Seboreik Dermatit Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Seberoik dermatit, ciltte sık olarak görülen iltihabi bir hastalıktır.
Bebeklerde, orta yaş ve yaşlılarda daha sık görülür. Seboraik dermatit bazen bebeklerde sadece bez bölgesinde görülür ve başka hastalıklarla karıştırılabilir. Yağlı cilt yapısına sahip kişilerde daha sık görülmektedir. Ayrıca akne ve sedef hastalığı ile beraber ortaya çıkabilir. Tam nedeni bilinmemekle birlikte ciltte yağ salıgısını arttıran malasezya isimli mantar enfeksiyonu veya sedef hastalığı ile ilişkili cilt iltihabı veya sonbahar ve kışın sık görülmesine bağlı mevsimsel bir cilt hastalığı olabileceği düşünülmektedir.
Parkinson ve depresyon gibi nörolojik ve psikiyatrik hastalıklar, bağışıklık sistemi zayıf olanlar, kalp yetmezliği, şişmanlık ve şeker hastalığı gibi endokrin hastalıklar, yüzün kaşınmasına bağlı hasarı ve bazı ilaçlar seboraik dermatit riskini arttırır.
Seboreik Dermatit Hastalığının Bulgu, Belirti ve Yakınmaları Nelerdir ?
Kafa derisi, saçlar, kaşlar, bıyık, göz kapakları, kulak ve göğüste kırmızı pullu kaşıntılı bir döküntü oluşur. Ayrıca göbek deliği, kalçalar, koltukaltı, göğüs, sırt ve kasıklar gibi deri kıvrımlarında da oluşabilir. Sarı ve beyaz pullu döküntüler cilt üzerinde yama gibi parça parça oluşur. Deri kızarık olup, göz kapaklarında da kızarıklık ve kabuklanma olabilir.
Seboraik dermatit genellikle sağlığı olumsuz etkilemez, fakat dış görünüşü bozduğu için kişiye rahatsızlık verir. Ayrıca kaşıntı ve yanma gibi yakınmalar şiddetli olabilir.
Bazı cilt hastalıklarıyla karışabilir. Kepeklenme, saçlı deride kırmızılık oluşmadan pullanma olmasıdır. Seborede derinin aşırı yap salgılamasına bağlı saçlı deri ve yüzde yakınmalar ortaya çıkar, fakat kepeklenme ve kızarıklık yoktur. Seboresi olan hastalarda seboreik dermatit gelişebilir. Seboreik dermatite ise kızarıklık ve pullanma vardır. Sedef hastalığı, seboraik dermatite benzer fakat eklem yakınmaları, tırnak değişiklikleri gibi bulgular ile romatolojik değerlendirmede seboraik dermatitten ayrılabilir.
Hastalığın tanısının konması için herhangi bir ek tetkik gerekli değildir. Klinik olarak muayene ve değerlendirme ile tanısının konması yeterlidir. Çok az hastada seboraik dermatit tedaviye yanıt vermediği zaman cilt biyopsisi yapılarak başka bir hastalık olup olmadığı değerlendirilir.
Seboreik Dermatit Hastalığının Tıbbi Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Seboreik dermatit herhangi bir tedavi almadan kendiliğinden iyileşebilir. İyileştikten sonra tekrarlayabilir. Yakınmalar fazla olduğu zaman tedavi ile kontrol altına alınabilmektedir. Seboreik dermatitin kesin bir tedavisi yoktur.
Şampuanlar, kremler ve losyonlar seboreik dermatitin ana tedavisini oluşturur.
İltihabi süreci kontrol altına alan kortikosteroid içeren ürünler kafa derisi ya da diğer etkilenen bölgeye uygulanır. Ara vermeden birkaç hafta-ay kullanılması yakınmaları kontrol altına alır. Ciltte incelme gibi yan etkilere neden olabilirler.
Mantarlara karşı etkili ürünler yanıtsız hastalarda tercih edilebilir. Haftada iki kez ketakonazol içeren şampuan kullanılır.
Bağışıklık sistemini etkileyen ilaçları içeren kremler veya losyonlar etkili olup kortikosteroidlerden daha az yan etkiye sahiptirler. Fakat pahalı olmaları ve nadir de olsa kanser riskini arttırmaları nedeni ile ilk tercih değildirler.
Bazen enfeksiyona karşı savaş için metronidazol içeren krem veya jeller tedaviye eklenerek iyileşme görülene kadar günde bir-iki defa kullanılır.
Bazı hastalarda ışık tedavisi ile psoralen isimli ilaç beraber kullanılarak cilt lezyonları düzeltilebilir. Fototerapi ismi verilen bu tedavi koyu renkli saça sahip kişilerde iyi yarar göstermeyebilir.
Katran, zin piritiyon, selenyum ve salisilik asit içeren şampuanlar ve kremler tek başlarına veya diğerleri ile beraber kullanılabilir. Güçlü ilaçların yoğun kullanımı yan etkilere yol açabildiğinden, doktor önerisine göre kullanılmalıdır.
Bebeklerde uygun şampuanlarla nazikçe şampuanlamak cilt lezyonlarını tedaiv etmede yararlıdır. Hafif kortizon içeren krem veya losyonlar, ketakanazol gibi mantar ilaçlarını içeren kremler doktor önerisine göre kullanılabilir.
