Ay Ay Bebeğin Gelişimi ve Gelişim Safhaları Nelerdir ?
Organlar canlılarda, cansızlar arasında en önemli farkları oluşturmaktadır. Bunlar, belirli bir işlevi görebilmek amacı ile değişik yapıların bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
Organlar kaynaklarını embriyodaki öncü yapılardan almakta ve bunların oluşum devresinde embriyonun üzerindeki olumsuz etkiler ise, hatalı organ gelişimlerine neden olmaktadır. Göz, mide ve kalp gibi organların sinirsel kontrolü insanda daha büyük oranda gelişim gösterirlen, insan vücudunda bulunan başlıca sistemleri de şöyle sıralayabiliriz:
- İskelet sistemi,
- Dolaşım sistemi
- Sindirim sistemi
- Sinir sistemi
- Üreme sistemi
- Solunum sistemi
- Kas sistemi
- Boşaltım sistemi
- İç salgı sistemi
- Lenfatik sistem.
Genetik özellikler, etkinlik, sağlık düzeyi birtakım sakatlıkların oluşturduğu farklar dışında bütün bu organ sistemleri aynıdır.
Bebekte bu sistemler olmakla birlikte bir bölümü büyüdükçe diğer yapılara kavuşmakta, bir bölümü ise gerçek anlamda olgunlaşmaktadır. Sinir sisteminin yaşla birlikte olgunlaşmadığı, bebeğin zeka gelişiminden anlaşılmaktadır.
Bebeklerde Gelişim Safhaları Nelerdir ?
Bebek kendini tanımaya kendi vücudu ile başlar. Elleri ile ayaklarını kavramaya çalışır. Gözlem ile havaya kaldırdığı ellerini uzun süre izlerken, parmaklarını burnuna, ağzına ve gözlerine götürür. Bunlar onun ilk oyuncaklarıdır.
Bebek bu dönemden sonra çevresindeki eşyalarla da ilgilenmeye başlar ve karyolasına, beşiğine asılan basit oyuncak, ya da yorganındaki parlak renkli işlemeler onun dikkatini çekmeye başlarlar. Böyle bir bebeğin zeka gelişiminin de normal olduğu anlaşılır.
Bir ayını tamamlamış bir bebek destekle oturur ve yüzükoyun yatırıldığında başını kaldırabilir. Örneğin bir çıngırak sesine irkilirken bakışları ile de karşısındakine baktığını belli eder.
İki ayını dolduran bir bebek ise, yere oturtulduğunda başını uzun süre dik tutabilir. Yüzükoyun yatırıldığında da başını bir süre yerden kaldırabilir. Ayrıca başının üzerinde sallanan bir cismi rahatlıkla izler. Yan yatırıldığı zaman, sırt üstü dönebilir.
3-4 aylık bebek de oturunca başını tutar ve yüzükoyun yatarken de başını kaldırabilir. Başını dik tutmaya çalışırken, elini ağzına götürür ve görüş alanına giren cisimleri izler. Avucuna verilen şeyi tutarken, memeyi ya da süt şişesini tanır. Ayrıca tanıdıklarının gülümsemelerine karşılık verir ve güler. Anneyi görünce heyecanlanır, ilgisini kendisiyle ilgilenenlere yöneltir ve başkalarına da güler.
5-6 aylık bebek eline geçirdiği şeyleri ağzına götürmek eğilimindedir. Çevresinde herhangi bir şey bulamayacak olursa ellerini kullanır. Bebeklerin bu alışkanlığının aslında biberon ya da meme doyumunu yeterince sağlayamamalarından kaynaklanmaktadır.
Bebek altınca aydan sonra yardımsız oturma çabalarına girişir. Başlangıçta ellerini dayarken tam anlamıyla yardımsız ve ellerinin desteği olmaksızın oturmaya başlar. Bebek ve anne ilişkileri bu aydan sonra güçlenmeye başlar.
7-8 aylık bebekler, yatarken kalkmak ister gibi başını kaldırır. Bir süre desteksiz otururken, gövde kontrolü daha iyidir. Ayakları ile oynarken onları ağzına götürür. Oyuncağını bir elden diğerine geçirirken, kolayca sırt üstünden yüz üstüne döner. Dudaklarında çıkan sesler çeşitlenirken, yabancılardan korkmaya başlar. Ağlama-gülme evreleri kolayca birbirlerini izleyebilir.
