Kara Kutu Nasıl Çalışır ?

Bir uçak arıza yaptığında veya bir kaza geçirdiği sırada hemen kara kutuya bakılır.Kara kutu denildiğine bakmayın aslında kara kutu turuncu renktedir.Peki nedir bu kara kutu nasıl çalışır ?

Kara kutu genellikle uçak kazalarının sebebini belirlemek amacıyla kullanılan ve aynı zamanda kara kutu sayesinde edinilen bilgiler ışığında kazanın bir simülasyonu oluşturmaya yardımcı olan bir sistemdir.Kara kutu sistemi iki cihazdan oluşmaktadır.Birincisi CVR (Kokpit Ses Kaydedicisi) diğeri ise FDR (Seyir Kaydedicisi) CVR kaza olduğu sırada pilotların kendi aralarında ve kule ile yapmış olduğu konuşmaları kaydeden bir cihazdır.Pilotların kullanmış oldukları mikrafon ve kulaklıklar sayesinde uçak kabininde duyulan bütün sesler buraya kaydedilir.

Kata kutular kullanıldıkları uçak tipine göre farklılık gösterebilirler.Büyük yolcu uçaklarında detaylı kayıt yapılır.Küçük uçaklarda ise kaydedilecek parametre sayısı uçağın sınıfına göre değişiklik gösterebilir.Akrobasi uçağında kaydedilecek parametre sayısı 15-20 arasında değişir.Büyük uçaklarda ise kaydedilecek parametre sayısı 88 civarındadır.Bu parametrelerin türetilmesiyle kaydedilecek bilgi belli olur.

Büyük yolcu uçaklarında ise kaydedilecek parametre sayısı 250’ye çıkabilir.Bu edinilen veriler kaza sonrasında incelenir ve bize kazanın nasıl olduğu hakkında somut bilgiler sunar.

Kara kutunun kullanım alanlarının başında uçak kazalrı gelmesine rağmen diğer kullanım alanlarıda bulunmaktadır.Örnek vermek gerekirse eğer öğrenci pilotların uçuş performanslarının değerlendirilmesive incelenmesi yine bu kara kutu sayesinde olmaktadır.

Kara kutu uçağa girmeden önce kullanım izni alması gerekir.Bu kullanım izni alınmadan önce birçok dayanıklılık testelerinden geçmektedir.Aşağıda maddeler halinde belirtilmiş olan şartlar yerine getirilmeden kara kutu uçağa konulmaz.Bunlar;

• Kara kutu üç eksende aynı anda 1000 g’lık yarı dalga sinüs biçimli çarpmaya dayanıklı olması gerekmektedir.
• Kara kutu en zayıf olduğu eksende 6,5 milisaniye boyunca 1200g’lık yarı dalga sinüs biçimli çarpmaya dayanıklı olmalıdır.
• Kara kutu 0,13 cm’lik bir alanda 250 kg’lık ani bir basınca dayanması gerekmektedir.
• 45,72 cm derinliğindeki kumun altında çalışabilmektedir.
• Yarım saat boyunca 1100 C’lik sıcaklığa dayanma gücü bulunmaktadır.
• 3 metre derinliğindeki suyun altında 30 gün boyunca çalışma özelliği vardır.

İçerisinde dayanıklılık konusunda o kadar materyal bulunmasna rağmen bazen CVR cihazları zarar görebilmekte ve yeri bilinmeyen okyanus derinliklerinde kaybolmaktadır.Olabilicek bu tür durumlarda kara kutular düşüşün şiddetiyle kendini uçaktan ayırabilmektedirler.

FDR cihazı ise uçağın bazı uçuş performanslarını kaydetmektedirler.FDR aynı zamanda sadece kazalarda değil,uçuş güvenliğini arttırmak için yapılan çalışmaklarda kullanılmaktadır.

Yazımızın başında da dediğimiz gibi kara kutular,tahmin edildiği gibi siyah değil,turuncu renktedir.Ve uçağın arka kısmında yer almaktadırlar.