Ödem Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Photo of author

By Bilgio.Net

Ödem Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Hücreler arası alanda sıvı birikmesine ödem denir. Genellikle tuz birikimi ile birliktedir. Vücuda ağız yolu ile alınan 9 gram tuz yaklaşık olarak 1 litre su tutar.

Böbrek hastalıklarında böbrekten su ve tuz tutulumu artması, idrar miktarının azalması, protein kaçağı olması ödeme neden olur.

İdrarla bol miktarda protein atılan nefrotik sendromda buna paralel olarak kanda protein azalır. Protein, damar içindeki sıvının hücresel alana geçmesine engelleyen en önemli yapıdır. Kandaki protein azalınca sıvı damar dışına çıkarak ödem, yani şişmeye neden olur.

Kalp yetmezliğinde yine böbreklerden tuz tutulumu arttığı için ödemler oluşur. Diyaliz hastalarında zayıflamaya veya aşırı sıvı alımına bağlı ödemler oluşur.

Amlodipin gibi tansiyon ilaçları ve kortizon kullanımı ödem yapabilir. Gamsitabin isimli kemoterapi ilacı da bacaklarda ödeme neden olabilir.

Varis veya toplardamar yetersizliklerinde de ödem oluşabilir.

Troid bezinin az çalışması, karaciğer yetmezliği, lenf dolaşımının tıkanması, toplardamarların tıkanıklığı, tansiyon yükselmesi de ödeme neden olur.

Kadınlarda hamilelik, adet dönemleri, menopoz, aşırı tuz tüketimi, az su içmek, magnezyum eksikliği, B vitamini eksikliği gibi durumlarda vücutta su tutulur. Orta yaş bayanlarda gelişen idiyopatik ödemin nedeni bilinmemektedir.

Deri altında yaklaşık olarak 2 litre sıvı birikmesi ile ödem fark edilebilir. Bazı hastalarda ise 5 litre sıvı birikene kadar ödem fark edilmeyebilir.

Ödem’in Bulgu, Belirti ve Yakınmaları Nelerdir ?

Sıvı birikimi deri altında, akciğer, akciğer zarı, karın içi ve kalp zarı gibi organlarda olabilir.

Deri altında sıvı birikmesine ödemin üzerine parmakla basınca bırakır. Lenfödem veya miks ödemde ise iz bırakmayan sert ödem vardır. Genellikle bacaklardan ödem muayenesi yapılır. Sürekli yatan bir hasta ise, bel alt kısmından ödem muayenesi yapılmalıdır. Akciğerde sıvı birikmesi ile nefes darlığı gelişir. Tansiyon yüksek saptanabilir.

Nefes darlığı, kalp hastalığı şikayeti, boyun damarlarında genişleme varsa kalp hastalığını düşündürür. Sarılık, karaciğer büyümesi, karaciğer fonksiyon testlerinde yükseklik tespit edilmesi halinde karaciğer hastalığı yönünden araştırma yapılır. İdrarda protein, idrar miktarı azlığı, kanda protein azlığı, kolesterol yüksekliği, üre ve kreatinin yüksekliği böbrek hastalıklarında olmaktadır.

Akciğer röntgeni ile akciğerde sıvı birikimi ve kalpte sıvı birikime bağlı kalp gölgesinin büyüklüğüne bakılır.

Tün nedenler dışlandıktan sonra idiyopatik ödem tanısı konabilir.

Ödem’in Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?

Böbrek hastalığında su ve tuz kısıtlanır. İdrar söktürücülerle idrar miktarı artırılarak vücuttan fazla sıvının uzaklaştırılması sağlanır. tansiyon kontrol altına alınır. kolesterol yüksekliği tedavi edilir. Pıhtı oluşumunu engellemek için kan sulandırıcı başlanır. Böbrek yetmezliği gelişirse diyaliz tedavisi yapılabilir. Diyaliz hastası ise kuru ağırlık yeniden değerlendirilerek diyaliz ile sıvı çekimi yapılır.

Akciğer zarında toplanan sıvı ciddi nefes darlığı yapıyorsa, iğneyle sırttan sıvının alınması gerekebilir. Kalpte sıvı birikmesinde idrar söktürücülerle sıvı uzaklaştırılmaya çalışılır. Ödeme neden olan hastalığın tedavisi düzenlenir.

Tıbbi tedavide ödemin çözülmesi için en çok furosemid türü idrar söktürücüler kullanılır. Potasyum ve magnezyum eksikliği yapabileceği için bu parametreler kan tahlilleri ile kontrol edilmelidir.

Nedeni belli olmayan idiyopatik ödemde yeterli su tüketmek, dengeli beslenmek ve egzersiz önerilir.

Ödem’de Beslenme Şekli Nasıl Olmalı ?

