Bamya Nedir ? Besin Değeri, Faydaları ve Zararları Nelerdir ?
İngilizce Adı : Okra, Lady’s Fingers, Bhindi, Gumbo
Bilimsel Adı : Abelmoschus Esculentus
Bamya Hakkında Bilgiler
Güney Asya, Etopya ve Batı Afrika kökenli olduğu düşünülmektedir. Bamya sıcak iklimlerde yetişen bir bitkidir. Pamuk, kakao ve hibiskus gibi türlerle ilişkilidir. Kapsül şeklindeki meyve 18 cm civarındadır ve birçok çekirdek içerir. Olgunlaşmadan toplanıp sebze olarak tüketilir. Arapça adı bamya olan bitki, sağlıklı ve popüler bir besindir. Asya’da sebze, besin öğesi ve tıbbi bitki olarak kullanılmaktadır. Pişirilirken bamyadan çıkan sümükümsü madde limon suyu, domates ve sirke ile azaltılabilir. Bamya dilimlenerek pişirilirse oldukça koyu bir kıvam elde edilir.
Bamya’nın Faydaları ve Etkileri Nelerdir ?
Düretik, mide problemlerini önleyici, mideyi rahatlatıcı, bağırsak hareketlerini düzenleyici etkileri bilinmektedir. 2004 yılı tarihli bilimsel bir yayın bamyanın glikozile bileşiklerinin Helikobakter pilorinin insan mide mukozasına yapışmasını önlediği bildirilmektedir. Yapışmayı önleyici etkisi sadece bamyanın taze suyundaki glikoproteinlerin ve çok asidik şeker bileşiklerinin üç boyutlu bir yapı oluşturacak şekilde bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
Farelerle yapılan çalışmalar bamyanın serum ve karaciğer total kolesterol ve trigliseridini düşürüp, safra asitlerinin dışkıyla atılımını arttırdığını göstermiştir. Bamyanın kolesterol yıkımını ve lipid yapımını baskıladığı gösterilmiştir. Oksidasyondan koruyan etkileri ile bamyanın karaciğer koruyucu, bağışıklığı güçlendirici etkileri de gösterilmiştir. Hücre çoğalmasını ve programlı hücre ölümünü tetikleyerek kanser hücrelerinin yayılmasını baskılayan özellikleri bildirilmiştir. Niyerya’da annelerin küçük çocuklarını bamya çekirdeği unuyla zenginleştirilmiş unla besledikleri bildirilmiştir.
Bamya’nın Besin Değeri ve İçerdiği Bileşikler Nelerdir ?
100 gram haşlanıp süzülmüş tuzlu bamyada 22 kcal, 5 gram karbonhidrat, 2 gram şeker, 3 gram diyet lifi, 2 gram protein, 283 IU A vitamini, 16,3 mg C vitamini, 0,3 mg E vitamini, 40 mikrogram K vitamini, 46 mikrogram folat, 0,1 mg B1 ve B2, 0,9 mg niyasin, 0,2 mg B6 vitamini, 0,2 mg pantotenik asit, 9,3 mg kolin, 135 mg potasyum, 36 mg magnezyum, 77 mg kasiyum, 32 mg fosfor, 0,3 mg demir, 0,4 mg demir, 0,4 mg çinko, 0,3 mg mangan, 0,4 mikrogram selenyum bulunur.
Yüksek polisakkaridler, lif, C vitamini, folat, antioksidan maddeler, kalsiyum, potasyum, oleik asit ve linoleik asit gibi doymamış yağ asitleri, fenolik ve flovonoid bileşikler içerir. Çekirdeklerinin ezilmesiyle bamya yağı elde edilir. Stigmastanın alkol ve keton türevleri, lupeol, aurantiamid asetat, heksadekonoik asit gibi bileşikler saptanmıştır. Bamya hücre duvaru polisakkaridler arasında galaktoz, rammoz, galakturonik asit, arabinoz, ksiloglukan, metilglukoronoksilan saptanmıştır.