El Kindi Kimdir? Hayatı ve Eserleri Nelerdir ?

Photo of author

By Bilgio.Net

El Kindi Kimdir? Hayatı ve Eserleri Nelerdir ?

İslam dünyasının en büyük filozoflarından biri olan ve Orta Çağ Avrupa’sının, kendisini ‘’ Alchindus’’ olarak tanıdığı El Kindi; Platon ve Aristo gibi felsefenin dev isimlerinin çalışmalarını bir sentez haline getirdi. Bilginin ilk basamağının ‘’akıl yürütme’’ olduğunu savunan Kindi, felsefenin yöntemini ispat etme, ispatın hedefini maddeyi şekillendiren ve anlamlandırılan özleri anlama, felsefenin amacını ise Tanrı’ya ulaşma olarak açıkladı.

İzafiyet Teorisini ilk bulan kişi olan Kindi, akla büyük bir önem veren Meşşai felsefe akımını başlattı. Farklı alanlarda üç yüze yakın eser yazan Kindi’nin, on yedi eseri Latinceye, dördü de İbraniceye tercüme edildi.

Bugün Suudi Arabistan sınırları içerinde yer alan Kufe’de 800 yılı civarında asil bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Babası, dönemin İslam halifesi Harun Reşid’in yanında çalışan bir memurdu. Mensup olduğu kabile, sonrada Müslümanlığı seçerek Kufe’ye yerleşmiş bir kabileydi. Dedesi bu kabilenin lideri olan El Kindi’nin babası da uzun süre Kufe valiliği görevinde bulundu.

Kindi, ilk olarak Kufe ve Basra’da dil ve edebiyat alanında eğitim gördü. El Memun, El Mutasım ve El Mütevekkil ile aynı dönemde yaşayan Kindi, Abbasi Halifesi Memun’un 830 yılında kurduğu Beytü’l-Hikme’ye girdi. Burada tercüme heyetinde yer alan Kindi, Yunan ve Hint kültüründen, özellikle felsefe alanındaki eserleri Arapçaya tercüme etti. Bu dönemde tercümelere kendi fikirlerini de eklyerek, kendine ait eserler de ortaya koymaya başladı. Yunan kuru nazariyeciliğini reddederek, düşünce sistemini matematiksel bir temele oturttu ve yeni fikirler ürett,. Mütevekkil tarafından ise hatta olarak görevlendirildi. Ebu Ma’şer Ca’fer bin Muhammed Belhi, Hasneveyh, Naftuye gibi bilim adamlarını yetiştirdi.

Mutezile mezhebi mensupları tarafından desteklenen Kindi, Mütevekkil iktidarında saraydan ve Beyt’ül Hikme’den uzaklaştırıldı ve kitaplarına el konuldu. El-Mutamid’in hükümdarlığı döneminde 873’te öldü.

El Kindi İki Yüz Yetmiş Yedi Eser Kaleme Aldı

El Kindi, bir filozof olmanın yanı sıra bir matematikçi, fizikçi, astronom, doktor ve coğrafyacıydı. Felsefeden tıbba, matematiktten astronomiye, ilahiyattan siyasete, psikolojiden diyalektiğe, astrolojiden kehanete ve optikten kimyaya kadar yirmi ayrı dalda olmak üzere tam 277 eser kaleme almıştı. Eserlerinden dolayı Arapların filozofu olarak anıldı. Şimdi, ter döktüğü alanlardaki çalışmalarına bir göz atalım isterseniz.

El Kindi Hangi Alanlarda Çalışmalar Yürütmüştür?

Matematik : Sayı sistemi üzerine 4 kitap yazdı ve modern aritmetiğin temelini attı. Astronomi ile ilgili çalışmalarında küresel geometriye de katkıda bulundu. Açıların pergelle ölçülmesi fikrini ilk defa o ortaya attı.

Fizik ve Kimya: Bazı metallerin değerli metallere dönüştürülebileceği fikrine karşı çıkarak kimyasal reaksiyonların elementlerde transformasyona yol açamayacağını savundu. Fizik alanında da gometrik optiğe katkı sağlayan Kindi, bu alanda bir kitap yazdı. Işığın yayılmasının zamanla sınırlı olmadığını keşfetti. Görme olayının,gözden koniksel olarak dağılıp genişleyen ve eşyayı saran ışık demeti sayesinde meydana geldiğini buldu. Sıvıların özgül ağırlıklarını hesapladı. Çekim ve düşme konularıyla alakalı deneyler yaptı.

