Hinduizm’de İnsanlar Neye Tapar? Kitapları ve Tanrıları Nelerdir?
Hinduizm’in ayrıcı özelliklerinden biri yüzyıllar süren bir evrimle oluşması ve Veda tanrılarını, çeşitli ilahları, halk tanrılarını kapsayan geniş bir panteonun varlığıdır.
Hinduizm’de altı felsefe okulu vardır: Yoga, Samkhya, Nyaya, Vaişeşika, Purva Mimamsa ve Vedanta. Hindu tanrıları konusunda çeşitli anlayışlar geçerlidir. Az sayıda Hindu bütün tanrıların dünyevi ruh Brahman’ın tezahürleri olduğuna inanır. Bazı Hindular Vişnu’nun var olan her şeyin kökeni ve insan bilincinin kaynağı olduğuna inanır. Diğer Hindular ise Vişnu’nun bedene bürünmüş biçimleri olarak Şiva’ya ya da Krişna’ya inanır. Ama bütün bu anlayışların birleştiği bir ortak inanç vardır. Popüler tanrılar yerel geleneklerde kökleşmiştir ve dolayısıyla geniş bir dindar kitlesince benimsenir. Bu üç tanrı iyiliksever koruyucu Vişnu, yıkım gücü Şiva ve yaratıcı Brahman bir üçleme (trimurti) oluşturur.
Brahman günümüzde geniş bir ilgi görmez. Buna karşılık Şiva’ya Nataraca’nın (Dan Kralı) yanı sıra bir kaplanın sırtına binmiş ve bedeni küle bulanmış bir çileci gibi çeşitli tezahüleriyle tapınılır. Hint tanrılarının çoğuna simgesel ulaşım araçları belirli hayvanlar yakıştırılır. Şiva üç çatallı mızrakla birlikte Nandi adlı boğa üstünde tasvir edilir. Vişnu dünyanın yumuşak huylu koruyucusudur ve hem insansı, hem de hayvansı çeşitli biçimlerle insanlara görünür. Onun yolunu izleyen Vaişnavalar, Buda ve Krişna’nın aslında bedene bürünmüş biçimleri olduğuna ve gelecekte Vişnu’nun başka bir biçimle tekrar ortaya çıkacağına inanırlar. Naga’sına (yılan ) yaslanmış sakin Vişnu görüntüsü çok yaygındır. Çoğu kez bir sedef kabuk, disk, nilüfer ve gürzle birlikte tasvir edilir. Binek hayvan Garuda yarı insan, yarı kartal biçimli efsanevi bir yaratıktır.
Hinduizm’de Dişi Tanrılar
Şaktizm Bengal, Assam ve Keşmir’de büyük önem taşır. Bu gelenek bütün varoluşu bir dişi yaratıcı güç olan Şakti’ye bağlar. Ona duyulan saygı Hint put aracılığıyla kişileşir; Lakşmi, Durga ve Kali gibi tanrıçalara Şaktizmin görünümleri olarak tapınılır. Kali günümüzde en geniş kitlenin taptığı Hindu tanrıçasıdır. Çoğunlukla sekiz kollu yok edici bir güç olarak tasvir edilir; boynunda iblis kafataslarından oluşan bir zincir taşır. Tasvirlerde çoğu kez Şakti’nin daha kibar bir görünümü olan Parvati’yle birlikte Şiva’nın yanında görülür. Saraswat aslında eski Veda tanrıçalarından biri olmakla birlikte Hindu panteonuna alınmıştır. Veda çağlarında ona nehir tanrıçası olarak tapınılmasına karşın, günümüzde öğrenim tanrıçası sayılır ve çoğu kez dört elinden ikisiyle bir müzik aleti çalarken görülür.
Hinduizm’de Kutsal Kitaplar
Hinduizm’in Sanskrit diliyle yazılmış kutsal kitapları sruti ve smriti olarak bilinen iki tür metinden oluşur. Sruti (Duyulan ) metinler ebedi doğruların ve bilgilerin tanrılar tarafından bir yazıcıya aktarılmasıyla ortaya çıkmıştır. Bu şekilde kaleme alınmış olan ve topluca Vedalar (bilgi) olarak bilinen bu metinlerde kurban törenlerine ilişkin talimatlar, mantra’lar ve ilahiler yer alır. Smriti (Hatırlanan ) metinler kuşaktan kuşağa aktarılmıştır. Bunlar arasında ‘’Mahabharata’’ ve ‘’Ramayana’’ gibi destanlar, hukuk metinleri ve başka mitolojik masallar sayılabilir.