Adale Romatizması Nedir ? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir ?
Adale Romatizması Nedir ?
Adale romatizmasının diğer adı fibromiyaljidir. Kas ve yumuşak dokuyu etkileyen bir hastalıktır. Dünyada en sık görülen genel bir ağrı hastalığıdır. Sıklıkla orta yaş kadınlarda görülür. Yaşla birlikte görülme sıklığı artar. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Hormonal değişiklikler, stres, beyinde serotonin düşüklüğü gibi faktörlerle ilişkisi olduğu ileri sürülmektedir. Multipl skleroz, inflamatuar bağırsak hastalığı, romatoid artrit gibi sistemik hastalıklarda, kronik yorgunluk sendromu ve migren gibi rahatsızlığı olanlarda daha fazla rastlanmaktadır. Fibromiyaljili hastaların ebeveynlerinde de aynı hastalığın görülme olasılığı yüksektir.
Adale Romatizması Bulgu, Belirti ve Yakınmalar
En az üç ay süren kas ağrılarının olması gerekir. Kulunç ağrısı şeklinde ifade edilir. Kulunca, yani fibrositise en sık sırt ve boyunda rastlanır. Ancak bütün kaslarda görülebilir. Adale içinde oluşan sert düğümcükler hastaya şiddetli ağrı verir. Vücutta hassas ya da tetik noktası denilen ağrı noktaları bulunmaktadır. Ağrı noktalarına bası uygulanarak hassasiyet belirlenir. Tanı koymak için tetik noktaların varlığı gereklidir.
Uyku bozuklukları görülür. Kişi, uyuyamama, gece sık sık uyanma nedeniyle sabahları yorgun kalkar. Yetersiz uyku serotinin düşüklüğüne, o da ağrı eşiğinin azalmasına neden olur. Gece uykusu alınamadığı ve tam olarak dinlenilemediği için gün boyunca keyifsizlik, isteksizlik ya da sinirlilik hali görülebilir. Bu kişilerde, sabah yataktan kalktıkları zaman, ‘’ Sanki dayak yemiş gibi kalktım ‘’ ifadelerine rastlanır. Tükenmişlik görülür. Bu bulgular depresyona ait bulgulardır.
Diğer sık görülen şikayetler hafif göz ve ağız kuruluğudur. Baş ağrısı, ishal, kabızlık, karın ağrısı, hazımsızlık, gaz, şişkinlik, sık idrara çıkma, ağrılı adet görme, kulak çınlaması diğer yakınmalardır.
Adale romatizmalı hastalarda kan tetkikleri ve röntgen filmlerinde birçok yakınma olmasına rağmen herhangi bir bozukluk yoktur.
Adale romatizması, yani fibromiyalji tanısının kanamaması ile hastalar bir hekimden diğer hekime giderler. Ağrı kesicilerle yaşamaya başlarlar. Ağrı kesicilerin yan etkileri ile de uğraşırlar. Ağrı kesicilerin sürekli kullanılması özellikle midesi hassas kişilerde mide kanamasına neden olur. Bu yüzden tanının doğru konması hayat kalitesi bakımından önemlidir.
Adale Romatizmasının Tıbbi Tedavisi
Öncelikle düzenli bir uyku sağlanmalıdır. Uykuyu bozan çay, kahve ve gazlı içecekler akşam saatlerinde tüketilmemelidir. Kafeinsiz içecekler tercih edilmelidir. Antidepresan ilaçlar verilir. Antidepresanların etkisi için en az iki hafta beklenmelidir. Hekimin tavsiye ettiği şekilde kullanılmalıdır. Antidepresan etkinin oluşması beklenirken bu dönemde yakınmaları azaltmak için ağrı kesici ilaçlar verilir. Sürekli ağrı kesici kullanımından kaçınılmalıdır. Hastaya stresle başa çıkma yöntemleri anlatılır. Günlük egzersizler önerilir. Amitriptilin, duloksetin veya pregabalin gibi ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Bazen ağrı olan kas bölgelerine doktor tarafından enjeksiyon ile lokal anestezik ilaçların uygulanması ağrıların 2-3 ay düzelmesini sağlayabilir.
Adale Romatizması İçin Diyet Değişikliği
Monosodyum glutamat ( MSG) ve aspartan gibi gıda katkı maddeleri sinir uçlarının ağrı uyarısına karşı hassasiyetini arttırır. Fibromiyaljisi olan bazı kişilerde gıdalarda alınan bu katkı maddelerinin gıda ile alımının engellenmesiyle yakınmalar azalmaktadır. Bu nedenle, işlenmemiş ve gıda katkıları kullanılmayan besinlerin tüketilmesi bütün insanlar için yararlıdır. Diyet içecekler veya fast-food gıdalar yakınmaları arttırabilir, tüketilmemelidir.
