Tükenmez Kalemin İcadı : Kim Tarafından Ve Ne Zaman İcat Edilmiştir ?

Photo of author

By Bilgio.Net

Tükenmez Kalemin İcadı : Kim Tarafından Ve Ne Zaman İcat Edilmiştir ?

1880’lerden önce kağıda bir şey yazmanın tek yolu tüy, odun parçası ya da deniz kabuğunu hokkaya batırmaktı. Ya da kurşun kalem kullanmaktı. Tabii zenginler ve ünlüler arasında popüler olan mürekkepli kalemlerden birine sahip değilseniz. Ancak bunların çoğu, 1880’lerde dolma kalemler ilk kez seri üretilmeye başlayıncaya dek, yine mürekkebe batırılarak kullanılmak zorundaydı. Bununla birlikte mütevazı bir tüccarsanız muhtemelen böyle bir kalemin maliyetini karşılayamazdınız. Tabii deri tabakçısı John J. Loud ( 1884-1916) gibi bir tüccar değilseniz.

Massachusetts Weymouthlu John J. Loud, 1880’lerin başlarında imal ettiği deri ürünlerini markalandırmak için kullanabileceği şeyler üzerine kafa yormuş ama pek başarılı olamamıştı. Dolma kalemi sık sık bozuluyordu ve Loud küçük bir rondelayla sabitlenen döner çelik bilye ile ince bir metal tüpten oluşan bir kalem tasarımı üzerinde çalışmaya başladı. Tüpü mürekkeple dolduracak ve mürekkeple kaplanan bilye derinin üzerinde döndükçe mürekkeplenmeye devam edecekti. Böylece kullandığı yüzeyde sözcükler de dahil olmak üzere istenilen izleri bırakacaktı. Loud yaptığı tasarımdan heyecan duyuyordu ve ‘’ döner bilye uçlu kalem ‘’ için patent başvurusunda bile bulunmuştu. 30 Ekim 1888’de tasarıma kendi adıyla patent aldı.

Loud’un karşılaştığı sorun, gerçekleştirdiği tasarımın deri ve başka pürüzlü yüzeyler üzerinde istenen sonucu vermesine karşın kağıt gibi pürüzsüz yüzeylerde istenen sonucu vermemesiydi. Loud biraz çabayla tasarımını iyileştirebileceğini anladı ama konuyu anlattığı herkes ona zamanını boşa harcadığını söylüyordu. Ne de olsa mükemmel kalem çoktan tasarlanmıştı ve artık seri üretiliyordu. Zira dolma kalemler kendi mürekkeplerini bile depolayabiliyordu ve artık ne mürekkebe batırılmaya ne hokkaya ihtiyaçları vardı. Mürekkebin dağılması derdi de son bulmuştu. Ona ‘’ Artık çok geç Bay Loud’’, diyorlardı, ‘’ mükemmel kalemi zaten bulduk, teşekkürler.’’ Hal böyle olunca John J. Loud el çantası ya da ayakkabı dikme işine geri döndü ve bir daha ondan haber çıkmadı.

Bulduğu fikirle ilgili de uzun yıllar bir gelişme olmadı. Sonraları, 1935’te bir Macar gazete editörü eski usul dolma kalemine mürekkep doldurmak için vakit harcamaktan rahatsızlık duymaya başladı. Mürekkep lekelerini temizlemekten ve kalem ucunun gazete kağıdını delmesinden de bıkmıştı. Ancak matbaa mürekkebinin kullandığı kalemdeki mürekkepten on kat daha hızlı kuruduğunu fark etti. Böylece Ladislas Biro ( Laszlo Biro, 1899-1985), kimyager olan erkek kardeşi Gerog’un da yardımıyla bir çözüm aramaya başladı. Ladislas sonraki birkaç yıl John J. Loud’un yıllar önce patentini aldığı tasarıma tıpatıp benzeyen tükenmez kalem tasarımları üzerinde çalıştı. Georg ise daha ince ve hafif olan matbaa mürekkeplerini kullanarak mürekkep numuneleri geliştirdi. Yaz aylarında tatildeyken sahilde yaşlı bir beyefendiyle tanıştılar. Çok etkileyici bir kişiliğe sahip olan bu adam tükenmez kalem modelini çok sevdi. Sonradan Arjantin Devlet Başkanı Agustin Pedro Justo olduğu anlaşılan bu yaşlı adam Macar kardeşleri kendi ülkesine yerleşmeye davet etti ve bir fabrika kurmaları için onlara yardım etmeyi vaat etti.

