Adaçayı Nedir ?Faydaları ve Zararları Nelerdir ?
İngilizce adı Sage,Bilimsel adı ise Salvia officinalis olan Adaçayı Akdeniz mutfağında ve gıda endüstrisinde baharat olarak,geleneksel tıpta bazı enfeksiyon hastalıkları tedavisinde kullanılmaktadır.Fransızlar adaçayını ‘’Herşey İyi’’ anlamına gelen ‘’Toute Bonne’’ olarak isimlendirir.
Salvia frticosa (Greek sage)’nın anavatanı Akdeniz Bölgesidir.Yaprakları yetiştiği bölgeye göre çeşitlilik göstermektedir.Memleketimizde 80’in üzerinde adaçayı türü yetişmektedir,bunların 40’nın endemik olduğu bildirilmiştir.Orta Doğu’da S.fruticosa ile Salvia officinalis’in çaprazlanması le mutfakta kullanılan ‘’Gümüş Yapraklı Adaçayı’’ üretilmiştir.
Adaçayının Faydaları
Anti enflamatuvar ve kansere karşı faydalı etkileri vardır.Adaçayının yaygın kullanımı arasında mide şikayetleri,ağız ve boğaz iltihapları,fazla terleme ve hafif cilt enfeksiyonları bulunur.Ağız yaralarında gargarası yapılır.Uyarıcı,idrar ve balgam söktürücü,mikrop ( Bakteri ve mantar) öldürücü , hafızayı güçlendirici sağlığa faydalı bir çok etkileri vardır.Kan şekerini düşürücü özelliği bulunmaktadır.Menopozdaki sıcak basmaları ve diğer sıkıntıları giderdiği yayınlanmıştır.Kan yağlarını düşürücü etkisi ve Alzheimer’da kullanımı araştırılmaktadır.Sağlıklı gençlerde ruh durumunu ve zihin performansını,yaşlılarda ise hafıza ve dikkati arttırdığını düşündüren iki küçük çalışma mevcuttur.Başka bir küçük çalışma ise hafif ve orta düzeyde yaşlı Alzheimer hastalarında düşünme ve öğrenmeyi iyileştirdiği bulgularını bildirmiştir.
Adaçayının Kullanım Şekli
Bir – üç gram kuru adaçayı bir büyük fincan kaynar su ile demlenir.Yetişkinlerin günde 3 finacana kadar tüketebileceği bildirilmektedir.
Adaçayının İstenmeyen Yan Etkileri
Yüksek miktarlarda veya konsantre çay ve yağı kullanıldığında yan tesirleri vardır.Trans – tuhujon içeriğinin istenmeyen olsı yan tesirleri bulunmaktadır.Gebeler ve süt verenler kullanmamalıdır.Ayrıca diğer ilaçlarla etkileşime girebildiğinden dikkatli olunmalıdır.
Adaçayının İçerdiği Bileşikler
Uçucu yağında sineol ,borneol ,kamfor ,viridiflorol ,beta- karyofillen ,karnozol ve karnozol asit ,rozmarinik asit ,epirozmanol,metil karnozat,sklareol ve tüyon,yaprağında ise tannik asit,oleik asit,ursonik asit,ursolik asit,korosolik asit,fumarik asit,klorojenik asit,kafeik asit,niyasın,nikotinamid,flavonlar,flovonoid glukozidler,östrojenik kimyasallar bulunur.