelir dağılımı, etkinlik ve istikrar hedeflerini çok olumsuz etkiler. 2013 yılı için Türkiye’nin brüt dış borçları 388 milyar Amerikan doları civarında olup ülkeyi yurtdışına bağımlı hale getirmiştir.