Gebelik ( Hamilelik ) Döneminde Sık Rastlanan Yakınmalar ve Çözümleri Nelerdir ?
Gebelik döneminde bulantılar bazen kusma ile birlikte görülür. Az da olsa günün bütün saatlerinde şiddetli kusmalar olabilir. Bazen, damardan sıvı vererek hastanın durumunun desteklenmesi gerekir. Bu hallerde hastanın mutlaka doktora başvurması gerekir. Hastanın, durumunun önemli olduğunu anlaması ve doktorun tavsiyelerini yerine getirmesi yakınmaların hafifletilmesini, hatta ortadan kalkmasını sağlar. Dinlenme, tavsiyelerden sadece birisidir. Dinlenme ve yatıştırıcı bazı ilaçlarla şikayetlerin ortadan kaldırılması mümkündür. Hastanın, bu durumun kendisine zarar vermeyeceğini bilmesinde büyük yarar vardır. Diyette değişikliklerin yararı olabilir. Hoşlanılmayan bir takım kokulardan uzak durulması da bulantı ve kusmaların giderilmesinde etkin yararlar sağlar.
Gebelik sırasında bağırsak hareketleri de yavaşlar. Midede yanma meydana gelir. Bu yanmanın endokrin bir takım değişikliklere bağlı olduğu bilinir. Mide yanmasında daha önceden var olan mide rahatsızlıkları da etkili olabilir. Böyle hallerde süt içilmesinde büyük yararlar vardır. Gerektiğinde hekimin verdiği ilaçlar kullanılabilir.
Kalın bağırsak faaliyetlerinin yavaşlamasına bağlı olarak kabızlık da görülür. Yalnız kabızlığın önlenilmesi için şiddetli önleyici ilaçların verilmesinden kaçınılmalıdır. Günlük basit yürüyüşler, bol meyve ve sulu besinler alınması sorunu çözmek için yeterlidir.
Ağızda tükürük salgısının fazla olması da önemli bir yakınma teşkil eder. Bir bardak nane suyu, sorunu çözümlemeye yeterlidir. İstenilmeyen, normal olmayan bazı şeyleri yeme eğilimi doğar. Gebeye yakın ilgi ve açıklamalar bunun çözümünü sağlayabilir. Böyle durumlarda kansızlık araştırılır.
Buz yemekten, toprak yemeye kadar değişen istekler, özellikle bağırsaktan yararlı bazı maddeleriin emilmesini zorlaştıracağından gebeler için oldukça zararlıdır. Belirtilen yakınmalar dışında da rahatsızlıklarla karşılaşılabilir. Bu tür yakınmalardan, belirtilerinden ve ne yapmak gerektiğine kısaca değinelim.
Gebelikte, mide girişinde bulunan kapak, hormon değişiklikleri yüzünden gevşer. Böylece mide asidi yemek borusuna kaçarak mide yanmasına neden olabilir.
Anne adayı göğsünün orta yerinde kuvvetli bir yanma duyar. Bu tür yakınmalarda ağır yemeklerden, baharat ve kızartmalardan kaçınılmalıdır. Geceleri ılık süt içilmeli, ayrıca baş, yatakta yüksek tutulmalıdır.
İsilik, daha çok şişman ve çok terleyen gebelerde görülür. Bu tür yakınma hormon değişikliklerinden kaynaklanabilir. Göğüs altı ve kasık gibi daha çok terleyen, derinin kıvrımlı bölgelerinde kızarıklık ve kaşıntı yapar. Bu tür yakınmalarda adı geçen bölgeler sık sık sağlığa uygun doğal sabun kullanılarak yıkanıp kurutulmalı, ayrıca pamuklu giysiler giyinilmelidir.
Rahmin idrar torbasına baskısı ile oluşan sık idrara çıkma sorunu, genellikle gebeliğin ortalarında kaybolur. Belirtisi olduğundan daha sık idrara gitme isteğidir. Geceleri tuvalete kalkmak anneadayına zor geliyorsa, anne adayının akşamları az su içmeli, eğer idrar yaparken yanma duyuluyorsa mutlaka doktora başvurmalıdır. Bunun nedeni idrar yolu iltihabı olabilir.
Anne adayı tuvalete çıktığında, kaşıntı, sancı ve kanamadan yakınıyorsa, nedeni Hemoroid ( Basur ) dir bebek başının, makat çevresindeki damarlara yaptığı baskı nedeniyle buradaki kan dolaşımı bozulur ve damarlar olgunlaşır. Hafif şiddetteki basurlar bebek doğduktan sonra kaybolacağından tedavi gerekmeyebilir. Bu durumda anne adayı kabız olmamaya dikkat etmelidir. Buz torbası koyarak hemoroiddeki kaşıntı hafifletilebilir ve ayrıca uzun süre ayakta kalınmamaya dikkat edilmelidir.
