Ormanların Tahribi ve Orman Yangınları Nedir ? Nedenleri Nelerdir ?
Ormanlar, çeşitli biyotik ve abiyotik etkenlerin tehdidi altındadır. Bunlar orman yangınları, zararlı böcekler ve hastalıklar, usulsüz müdahaleler gibi biyotik, yıldırım, fırtına, heyelan, güneş yakması vb. abiyotik zararlılar olarak sınıflandırmak gerekir. Bunlar içinde en etkili tehdit, hiç şüphesiz ki, orman yangınlarıdır.
Genel tanımıyla ifade edecek olursa; serbest yayılma eğiliminde olan ve ormanda yaşama birliğine katılan canlı ve cansız bütün yanabilir varlıkları yakıp yok edebilen ateşe ‘’ orman yangını’’ denmektedir. Dünyanın birçok ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de orman varlığını tehdit eden faktörlerin başında orman yangınları gelmektedir. Orman yangınlarının çıkış sebeplerine bakıldığında, yıldırım gibi doğal nedenlerin % 5-6 oranında kaldığını, diğer bütün yangınların çıkış sebebinin insan olduğu görülmektedir. Dolayısıyla ormanlar için en tehlike varlığın insan olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu nedenle orman yangının çıkmasına engel olmak veya çıkacak yangınların sayılarını olabildiğince azaltmak için Türkiye insanını bilgilendirmek ve eğitmek gerekmektedir.
Orman Yangınlarının Nedenleri ve Sebepleri
Orman yangınlarının çıkış sebeplerini; dikkatsizlik ve ihmal kaynaklanan yangınlar ve kasıtlı çıkarılan yangınlar olarak iki grupta toplamak gerekir.
Dikkatsizlik ve ihmal örnekleri şunlardır;
- Ormana sönmemiş sigara, kibrit atılması,
- Anız yakılması,
- Zeytin altındaki otların yakılması gibi yarım alanlarında istenmeyen otların yakılarak temizlenmesi sırasında,
- Çocukların ormanda ateşle oynamaları
- Orman içinde veya kenarında çöplerin yakılarak imha edilmesi
- Arı kovanlarının tütsülenmesinde kullanılan ateşin ormana söndürülmeden atılması,
- Piknik amacıyla, yemek pişirmek, su ısıtmak amacıyla yakılan ve terk edilen ateşlerden
- PVC boruların ateş yakılarak ısıtılması sırasında da yangınlar çıkmaktadır.
- Ayrıca ateşli silah tatbikatları sırasında havai fişeklerin ormana düşmesiyle
- Elektrik tellerinin kopmasıyla,
- Bakımsız trafoların çıkardığı kıvılcımlardan
- Yol ve benzeri inşaatlarda patlayıcı maddeleri ateşleyecek fitilin otları tutuşturmasıyla
- Kireç ve kömür ocaklarının yakılması sırasında
- Trafik kazalarında yanan araçlardan çıkna kıvılcım ve ateş sonucunda ormanlar yanmaktadır.
Orman yangınlarında dikkatsizlik ve ihmal kadar, kasıtlı çıkarılan orman yangınları önemlidir. Hatta büyük çaplı orman yangınlarını kasıtlı olarak çıkarıldığı tahmin edilmektedir.
Kasıt örnekleri şunlardır;
- Terör amacıyla
- Yerleşim yeri, tarla otlak kazanmak için orman yangınları çıkmaktadır.
- Ayrıca orman idaresine kızgınlık,
- Ormanda yapılan kanunsuz işleri ört bas etmek,
- Başka tarla sahibini zor durumda bırakmak
- Yabani hayvanları uzaklaştırmak
- İş temin etmek amacıyla ( üretim, ağaçlandırma),
- Yol yaptırmak amacıyla da orman yangınları çıkarılmaktadır.
Her ne sebeple olursa olsun, her çıkan orman yangını, Türkiye’nin akciğerleri olan orman alanlarını azaltmaktadır. Öte yandan orman yangınları sonucunda, önemli ölçüde ülkenin milli serveti yok olup gitmektedir.