Pringles ürünü hakkında “domuz yağı içeriyor” iddialarının üzerinden yıllar geçti insanlar hala Pringles helal mi yoksa haram mı, bu konuda meraklarını giderememiş durumdadırlar.
İsterseniz hikayenin başına gidelim:
2014 yılında bir tüketici yuvarlak Pringles kutusunun üzerindeki yazıları okumaya çalışırken bir sorun yaşıyor.
Pringles kutusu bildiğiniz üzere silindir şeklindedir. Kutu üzerinde içeriğini belirten açıklamaların arasına Pringles logosu koymuşlar ve bu logo cümlelerin tam ortasında kaldığı için bir cümleyi tam okumak için önce bir taraftaki yazıyı okumak, ardında logonun karşısına geçip yazının devamını okumak gerekmektedir.
Eğer böyle yapmayıp yazıları üstten aşağı okursanız (Ki normalde hep böyle okunur, cümlelerin ortasına logo koymak yanlıştır) doğal olarak okuduğunuz şeylerin anlamı değişmektedir.
Tüketici Pringles kutusu üzerinde yazanları okurken içindekiler kısmında “Domuz eti ve domuzdan elde edilmiş katkı” yazısını görüyor. Logonun devamında “maddesi yoktur” diye cümle tamamlanıyor ama tüketici bunu görmediği için “bize domuz eti yediriyorlar” diye şikayet yapıyorlar.
Pringles helal mi ?
Bir ürünün helal olmasının bazı kriterleri vardır. Bu kriterler Kuranı Kerim’de sayılmış, Peygamberimizin sünnetiyle de detaylandırılarak açıklık getirilmiştir. Mezheplerin bu konuda ufak görüş ayrılıkları var ise de domuz eti ve alkolün haram olduğuna ve bu maddelerin gıdada az bile kullanıldığında gıdayı haram ettiğine dair görüş birliği mevcuttur.
Ayrıca genel bir ilke olarak sağlığa zarar veren uygulamalar da dinen sakıncalıdır. Yani kendine jilet atmak, fare zehiri içmek gibi yediğiniz zaman size zarar vereceğiniz bir şeyi yemek de günah olmaktadır.
Pringles’da doğrudan domuz eti kullanılmadığını biliyoruz. Zaten bir çok hazır gıdaya domuz eti doğrudan eklenmiyor.
Bunun yerine domuz eti işlemden geçiriliyor ve katkı maddesi haline getiriliyor. Bu katkı maddesi özellik olarak domuz etinden veya yağından tamamen farklı, fakat dini otoritelerin büyük kısmı domuz kaynaklı ürünlerin işlemden geçse dahi haram olacağını beyan etmektedirler.
Pringles içeriği (biberli olan) aşağıdaki şekildedir:
Kurutulmuş patates,bitkisel sıvıyağ,ayçiçek,mısır)pirinçunu,buğday nişaştası,mısır unu,kırmızıbiber çeşnisi%6,5(şeker kırmızı biber tozu) %1,3 aroma artırıcılar monosodyumglutamat,disodyumguanilat, disodyuminosinat)mayatozu, dekstroz,soğantozu,mısır ve kolzasuyu tozu renklendirici,paprika ekstratı,sitrikasit,kırmızuekstratı,aroma vericiler emülgator: yağ asitlerinin mono ve digliseridleri maltodekstrin tuz renklendirici(annatto)
Pringles içeriğinde domuz yağı ile alakalı olabilecek madde yağ asitlerinin mono ve digliseridleri denilen bir maddedir. Bu madde özellik olarak birbirinden bir çok maddeyi bir arada ve belli bir kıvamda tutmayı sağlamaktadır.
Örneğin yağ ve su birbirine karışmaz. Veya yoğunlukları farklı maddeler, erime ısısı farklı maddeler bir süre sonra birbirinden ayrılma eğilimi gösterirler.
Yağ asitlerinin mono ve digliseridleri bütünleştirici etki yaparak Pringles cipslerinin çıtırlığını muhafaza etmeyi sağlamaktadır.
Yağ asitlerinin mono ve digliseridleri katkı maddesinin kodu E471 olup bu madde hayvanlardan da (sığır, kuzu, domuz, deve, at veya ölü hayvanlar) bitkilerden de elde edilebilmektedir.
Günümüzde E471 üretiminin çoğunlukla bitkisel kaynaklı olduğu bilinmekle birlikte istenilirse domuz yağından da üretilebilmekte ve üretilmektedir.
Dolayısıyla Pringles imalatında kullanılan E471- mono ve digliseridleri maddesinin domuz yağından üretilme ihtimali bulunmaktadır. E471 kullanan sadece Pringles değildir, diğer cips markaları ve bir çok hazır gıdada bu maddeden kullanılmaktadır.
Domuz yağından üretilme riski olan katkı maddeleri E471 ile sınırlı da değildir, daha başka bir çok katkı maddesinin domuz yağından üretilme ihtimali bulunmaktadır.
Peki bu durumda Müslüman ne yapacak, Pringles helal mi yoksa değil mi ?
Dinimizde gıdalarda “aslolan gıdaların helal olmasıdır, haram olduğuna kanıt olmayan bir gıda helaldir” ilkesi mevcuttur. Dolayısıyla bir gıdada şüphe olması onu helal olmaktan çıkarmamaktadır. Kısacası Pringles’ı domuz yağı veya alkol yönüyle helal kabul etmek durumundayız.
Şimdiye kadar bir din aliminden “Pringles haramdır” diye net bir ifade duymamamızın sebebi budur.
Fakat sağlığa zarar verme yönüyle Pringles ürünü dinen sakıncalı bir üründür. Çünkü gerek mono sodyum glutamat (çin tuzu) ve disodyumguanilat gibi sağlığa zarar verebilecek maddeleri içermesi (Çin tuzu bağımlılık da yapar) gerekse aşırı işlenmiş ve aşırı kalorili, yağlı bir ürün olması nedeniyle sağlığa zararlı olduğu herkesçe bilinmektedir.
Beden bizde emanettir ve bedeni hor kullanmak emanete hıyanet etmek demektir. Hazır gıdaları bir çoğu fazla tüketildiği zaman vücuda zarar verir ama cips kategorisindeki hazır gıdalar en zararlılarıdır.
Dinini düzgün yaşayan birinin Pringles veya muadili ürünleri tüketmemesi takva açısından en uygun olanıdır. Bugün Diyanet İşleri Başkanlığı Pringles hakkında “haram” veya “mekruh” gibi ifadeler kullanmıyorsa bu yukarıda bahsedilen “şüphe gerekçesi ile bir gıdanın haram olmayacağı” nedeniyledir. Fakat hesap günü “temiz ve sağlıklı yiyecekler var iken paranı neden zararlı gıdalara harcadın da kendine zarar verdin ?” diye sorulacaktır.
Kuranı Kerim’de bir çok yerde “neden akıl etmezsiniz?”, “neden düşünmezsiniz ?” diye uyarılar bulunmakta olup Pringles gibi sağlığa zararlı ve menşei belirsiz maddeler barındıran ürünleri tüketmemek için illa birinin fetva vermesini beklememek gerekmektedir.
Pringles helal sertifikası var mı ?
Pringles helal sertifikası bulunmamaktadır.