Budizm’de Nirvana Anlayışı Hakkında Bilgi
Nirvana’ya giden yol ahlaki kurallara uymakla ve kişinin iç dünyasını yoklamasıyla bağlantılıdır. Aydınlanma herkesin ulaşabileceği ve hiçbir tanrıya bağlı olmayan bir şeydir.
Nirvana ( tükeniş ) Budizm’in samsara döngüsünden çıkışla eşdeğer olan kurtuluş hedefidir. Oraya ulaşmak yeniden doğuş döngüsüün yanı sıra üç zihin kirleticisi, şehvet, nefret ve arzudan kurtuluş anlamına gelir. Nirvana öbür dünya cenneti olmadığı gibi, ancak ölümden sonra varılan bir durum da değildir. Kişi yaşadığı sırada da Nirvana’ya ulaşabilir. Nihai tükeniş ( parinirvana) aydınlanmış kişi öldüğünde ve yeniden doğma durumuyla karşı karşıya gelmediğinde gerçekleşir. Theravada Budizmi’nde ağır basılan görüş, Nirvana’ya ansızın gelişen olaylarla değil, kademeli olarak ulaşıldığı yönündedir. Bu yaklaşıma göre Nirvana’ya ulaşanlar arhat ( değerli varlık ) olarak anılır. Böylece Buda unvanı hem mahayana’ya, hem de Nirvana’ya varış yolunu gösteren aydınlanmış çömezlerine verilir.
Buna karşılılk Mahayana Budizm’nde Nirvana’ya ulaşanlar bodhisattva ( aydınlanma varlığı ) olarak nitelendirilir. Bodhisattva’lar bir örnek oluşturmak yerine, başkalarına aydınlanma yolunda yardım etme güdüsüyle hareket ederler ve gönüllü olarak samsara’da kalırlar.
Budizm’de Nirvana’ya Giden Yol
Budizm içinde Nirvana’ya nasıl ulaşılacağı konusunda farklı görüşler vardır. Buda Dört Soylu Doğru’nun sonuncusu olarak, kişinin varoluş döngüsünden Sekiz Aşamalı Yol’u öğretmiştir. Sekiz Aşamalı Yol sekiz unsurdan oluşur; Doğru anlama, doğru niyet, doğru konuşma, doğru davranış, doğru geçim, doğru çaba, doğru özen ve doğru meditasyon. Budist aydınlanma yolu için temel bir husus da beş ahlak kuralına (pança şila ) uymaktır. Bunlar canlıları öldürmekten ya da incitmekten kaçınmak, hırsızlıktan kaçınmak, zinadan kaçınmak, yalan söylemekten kaçınmak ve alkol ya da uyuşturucu gibi sarhoş edici şeylerden kaçınmaktır. Kuralların hepsi kişinin samsara’da kısılıp kalmasına yol açan şehvet, nefret ve arzudan kurtulmasını sağlamaya yöneliktir.
Budizm’de Üç Mücevher Nedir ?
Çeşitli mezheplerin ibadetlerine göre değişik biçimlerde yüceltilmekle birlikte, üç Mücevher temelde Budizm’in üç ana özelliğini bir araya getirir; Buda, dharma ve sangha. Budistler için ana ilham ve rehber kaynağı işlevini gören ‘’aydınlanmış kişi ‘’ ler buda sıfatıyla anılır. Dharma esas olarak Budist öğretileri belirtir, ama evrendeki düzenin ilkeleri ya da evreni oluşturan varoluş unsurları anlamına da gelebilir. Sangha keşişlerin ve rahibelerin büyük önem taşıdığı Budist cemaattir. Üç Mücevher Budist sangha’ya ‘’ sığınma ‘’ törenlerinde tekrarlanarak okunan imam ikrarıdır.