Seboreik Dermatit Hastalığın Beslenme Şekilleri Nelerdir ?
Anne sütü emen çocukların beslenmesine yumurta sarısı ve karaciğer gibi biotinden zengin gıdaların eklenmesi, bebeklerde seboreik dermatit yakınmalarını azaltmaktadır.
Tedavilere rağmen sık tekrarlayan veya yanıt alınamayan çocuklarda alerjiye neden olabilecek inek sütü, beyaz un ve yumurtanın beslenme listesinden çıkarılması yakınmaların azalmasını sağlayabilir.
Yeterli suyun alınması cildin nemini sağlayarak yakınmaların azalmasını sağlayabilir.
Sıvı kaybına neden olan kafein içeren içeceklerin tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Seboreik Dermatit Hastalığında Yaşam Tarzı Değişikleri Nelerdir ?
Aşırı sıcak veya soğuk ortamlar yakınmaları arttırabilir.
Hafif seboreik dermatitlerde reçetesiz satılan kepek şampuanları yararlı olavbilir. Pirition çinko veya selenyum içeren şampuanlar günlük kullanılabilir. Ketokonazol içeren şampuan hafta 2 gün kullanılır ve arada diğer günlük kullanılan şampuanlar kullanılır. Katran şampuanı veya asetil salisilik asit şampuanı günlük kullanılabilir. Şampuan kullanılırken etkisinde azalma görülüyorsa farklı tipte şampuana geçilip ürün değiştirilmelidir. Şampuanlar, önerilen süre boyunca düzenli kullanılmalıdır. Yüz, kulaklar ve göğüs nazikçe ovalanır ve daha sonra iyice durulanır.
Kafa derisine zeytinyağı sürülüp bir saat bekletildikten sonra tarak veya fırça ile saçlar taranır ve yıkanır.
Düzenli olarak banyo yapılarak sert olmayan, dengeli pH yapısına sahip nemlendiricili sabunla kafa derisi ve vücut yıkanır ve iyice durulanır.
Cilde alkol içeren ürünlerin sürülmemesi gereklidir, yakınmaları arttırır.
Cildin hava almasını sağlayan ve tahriş yapmayan pamuklu yumuşak kumaşlardan yapılmış kıyafetler giyilmelidir. Sentetik giysi ve iç çamaşırı giyilmemelidir.
Sakal ve bıyık uzatması seboreik dermetiti arttırabilir. Bunu engellemek için sakal ve bıyık tıraş edilmelidir.
Cildin kaşıma esnasında tahriş edilmemesi gereklidir. Ciltte tahrişe bağlı enfeksiyon gelişebilir. Kaşıntıyı rahatlatmak için hidrokortizon krem ve kalamin içeren losyon sürülebilir.
Göz kapaklarında kızarıklık veya lekelenme varsa, temizlemek için göz kapakları bebek şampuanı ile her gece yıkanmalı ve bir pamuklu çubukla silinmelidir. Ilık veya sıcak kompresler de yardımcı olabilir.
Bebeğin saç derisi yavaşça yıkanmalıdır. Bebekte seboreik dermatit varsa reçetesiz bebek şampuanı ile günde bir defa kafa derisi yıkanmalıdır. Durulamadan önce küçük, yumuşak kıllı bir fırça ile kepekler gevşetilip bol suyla durulanmalıdır.
Seboreik Dermetit Hastalığında Önerilen Besin Takviyeleri
- Biotin : biotin eksikliğine bağlı olarak yenidoğanda senoreik dermatit gelişebilir. Günde 1 mg biotin takviyesi hem emziren annelere hem de yeni doğana destek olarak verilir. İleri vakalarda doz 10 mg’a kadar çıkarılır.
- Piridoksin : 50 mg/gram piridoksin içeren su bazlı kremin 10 gün boyunca sürülmesi ile hızlı iyileşme gözlenmiştir.
Seboreik Dermatit Hastalığında Önerilen Bitkisel Takviyeler
- Dermatit gelişiminde, papatya, günlük, lavanta, limon, neroli, ardıç uçucu yağlarından masaj ve aromatik banyo şeklinde de yararlanılır. Limon, çay ağacı yağı, biberiye ve sedir uçucu yağları da şampuana ilave edilebilir.
- Aloe vera jel : günde 2 kez % 30 aloe jeli içeren kremin 4-6 hafta boyunca uygulanması ile kaşıntı giderilmiş ve pullanmalar kaybolmuştur.
- Çay ağacı yağı : çay ağacı yağı, Avustralya’da yetişen Melalueca alternifolia bitkisinin yapraklarından elde edilen bir uçucu yağdır. % 5 çay ağacı yağı içeren şampuanlar kullanılması önerilir.
- Biberiye : saç ürünlerine birkaç damla biberiye uçucu yağı ilavesi ile kepek oluşumu önlenebilir.
- Boraj Yağı : günde 2 kez 0.5 ml, dermetit olan bölgeye ovularak tatbik edildiğinde 2 haftada yakınmalarda düzelme elde edilmektedir.
- Hercai menekşe : 1 tatlı kaşığı drog, 1 bardak kaynamış su içinde 5 dakika bekletilip süzülür. Günde 2-3 kez yaş kompres olarak dermatit gelişen bölgeye uygulama yapılır.