Sodyum tüketimi azaltılmalıdır. Gıda ile alınan aşırı sodyum vücuttaki sodyumu artırarak sıvı birikimine yol açar. Tuzun azaltılması kuralı çeşitli sağlık sorunlarına sahip insanlar için özellikle geçerlidir. Zaten ödemi olan bütün insanların tuzu sofralarından kaldırmaları gereklidir. Yüksek sodyumlu besinlerden kaçınılması, ödem ile ilişkili yakınmaları azaltmaya yardımcı olacaktır. Aperatifler, kızarmış yiyecek ve fast-food tipi tuzlu gıdaların tüketimi sınırlandırılmalıdır. Her gün ne kadar sodyum tüketilebileceği konusunda doktor ile görüşülmelidir. Dışarıda yemek yenmemesi, evde yemek yenmesi tuz diyetinin iyi yapılmasını sağlar.

Ödeme neden olabilen iltihabi süreci azaltmaya yardımcı meyve, sebze ve diğer sağlıklı gıdalardan zengin bir diyet alınmalıdır. Balık, deniz ürünleri, meyve, sebze, fındık, ayçiçeği, fasulye, bezelye, patates, badem ve tam tahıllar yararlıdır. Omega-3 yağ asitleri ve tekli doymamış yağ asitleri içeren yağ ve gıda tüketilmelidir.

B vitaminleri ve demirden zengin yiyecekler ödemi hafifletmeye yardımcı olabilir. Yeşil yapraklı sebzeler, tam tahıllar, deniz sebzeleri bu gruptan olup tüketilmelidir.

Kabak, karahindiba, kuşkonmaz, pancar ve benzeri doğal idrar söktürücü gıdalar yenmelidir.

Ödem’de Yaşam Tarzı Değişiklikleri Nelerdir ?

Oturulduğu veya yatıldığı zaman ayakların altı desteklenerek yukarı kaldırılmalıdır. Günde en az 3 defa 30 dakika süreyle kalp seviyesinden yukarıda tutulmalıdır. Diz veya ayak bileğinin altına yastık konması yeterlidir. Geceleri yatağın ayakucu tarafının tahta veya tuğla ile kaldırılması da yarar sağlar.

Ödem olan vücut bölümüne kalbe doğru nazikçe masaj yapılabilir. Şiddetli ödemi olanlarda lenfatik masaj yapmasını bilen bir masaj terapistinden yardım alınabilir. Toplardamarda tromboz ismi verilen pıhtı oluşumu varsa masaj yapılmamalıdır, akciğere pıhtı atma riskine neden olabilir.

Egzersiz yapılması dolaşımın düzenlenmesi ile ödemin azalmasını sağlayabilir. Sabit ayakta durulmamalı, genel duruma uygun, doktorun önerdiği düzeyde aşırıya kaçmayacak yürüyüş yapılmalıdır. Yürüyüş esnasında bacak kaslarının çalışması ile toplardamarlardan kalbe doğru kanın ilerlemesine yardımcı olunur. Günde birkaç defa 15-30 dakikalık yürüyüşler yapılmalı, yürüyüşler esnasında dinlenmek için otururken veya yatarken, ödem olan bacakları veya kollar yukarı kaldırılarak biraz tutulmalıdır.

Bacaklar aşırı sıcak altında tutulmamalıdır. Aşırı ısı değişimleri ödemde artışa neden olabilir. Her zaman hava koşullarına uygun giyilmeli, ödemi şiddetlendirebilecek güneş yanıklarını önlemek için güneş kremi kullanılmalıdır. Buna ek olarak, aynı zamanda ödemi artırabilecek olan aşırı sıcak veya soğuk banyo ile duştan kaçınmalıdır.

Ödemin neden tedavide kullanılan ilaçlar ise alternatif ilaç seçenekleri için doktor ile görüşülmelidir.

Baskı sağlayarak ödemi azaltan varis çorapları birçok kişide yararlı olmaktadır. Bacakta açık yarası olanların kullanmaması gereklidir. Varis çorabı için doktordan tavsiye alınmalıdır.

Ödem varsa, altta yatan hastalığın tanısı konmadan, doktorun bilgisi haricinde idrar söktürücü veya bitkisel ürün alınmamalıdır.

Cilde özen gösterilmelidir. Özellikle şiddetli ödemden etkilenen vücut bölümünü örten deri hassas olduğundan özel bakıma alınmalıdır. Doğru temizleme, nemlendirici kremlerin günlük kullanımı ve deri yaralarının doğru temizlenmesi daha ciddi bir cilt sorunu gelişmesini önlemek için gereklidir. Şişirilebilir bir pompa şeklinde olan, kolları veya bacakları sararak kullanılan özel kıyafetler yararlı olabilir. Böylece şişmiş bacağa veya kola giyilen kıyafet şişirilerek ödem azaltılabilir. Bu konuda doktordan bilgi alınabilir.

Ödem’de Önerilen Besin Takviyeleri Nelerdir ?

  • Hidroksietil rutozit

Ödem’de Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler Nelerdir ?

  • Genellikle idrar söktürücü özelliği olan altınbaşak otu, atkuyruğu, karahindiba ve ardıç meyvesinden hazırlanan çaylardan yararlanılmaktadır.
  • Karahindiba
  • Yaban mersini
  • At kestanesi
  • Maydanoz
  • Civan perçemi
  • Isırgan otu
  • Huş ağacı
  • Su teresi
  • At kuyruğu
  • Çemen

 

Yorum yapın