Hava tahminleri üzerine de çalışmalarda bulunarak bu konuda eserler yazdı.

Bütün varlıkların fiziki olaylarının izafi olduğunu, zaman, mekan ve hareketin birbirlerinden bağımsız olmadıklarını ve hepsinin birbirine bağlı izafi olaylar olduğunu ortaya koyarak, Einstein’dan asırlar önce İzafiyet Teorisi’ni açıkladı. Cismin zamanla, zamanın cisimle, mekanın kareketle, hareketin de mekanla ve dolayısıyla hepsinin birbiriyle bağlantılı olduğunu ve müstakil olmadıklarını ve birbirlerine karşı bir önceliklerinin bulunmadığını savundu.

Tıp : O dönemde bilinmekte ve kullanılmakta olan tüm ilaçların, uygulanması gereken dozlarını belirledi.

Müzik : Armoni üretmek için bir araya getirilen çeşitli notaların her birinin belirli bir perdeye sahip olduğunu buldu. Perdesi çok düşük veya yüksek olan notalar kulağa hoş gelmediğinden armoninin derecesinin notaların frekansına bağlı olduğunu öne sürdü. Aynı zamanda bir ses çıkarıldığında, bunun havada kulak zarına çarpan dalgalar oluşturduğunu keşfetti. Perdenin belirlenmesi üzerine bir terkim usulü içeren bir kitap yazdı.

El Kindi İslam Felsefesinin Temellerini Atanlardan Biri Oldu.

İslam’da felsefenin, onunla birlikte başladığı kabul edilen El Kindi, kendisinden bir asır sonra gelerek düşüncelerini geliştiricek olan Farabi ve İbn-i Sina ile birlikte İslam dünyasında felsefe kültürünü kuran kişiler olarak kabul edildi.

Akılcılığın, asla din ile çatışma halinde olmadığını, aksine uyumlu olduğuna dile getirdi. Din ile akıl çalıştığı yerlerde dini tercih etti. Buna gerekçe olarak da, hikmetini akıl anlamasa bile ilahi kaynaklı olan dinin her zaman doğru olmasını gösterdi. Aklın, insan kaynaklı olduğundan yanılmaya ve hata yapmaya her zaman müsait olduğunu kaydetti.

Kainatın Allah’ın hür iradesiyle sonrada yaratıldığını; bu açıdan da sonlu ve sınırlı olduğunu, Allah’ın ontolojik manada ancak menfi şekilde mümkün olabileceğini öne sürdü.

Bilgi teorisinde Aristocu fikre yakın olan Kindi, hislerin ancak cüz’i ve maddi suretler idrak edebileceğini; aklın ise makul alemi kavrayarak külli suretleri anlayabileceğini savundu. Ruhu ve nefsi, cismi olmayan bir cevher olarak tarif etti. Ahlak sahasında ise İslam ahlakıyla Eflatun ve Stoacı ahlakı uzaklaştırmaya çabaladı.

El Kindi’nin Eserlerinin Konuları Nelerdir ?

Toplam yirmi farklı alanda sayısız eser kaleme alan Kindi’nin eserlerinin konulara göre dağılımı şu şekildedir;

  • Astronomi: 16
  • Aritmetik: 11
  • Geometri: 32
  • Tıp: 22
  • Fizik: 12
  • Felsefe: 22
  • Mantık: 9
  • Psikoloji: 5
  • Müzik: 7

Bunların yanı sıra çeşitli biyografiler kaleme aldı; gelgitler, astronomi ile ilgili cihazlar, kayalar, değerli taşlar hakkında kitaplar yazdı.

Yunanca eserleri Arapçaya çeviren ilk tercümanlardan biri olan Kindi’nin kitaplarının büyük kısmı bugüne ulaşmayı başaramadı. Birçok kitabı Cremonalı Gherard tarafından Latinceye tercüme edildi. Orta Çağ’da Latinceye çevrilen kitapları arasında Risale Der Tanzim, İhtiyarat’ül Ayyam, İlahiyat-e-Aristo, el-Mosika, Met-o-Cezr ve Edviyeh Murakkaba gibi eserleri bulunmaktadır.

Yorum yapın