Ertesi yıl Avrupa’da savaş başlayınca Biro kardeşler tam da bunu yapıp Arjantin’e kaçtılar. Bu arada yol üzerinde Paris’e uğrayıp patent başvurusunda bulunmayı da ihmal etmediler. Arjantin’e yerleştikten sonra yatırımcı bulmakta sıkıntı çekmediler ve 1943’te fabrika kurdular. Ancak yeni kalemlerinin hiç de iyi çalışmadığını anladılar ve tasarımlarını gözden geçirmek için çizim masasına döndüler. İkinci versiyon biraz daha iyi sonuç verdi ama ülkedeki satışlar beklentilerini karşılamadı ve para tükendi. Bu arada, savaş sırasında Arjantin’e üslenmiş olan Amerikalı pilotlar, çok sık doldurulması gerekmeyen ve yüksek irtifada mükemmel çalışan bu yeni kalemleri çok beğenmişlerdi. Ülkelerine dönerken bu kalemleri de yanlarında götürdüler.

ABD Hava Kuvvetleri birkaç Amerikan şirketine kalemin özelliklerini gönderdi ve bu şirketlerden biri piyasaya hakim olmak amacıyla Biro kardeşlere kalemin ABD’de üretim hakları karşılığında yarım milyon dolar patent ücreti ödedi. Aynı sıralarda, Arjantin’de tatildeyken birkaç Biro satın almış olan Chicagolu satıcı Milton Reynolds yasal sorunlardan kaçınabileceğini düşündü, zira orijinal patentlerin süresi geçmişti. Böylece Biro’nun tasarımını ( ya da bakış açısına bağlı olarak Loud’un tasarımını) kopyalayıp üzerinde ABD’de patent almasını sağlayacak iyileştirmeler yaptı.

Ardından Reynolds ürettiği prototipi arkadaşı Fred Gimbel’e gösterdi. Gimbel’in ailesi bir ara dünyanın en büyük mağazalar zinciri olan Gimbel’s mağazalarının sahibiydi. Gimbel zekice bir pazarlama kampanyası düzenledi ve yeni tükenmez kalemi New York Şehri’nde 29 Ekim 1945’te, İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden yalnıza iki ay sonra satışa sundu. Muteber bir New York  Şehri otelinde bir gecelik tek kişi konaklama ücretine denk gelen 12,50 dolarlık bir satış fiyatıyla Gimbel’s mağazası stoklarındaki 10,000 adet kalemin tamamını mağazaya akın eden 5,000 kişiye iki saat içinde sattı. New York Polis Teşkilatı sırf toplanan kalabalığı kontrol altında tutabilmek için elli polis görevlendirmişti. Reynolds Uluslararası Kalem Şirketi, bunu izleyen altı hafta boyunca talebi karşılayabilmek için gece gündüz çalışıp sekiz milyon kalem üretti. Reynolds büyük bir servet sahibi oldu, hatta şirketin Avrupa merkezi olarak kullanmak üzere muhteşem bir Fransız malikanesi olan Chateua du Mesnil St. Denis’i satın aldı. Fakat Reynolds açıkgöz bir iş adamıydı ve diğer şirketlerin çok geçmeden aha ucuz tükenmez kalem modelleriyle piyasaya saldıracaklarını tahmin edebiliyordu. Bu yüzden şirketini satıp 1947’de Güney Amerika’ya yerleşti.

Yorum yapın