Gebelik, her kadının hayatında yaşadığı en özel anların başında gelen bir süreçtir. Bu dönemde hem fiziksel hem de ruhsal anlamda anne adaylarında değişimler yaşanır. Hamilelik döneminde, anne ve bebek sağlığı için titizlikle hareket edilmelidir. Yoğun çalışma temposu, ağır eşyaların kaldırılması, ağır spor ve benzeri alışkanlıklardan vazgeçilmelidir. Bununla yanı sıra yüksek dozda radyasyon yayan alanlarda bulunmak tehlikeli sonuçlar getirebilir. Öyle ki yüksek doz radyasyona maruz kalmak, doğumsal anormallikler, büyüme ve gelişim geriliği, düşük tehlikesi, zihinsel ve bedensel özür gibi zorlu durumların yaşanma riskini artırabileceği gibi sonuçlarında ölüm tehlikesi de ortaya çıkar.
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Radyoloji bölümünden Prof. Dr. Aylin Hasanefendioğlu Bayrak, gebelikte radyasyondan korunmak hakkında önemli açıklamalarda bulundu.
Radyasyon, gebelikte büyük tehlike arz ediyor
Gebelik sırasında, radyasyon bulunan alanlarda uzak durmak bebeğin sağlığı için birincil amaçtır. Radyolojide tanı konulmasının yanı sıra tedavi yöntemleri için sıklıkla kullanılan yöntemler radyasyon (X ışını) içerir. Ancak hamilelik döneminde herhangi bir aksaklık yaşanması halinde ultrason ile görüntülenemeyen durumlarda MR görüntüleme cihazlarından cihazları kullanılmak zorunda kalınır. Gebelik takibi sırasında öncelikli koruma yöntemi radyasyon yayan cihazlardan korunmak olsa da, yolunda gitmeyen bir durumda mecbur kalınır. Sağlıklı ilerleyen gebeliklerde ultrason cihazı ile görüntüleme yapılır. Ultrason ile görüntüleme sırasında görüntülenecek alana prob cihazı ile ses dalgaları gönderilerek, ekranda görüntü elde edilir. Gebeliğin her döneminde kullanılan ultrason ile görüntüleme sırasında anne ve baba adayları için eğlenceli dakikalar yaşanabilir. Bu nedenle ultrason gebelik görüntüleme hem sağlıklı hem de keyifli bir yöntemdir. Ancak ultrasonun yetersiz geldiği durumlarda, MR görüntüsü gerekebileceği gibi bu görüntüleri elde etmek için hastaya ilaçlar verilebilir. Bu ilaçların da bebek üzerinde olumsuz etkileri olduğu bilinmekte ve genellikle gebelik döneminde kullanılmamaktadır.
Radyasyon içerikli bir yöntem kullanılırsa ne olur?
Radyasyon, gebelik döneminde özellikle ilk 3 ay kesinlikle uzak durulması gereken bir durumdur. Hastaya, radyasyon içerikli bir tedavi uygulanması şartsa, bu durumda çekimin hangi bölgeden yapıldığı ve çekim sonrasında kişinin ne kadar radyasyona maruz kaldığı tespit edilerek uzman kontrolü yapılmalıdır. Vücudun maruz kaldığı radyasyon miktarı, zarara yol açabilecek düzeyde gebelik sonlandırılmalıdır. Hastanın hayati tehlikesi olduğu durumlarda yapılmak zorunda olunan radyasyon içeren tetkikler (Anjiografi ya da Bilgisayarlı tomografi gibi) gebelik sonrasına ertelenemez. Bu durum karşısında gebenin karnının üzerine kurşun bariyer yerleştirilerek, bebeğin maruz kalacağı radyasyon riski minimuma indirilir.