Somon, ceviz ve keteb tohumu gibi omega-3 yağ asitlerinden zengin gıdalar iltihabı yanıtı azaltıp kalp damar sağlığı üzerine koruyucu fayda sağlarlar. Fibromiyalji hastaları, omega-3 desteği yerine beslenmelerine somon balığı, günde yarım –bir avuç ceviz, günde 50 gram çekilmiş keten tıhumu veya 2-3 tatlı kaşığı keten tohumu yağı salatalara katarak tüketebilir.
Alkol tüketimi bırakılmalı, kafein içeren gıdaların tüketilmesi azaltılmalıdır. Bu tür alışkanlıklar uykunun kalitesini, derinliğini bozarak fibromiyalji yakınmalarını arttırabilir.
Adale Romatizması İçin Yaşam Tarzı Değişiklikleri
Adale romatizması tedavisinin önemli bir kısmını sık ve düşük yoğunluklu egzersiz oluşturur. Yürüyüş, bisiklete binme, suda aerobik egzersiz yapılması ve yüzme gibi egzersizler önerilmektedir. Egzersiz ile kas ağrısı ve hassasiyeti, kas kuvveti ile uyku kalitesi düzelir. Egzersiz esnasında kontrollü bir şekilde germe yapılması da faydalıdır.
Egzersiz, başlangıçta kas ağrısını ve yorgunluğunu arttırabilir. Bu ndenle motivasyonu kaybetmeden ağır olmayan hafif egzersiz programına devam edilmelidir. Düzenli yapılan egzersiz, fibromiyalji yakınmalarını azaltır. Eğer egzersiz yapılmaz, hareketsiz, yaşam tarzına sahip olunursa kilo alnımına bağlı vücudun hantallaşması, eklem, kas ve bağlantı noktalarına daha fazla yük binmesi ile fibromiyalji yakınmaları artar, halsizlik ve depresyon derinleşir. Eğer daha önceden hiç egzersiz yapılmadıysa bu konuda doktor ile görüşüp yavaş bir şekilde egzersiz programına başlanmalıdır. Önce haftada 3 gün onar dakikalık kısa süreli egzersiz ile başlanıp daha sonra hafta beşer dakika arttırılarak haftada 3 gün 15’er dakikaya çıkarılması bu şekilde bir ay sonunda da haftada en az 5 gün 20-30’ar dakikalık düzenli egzersiz programına devamı yararlıdır. Haftada birkaç gün birkaç saat süren düzensiz egzersiz programının sağlık yararı bulunmamakta, daha çok sakatlık gelişmesine neden olmaktadır.
Uyku kalitesinin, süresinin ve derinliğinin iyi olması fibromiyalji yakınmalarını azaltır. Ağrı bölgelerine sıcak ( cildi yakmayacak sıcaklıkta ) kompres ve duruş-oturma pozisyonlarının düzeltilmesi yararlıdır.
Adale Romatizması İçin Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler
- Zerdeçal : enflamasyonu azaltmaya destek olarak önerilir. 1 çay kaşığı drog, 1 bardak su içine ilave edilir ve kaynayana kadar ısıtılır. 5-10 dakika demlenip süzülür. Günde 2-4 bardak içilmesi önerilir. Emilimini arttırmak için içine bir tutam karabiber katılmalıdır.
- Gülotu Kökü ( Rhodiola rosea ) : İlaçlar kadar olmasa da daha az yan etkiye sahip ılımlı antidepresan etkilidir.
- Sarı Kantaron : 5HTP ile birlikte % 0.3 hiperisin içeren sarı kantaron ekstesinden günde 3 kez 300 mg alınması önerilir. Ayrıca 2 çay kaşığı parçalanmış drog, bir bardak kaynar sıcaklıktaki su içine ilave edilir, ağzı kapaklı olarak 10 dakika demlenip süzülür. Günde 2-3 kez içilir.
Adale Romatizması İçin Kompres veya Masaj Şeklinde Uygulanması
- Zencefil : Sırt ve kas ağrılarında 3 tatlı kaşığı ince kıyılmış zencefil veya 2 tatlı kaşığı kuru toz drog 500 ml kaynamış suda ağzı kapalı olarak 10-15 dakika demlenir. Bir havlu, hazırlanan suyun içine batırılır ve kompres şeklinde ağrılı olan bölgelere 20-40 dakika süreyle uygulanır.
- Kapsaisin : Ağrıyı azaltmaya destek olabilir. Ağrı olan bölgelere kapsaisin içeren krem veya jeller ya da yakı formundaki ürünlerin kullanılması önerilir. 10 gram kırmızıbiber tozu 60 ml % 50’lik etanol ile karıştırılır, ağrılı olan bölgeye tatbik edilir.