Dut’un Faydaları ve Zararları Nelerdir ?
İngilizce adı Mulberry,Bilimsel adı ise Morus olan Dut’un beyaz,pembe,kırmızı,mor ve siyah türleri bulunmaktadır.Kara dutun vatanı Güneybatı Asya,kırmızı dutunki Kuzey Doğu Amerika,Beyaz dutunki ise Doğu Asya’dır.Güney Avrupa,Orta Doğu,Kuzey Afrika ve Hindistan’da yaygındır.Özellikle beyaz dut ipek böceğinin başlıca gıdasıdır.
Dut’un Faydaları ve Etkileri Nelerdir ?
Dutun sağlığa faydalı etkileri içerdiği antioksidan bileşikler,lif,demir,magnezyum,potasyum ve çinko gibi besin öğelerinden gelmektedir.İçerdiği p-kumarik asit,rutin,morin ve kersetin çeşitli mekanizmalarla enflamasyonu azaltan etkilere sahiptir.Siyanidin-3-O-beta-D-glukopiranozid antioksidan etkilidir.
Serbest radikallerin DNA’ya hasar vermesini önleyerek kanser,kardiyovasküler hastalık,maküler dejenerasyondan koruyucu,yaşlanmayı yavaştıcıdır.İçerdiği flavonoidler kan şekerinin hızla yükselme ve düşmesini önler.Japon bilim adamları dut yaprağındaki deoksinojirimisin isimli bir bileşiğin karbonhidrat yıkımını baskıladığı,kan şeker düzeylerini düşürdüğü ve bu şekilde diyabeti önlediğini bildirmişlerdir.Kolesterol düzeylerini düşürücü etkisi vardır.LDL (Kötü kolsterolü en çok bulunan lipoprotein) oksidasyonunu ve makrofajdan türeyen köpük hücresi oluşumunu önler.Kan basıncını düşürücü,damarları ve karaciğeri koruyucu,anti-enflamatuvar,CRP düzeylerini düşürücü,anti-obezite etkilere sahiptir.Antosiyaninleri melanoma metaztasını önler.
Antioksidan,sinir sistemi güçlendirir,yorgunluğu giderici,kalp krizi ve inmeyi önleyici etkileri vardır.Sindirimi kolaylaştırır,kabızlığı önler.Dut ekstresinin yağlı karaciğer önleyebileceği düşünülmektedir.Karadut şurubunun ağızdaki aftlaraiyi geldiği bilinmekte ve halk tıbbında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Yapraklarının mkrop öldürücü ve antioksidan etkileri vardır.Dut yaprağı özütü içeren içeceklerin antidiyabetik etkileri vardır.
Halk tıbbında saç kırana karşı kullanılmaktaydı.
Dut’un Zararları Nelerdir ?
Fazlaca poleninden dolayı allerji riski taşır.Olgunlaşmamış dut ve yeşil kısımlarının beyaz sütü uyarıcı,zehirli hatta hafif hallusinojeniktir.İçerdiği yüksek potasyum böbrek sorunları olanlarda problem yaratabilir.Dutun hastalıklara olan etkileri hala alternatif tıbbın konusudur,hekime danışmadan fazla miktarlarda tüketilmesi önerilmektedir.
Dut’un Besin Değeri ve İçerdiği Bileşikler Nelerdir ?
100 gram dut 43 kcal,10 gram toplam karbonhidrat (8 gram şeker,2 gram diyet lifi) ,1 gram protein,25 IU A vitamini,136 mg lutein ve zeaksantin,6.4 mg C vitamini,0.9 mg E vitamini,7.8 mg K vitamini,6 mg folat,12.3 mg kolin içerir.Ayrıca tiyamin,pridoksin,niyasin,kalsiyum,demir,magnezyum,çinko ve fosfor,sodyum,potasyum,sağlıklı yağ asitleri,antosiyanin,flovonoidler,beta karoten,alfa karoten,nortropan alkoloidler,nor-psi tropin,amino asitler içerir.Başlıca yağ asitleri linoleik asit ve palmitik asittir.
Olgun bitkinin özellikle gövde kabukları önemli miktarda resveratrol içerir.