Sekizinci aya basan bebeğin elinden tutulunca kolayca oturur. Baş parmağını diğer parmaklarla uyumlu kullanırken, yabancıları sevmediğini belli eder ve onlardan kaçar. Aile bireylerine sevgi gösterirken yabancı-yakın ayrımı yapabilir. Sevdiği büyüklere kollarını uzatırken onlara doğru gitmeye çalışır ve elinden bir şeyi arama gelişimini gösterir.
Dokuzuncu aya basan bebekte ise kas uyumu iyi olduğundan artık tek başına oturabilir. Şişesini elleriyle tutarak emer ve bir elini daha fazla kullanmaya başlar. Sürünme çabaları göstermeye başlarken bacakları ile yüzer ya da tekmeler gibi hareketler yapar. Yatarken, oturur duruma geçerken, basit heceli sözcükleri söyler ve azarlanınca ağlar. Artık yardımla ayakta durabilir ve anne-baba sözcüklerini telaffuz etmeye başlar.
Onuncu aya basan bebek, sürekli oturur ve uyku dışında yatmaktan hoşlanmaz. Tutunarak kalkmaya başlar ve eline verilen ekmek kabuğunu kemirir. Bir iki sözcük söylemeye başlarken, sözcükleri de tekrarlamaya başlar. Onuncu ayına basan bebek artık kendi başına su da içebilir.
On iki aylık bebek artık ayakta durabilir. Elinden tutulduğunda daha usta adımlar atar. Müzikal sesler, annenin ninnisi onun için anlamlı görünmeye başlar. Bundan böyle bebeğin oyuncakları ile olan ilgisi daha çok artarken onları yakalar, tutar atar ve bir yere yerleştirmeye başlar. Artık bardaktan kendi başına su içebilir ve kaşığı tabağa vurarak, kollarını ve gövdesini elverişli duruma getirir. Ağzından salyası akmaz ve dışkı kontrolü giderek düzelir. Tanıdığı cisimleri istendiğinde uzatır ve hece tekrarı ile söylenen sözcükleri telaffuz etmeye başlar. Bunun yanında bazı sözcükleri anlamadan tekrarlar.
- Ağırlığı doğum ağırlığının üç katıdır. Altı dişi çıkmış olup, baş ve göğüs çevresi eşittir.
- Nabız 100-140 dk
- Solunum 20-40 dk
- Tay-tay durur.
- Tek eli tutunarak eşyaların çevresinde dolaşır.
- Yardımla yürür.
- Ayakta yardımsız oturur duruma geçer.
- Kalemi tutup kullanır. ( bu kullanım yazma niteliği taşımaz )
- Küçük yiyecek parçalarını ağzına götürebilir.
- Yardımla bardaktan içebilir.
- Yardımla kaşık kullanabilir.
- Elbisesi giydirilirken kolunu uzatır.
- Çoraplarını çıkartabilir.
- İsmini bilir.
- Çevreyi güldürmeye çalışır.
- Duygularını göstermeye başlar.
- Aydan İki Yaşa Doğru Bebekte Olan Gelişmeler
- Kendisine göre oldukça uzun yerlere yürür.
- Ön bıngıldak kapanır.
- Merdiven ve mobilyalara tırmanır.
- Sendeleyerek koşar.
- Sandalyeye oturur.
- Fincanı ağzına götürür ve içer.
- Kaşığı doldurur, güçlükle de olsa kaşığı ağzına götürür, nadiren döker.
- 5-10 kelime bilir.
- Dikkatini bir şeyden diğerine çevirir.
- Çekmeceleri çeker, kapatır.
- Evi sürekli dolaşır.
- Yabancılarla ilgilenir.
- Uykudan önce ve uykuda parmağını emebilir.
- Tek başına oynamaktan ve başkalarını gözlemlemekten hoşlanır.
- Elinden tutularak merdivenden inebilir.
- Mama ve su ister.
- İki sözlü cümleler kurar.
- Vücudunun belirli bölümlerini tanır.