Her sektörün öncüleri, işlerinde dikiş tutturabilirlerse herkesin yaptığı işi yapanlara göre muhteşem avantajlar yakalarlar. Ülkemizde lavanta yetiştiriciliği az bilinen bir tarım çeşidi olup lavanta üretimini Türkiye’ye getiren Isparta’nın Kuyucak köylüleri bu avantajı yakalamışlardır.
Kuyucak köylüleri sadece lavanta tarımından değil, lavanta yağı ürünlerini satarak ve turizmden de para kazanmaktadırlar.
Bu yazımızda kaba bir hesapla dönüm başına gelir olarak buğdaydan 5 kat fazla para kazandıran lavanta yetiştiriciliği hakikaten karlı mıdır yoksa zaman zaman basında çıkan fırsat haberleri balondan mı ibarettir bilgi vermeye çalışacağız.
Öncelikle lavanta yetiştiriciliğinin artılarından bahsedelim
Lavanta yetiştiriciliğinin en önemli artısı ülkemizde fazla bilinmemesidir. Bu nedenle üreticilerin piyasada fazla rakibi olmadığından ürünlerini iyi fiyata satabilmektedir. Fiyatlar döviz cinsinden olduğu ve üretimin talebi karşılayacak düzeyde olmadığı düşünülürse bu ciddi bir artıdır.
İkinci artı lavantanın susuz ve verimsiz topraklarda da yetişebilmesi, fazla bakım gerektirmemesi, sıcak ve soğuğa dayanıklı olmasıdır.
Üçüncü artısı çalı şeklinde bir bitki olan lavantadan bir kere dikilip 10 sene ürün alınabilmesidir. Yani ilk sene fide masrafı edildikten sonra diğer 9 sene fide veya tohum masrafı yoktur.
Dördüncü artısı bitki çayı sektörünün gelişmesi, lavanta ürünlerine talebin giderek artmasıdır.
Lavanta yetiştiriciliğinin eksileri de şunlardır
İlk sene kayda değer bir verim alınmıyor. İkinci sene yüzde elli, üçüncü sene tam verim alınıyor. Çiftçi açısından üç yıl beklemek zorunda kalmak caydırıcı bir neden.
Üretim teknikleri yaygın olarak bilinmiyor. Bu işe başlayacak olan kişiler işin püf noktalarını, hangi toprakta daha çok verim alacağını, gübreleme, sulama ve bakım tekniklerini bilmiyor. İnsanlar nasıl yapacağını bilmediği işe girmek istemiyorlar.
İnsanlar ürününü nereye satacağını bilmiyorlar. Örneğin buğday, patates gibi ürünleri satabileceğiniz yerler size çok yakındır ve alternatifleriniz vardır. İnsanlar lavanta yetiştirdiğinde ürününü ekonomik olarak nasıl değerlendirebileceğini bilmemektedir.
Lavanta yetiştiriciliği karlı mıdır
İstatistiklere göre lavanta yetiştiriciliği susuz toprakta yetişen ürünlere göre ortalama 5 kat daha fazla karlıdır. Ama yukarıda sayılan eksi unsurlar nedeniyle çiftçilerimiz lavanta işine girmekte tereddüt etmektedir.
Bir diğer faktör de ürünü pazarlayabilmek için belli bir üretim miktarına sahip olmak gerekliliğidir. Örneğin bir dönüme lavanta ekildiğinde elde edilen ürün tüccar açısından önemsiz bir miktar olacaktır. Bir yerde lavanta üretimine başlamak için ya büyük arazilere sahip olmak veya aynı köydeki diğer çiftçilerin de lavanta üretime girmelerini sağlamak gerekir.