Sabah bulantıları genellikle gebeliğin ilk belirtisidir. Bu tür yakınmalar günün herhangi bir anında da görülebilir. Yorgunluk bulantıyı ve etkilerini artırır, bu durum ancak gebeliğin 12’inci haftasından sonra azalır.
Sigara dumanı ve belirli yemeklerin yol açtığı tiksinme ve kusma isteğini bastırmak için bir şeyler yemeye çalışılmalıdır. Anne adayı, kendisine bulantı veren yiyecek ve kokulardan da uzak durmalı, gün boyunca sık sık fakat azar azar yemek yemelidir.
Özellikle dişler fırçalanırken diş etlerinde kanama görülür. Bu yakınma gebelikte diş etlerinin yuımuşamasıyla daha kolay kanar. Bu da diş eti hastalıklarına ve çürüklere yol açar.
Anne adayı yemeklerden sonra ağzını çalkalayıp dişlerini hafifçe fırçalamalı ve röntgen gerektiren muayene ve genel anestezi gerektiren tedaviden kaçınmalıdır.
Peklikte gebelik hormonu olan projesteron, bağırsak kaslarını gevşeterek bağırsakların çalışmasını yavaşlatırken kabızlığın ortamını hazırlar. Anne adayı, olağandan seyrek tuvalete çıkar ve dışkı da sert ve kuru olur. Bu durumda anne adayı, lif açısından zengin besinler almalı ve bol bol su içmelidir. Ayrıca ger gerektiğinde beklemeden tuvalete gitmelidir. Düzenli jimnastik yaparken, verilen demir ilaçlarını tok karnına bol sıvı ile almalıdır. Doktor vermedikçe müshil ilacı kullanılmamalıdır.
Gebelik döneminde anne adayının tansiyonu normalden düşük olacağından sık sık kendini bayılacakmış gibi hissedebilir ve fenalık geçirme anında baş dönmesi, denge yitimi, oturma ya da uzanma gereksinimi duyabilir. Bu durumdan yakınan anne adayı, halsizlik hissettiğinde ayakta kalmamalı, oturarak kendini daha iyi hissedinceye kadar başını dizlerinin arasına alarak dinlenmeli, sıcak banyodan ya da yataktan birden bire çıkmamalı, sırtüstü yatıyorsa önce yan dönmeli sonra yataktan kalkmalıdır.
Gebelik döneminde anne adayının derisi çok gerildiğinden ciltte çatlaklar belirebilir. Bu tür yakınmada aşırı kilo almanında etkisi olur. Göbekte, kasıklarda ve memelerde kırmızı renkte oluşan gebelik çatlakları enden olarak bütünüyle geçer. Genellikle incecik, gümüşsü çizgilere dönüşürler.
Anne adayının özellikle hızlı kilo almaktan kaçınması gerekir. Ayrıca cildine nemlendirici krem sürmek yararlı olabilir, ancak krem ve melhemler çatlakların kapanmasında işe yaramazlar.
Gebelikte vücudun fazladan su tutması nedeni ile özellikle anne adaylarının bacaklarında biraz şişme görülebilir. Sıcak havalarda, akşamları ayak bileklerinde oluşan şişlikleri normal karşılamak gerekir. Bu tür yakınmalar ağrı ve rahatsızlığa yol açarken, sabahları el parmaklarının şiştiği ve yüzüklerin parmaklara takılamadığı görülür. Bu tür yakınmalarda anne adayının sık sık bacaklarını yükseğe kaldırarak dinlenmesi gerekir.
Hafif egzersizler yaparken bu arada ellerini başın üzerinde tutarak parmaklarını da büküp açmalıdır.
Gebeliğin son aylarında anne adayının bacaklarında varis görülebilir. Şişmanlarda ya da ailesinde varis olanlarda bu tür yakınmalar daha yaygındır. Uzun süre ayakta durma ya da bacak bacak üstüne atma bacaklarda ağrı, bacak ve baldır damarlarında şişlikler oluşturarak bu sorunu ağırlaştırabilir.
Anne adayı, sık sık bacaklarını yükseğe kaldırarak dinlenmelidir. Ayrıca yatarken de ayaklarının altına yastık koyabilir. Ayaklar ile düzenli egzersiz yaparken, sabahları yataktan kalkarken de varis çorabı giymesi yakınmalara karşı yararlıdır.